کلیسای نیکلای مقدس | نیکلای مارکف
موقعیت: ایران، تهران،خیابان مفتح،بالاتر از تقاطع خیابان طالقانی
وضعیت:ساخته شده
کاربری: مذهبی
تاریخ ساخت: ۱۳۲۴/۱۹۴۵
درباره پروژه کلیسای نیکلای مقدس
تاریخچه
سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۳ه.ش (۱۹۴۵ تا ۱۹۴۷ م) پس از تغییر حکومت تزارها، مردم و تعدادی از نیروهای ارتش سفید روسیه که به نفع تزارها می‌جنگیدند از ترس استالین به ایران مهاجرت کردند و در این میان کلیسایی روایتگر مردمانی از آن دیار و روزگار است. کلیسای نیکلای مقدس (کلیسای جامع سنت نیکلاس)، کلیسای مهاجران روس، معبد اصلی مسیحیان ارتودکس شرقی در ایران در خیابان شهید مفتح (روزولت سابق) روبه روی ساختمان لانه جاسوسی، کوچه عطارد قرار دارد.امانوئل شیرانی معاون سرپرست کلیسا می‌گوید: «روس‌ها دو مهاجرت عمده به ایران داشتند که اولین مهاجرت آنان سال ۱۹۰۷ و مهاجرت دوم آنان سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۳ پس از جنگ جهانی دوم بود. این مهاجرین با جمع‌آوری پولی تصمیم به ساخت کلیسا می‌گیرند و ساخت آن را به دستان معجزه‌گر نیکولای مارکف معمار مشهور روسی می‌سپارند.
اواسط دهه ۵۰ بالغ بر ۲ هزار نفر به این کلیسا رفت و آمد داشته‌اند اما شیرانی از تعداد روس‌های باقی مانده از دوران مهاجرت خبر ندارد. پیشتر رادیوی اسپونتیک (sputnik) در گزارشی از این کلیسا اعلام کرده بود: «جامعه مسیحیان ارتدکس شرقی در ایران کوچک است. حدود ۵۰ نفر جماعت کلیسا را تشکیل می دهند که فرزندان قزاق‌های روسی هستند. همچنین نوه‌های زیادی از اولین موج مهاجران روسیه نیز اینجا هستند.» در کنار سرای سالمندان کلیسای سنت نیکولاس با شیشه‌های ویترا، تابلو‌های زیبا از حضرت مسیح و مریم مقدس و سایر قدیسین و اشیای قیمتی تاریخی و زیبا قرار دارد.
دلیل نام کلیسا و اشیائ آن
به گفته شیرانی پس از تخریب کلیسای زرگنده در سال‌های حکومت کمونیستی استالین، مهاجران روسیه، اشیای مهم و باارزش آن کلیسا را به اینجا آورده‌اند. منظور از نیکلای مقدس ، «نیکلای دوم» آخرین تزار روسیه است که او و خانواده‌اش به دست بلشویک‌ها کشته شدند.کلیسای ارتودکس روسیه او را جزء قدیسین خود آورده و به او لقب «نیکلای قدیس رنج کشیده» داد. کلیسا که در دهه ۱۹۴۰ میلادی توسط مهاجرین روسی در دوران پهلوی بنا شده در دورانی پس از انقلاب اسلامی به صورت تعطیل درآمده بود که در سال ۱۹۹۵ میلادی دوباره فعال شد و اسقفی از مسکو اعزام شد.
مشکلات فعلی کلیسا
اما اکنون این کلیسای ثبت ملی با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کند. چاه آب خشک شده و مسئولان کلیسا مجبورند با شیر آب آشامیدنی به باغ رسیدگی کنند از سویی فضای سبز باغ از رونق افتاده است. مترو هم که همسایه زیرین آن شده لرزه براندام این بنای ۷۵ ساله انداخته آن گونه که از داخل بر روی گنبد کلیسا تَرَک‌ها مشهود است. ترک‌هایی که کارشناسان میراث فرهنگی هرچند به کلیسا سرکشی کرده‌اند اما سهمی در مرمت آنها ندارند. البته با حضور کارشناسان روسی احتمال ریزش گنبد فعلا منتفی اعلام شده اما رشد ترک‌ها غیر قابل انکار است.
سرای سالمندان
شیرانی در مورد خانه سالمندان کلیسا هم معتقد است سرای سالمندان این کلیسا نخستین خانه سالمندان کشور است که در وهله نخست برای مهاجرینی که خانواده نداشتند در سال ۱۳۲۰ تأسیس شده اما اکنون پذیرای ۳۰ نفر سالمند از ادیان مختلف است.این سرا زمانی پذیرای الکساندر دروزنُف (نویسنده و شاعر)، نیکلای شوشتین (مهندس سدسازی)، واسیلی آوچینیکُف (مهندس برق)، گوبا (مهندس راه سازی) از مشهورترین چهره‌های مهاجرین روس بوده است.
[images_grid type=”carousel” auto_slide=”yes” auto_duration=”7.5″ cols=”three” source=”media: 24618,24616,24620,24621,24624,24623,24622,24642,24643,24630,24615,24636,24638,24635,24625,24644,24641,24639,24637,24634,24633,24632,24631,24629,24628,24626″]
