تأليفاتفصلنامه مطالعات مدیریت شهریمجلاتمقالات
فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۶
فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره 26 تابستان 1395
فهرست مقالات در فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۶
۱- بررسی میزان تحقق پذیری شاخصهای حکمروایی خوب شهری با تاکید بر کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی مناطق ۱، ۷و۲۲شهر تهران) | هانیه توکلی؛ مهدی مومنی
۲- ارزیابی و تعیین نقش مجتمع ایستگاهی دروازه دولت با رویکرد توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی(TOD) | حسین ذبیحی؛ بهار عبداله؛ بهسا عبداله
۳- برآورد ارزش تفریحی و شناسایی عوامل موثر بر تمایل به پرداخت پارکهای طبیعی شهری به روش ارزشگذاری مشروط (CVM) | صدیقه کیانی سلمی
۴- ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان از کیفیت پارکهای درون شهری (مطالعه موردی: پارکهای شهر اهر) | مریم ناصر؛ اصغر محمدی
۵- بررسی مولفههای تاثیر بر ارتقای هوش فرهنگی مدیران شهری مطالعه موردی (منطقه ده شهرداری تهران) | سحر شتابان؛ سید موسی پور موسوی؛ علی اکبر رضایی
۶- تأثیر شهرنشینی بر مصرف انرژی در گروه کشورهای منتخب | پروانه سلاطین؛ سمانه محمدی
۷- بررسی نقش دریافتیهای غیر مستمر در رضایت شغلی کارکنان شهرداری تبریز | وحید رحمانی
مقاله ۱ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۶
بررسی میزان تحقق پذیری شاخصهای حکمروایی خوب شهری با تاکید بر کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی مناطق ۱، ۷و۲۲شهر تهران) | هانیه توکلی؛ مهدی مومنی
مقدمه و هدف پژوهش: رشد شهری در قرن بیستم سهم جمعیت شهرنشین را به شدت افزایش داد وشهر نشینی را به شیوه غالب زندگی تبدیل کردامروزه با گسترش و پیچیدگی نظام شهری و شهرنشینی، دولتمردان و مسئولین دیگر به تنهایی قادر به کنترل و هدایت جوامع شهری و پاسخ به نیازهای روزافزون توسعه شهری نیستند. در این حالت فرایندی از همیاری دولت، بخش عمومی، جامعۀ مدنی و بخش خصوصی شکل میگیرد که حکمروایی شهری نامیده میشود. یکی از آثار حکمروانی خوب شهری را می توان در مفهوم قابل اندازه گیری شاخصهای مربوط به کیفیت زندگی بررسی کرد. بنابراین هدف مقاله حاضردر ابتدا مختصات و ابعاد حکمروایی خوب شهری و کیفیت زندگی شهری بررسی وتبیین شد وسپس با استفاده از مدل «فرآیند سلسه مراتبی» AHPدر مناطق یک، هفت و بیست و دو تهران این شاخصها مورد ارزیابی قرار گرفت
روش پژوهش: روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی-کتابخانه ای وبراساس، بررسیهای میدانی صورت گرفته است. سپس دادهها و اطلاعات اولیه طبقه بندی و به تبع آن مدل مفهومی AHP تهیه شد
یافتهها: درمدلAHP مبتنی بر شاخصهای استاندارد حکمروایی خوب شهری در سه منطقه مورد نظر این شاخصها به ۴ خوشه که هر کدام هم با ۴ زیر معیار در نرم افزار Expert choice تولید شد
نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهدبا استفاده از مقایسات زوجی وتحلیل حساسیت وزن شاخص شفافیت۱۵۳/۰، وشاخص مشارکت۰۸۰/۰، شاخص پاسخگویی۴۳۹/۰ شاخص حاکمیت قانون ۳۲۸/۰ است. همچنین مقدار شاخص ناسازگاری نیز کمتر از ۱۰/۰ بوده و در سطح پذیرفته شده است. که وضعیت شاخصهای حکمروایی به ترتیب اولویت مناطق ۱، ۲۲و۷ تهران است.
روش پژوهش: روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی-کتابخانه ای وبراساس، بررسیهای میدانی صورت گرفته است. سپس دادهها و اطلاعات اولیه طبقه بندی و به تبع آن مدل مفهومی AHP تهیه شد
یافتهها: درمدلAHP مبتنی بر شاخصهای استاندارد حکمروایی خوب شهری در سه منطقه مورد نظر این شاخصها به ۴ خوشه که هر کدام هم با ۴ زیر معیار در نرم افزار Expert choice تولید شد
نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهدبا استفاده از مقایسات زوجی وتحلیل حساسیت وزن شاخص شفافیت۱۵۳/۰، وشاخص مشارکت۰۸۰/۰، شاخص پاسخگویی۴۳۹/۰ شاخص حاکمیت قانون ۳۲۸/۰ است. همچنین مقدار شاخص ناسازگاری نیز کمتر از ۱۰/۰ بوده و در سطح پذیرفته شده است. که وضعیت شاخصهای حکمروایی به ترتیب اولویت مناطق ۱، ۲۲و۷ تهران است.
مقاله ۲ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۶
ارزیابی و تعیین نقش مجتمع ایستگاهی دروازه دولت با رویکرد توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی(TOD) | حسین ذبیحی؛ بهار عبداله؛ بهسا عبداله
مقدمه و هدف پژوهش: امروزه با توجه به ضرورت توسعه پایدار و اهمیت روزافزون آن در مسائل شهری، در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان توسعه فضاهای شهری بر مبنای رویکرد توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی انجام میگیرد.این رویکردنقش مهمی را در بهبود کیفیت زندگی شهروندان و ایجاد جوامعی پویا و سرزنده ایفا میکند. مجتمعهای ایستگاهی از جمله اجزای این نوع توسعه میباشند که با تمرکز و جانمایی بهینه کاربریهای مختلف در ایستگاهها و محدوده پیرامون آنها سهم به سزایی در کاهش جابجاییهای متعدد مسافران و تامین خدمات موردنیاز آنها دارند.
در پژوهش حاضر نمونه مطالعاتی ایستگاه متروی دروازه دولت میباشد که یک ایستگاه تقاطعی در بخش مرکزی شهر تهران است و سهم به سزایی در جابجایی مسافران دارد. از این رو هدف از ارائه این پژوهش، ارزیابی و تعیین نقش مجتمع ایستگاهی دروازه دولت با رویکرد توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی به منظور تمرکز فعالیتها و تأمین نیازهای جمعیتی میباشد.
روش پژوهش: روش پژوهش حاضر، توصیفی – تحلیلی است و از جمله تحقیقات کاربردی میباشد. در این راستا در تبیین ادبیات و مبانی نظری از مطالعات کتابخانه ای و به منظور مطالعه ی نمونه موردی از روش میدانی استفاده شده است. همچنین به منظور تحلیل و ارزیابی از تکنیک فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) و نرم افزار Super Decisions استفاده شده است. در واقع این تکنیک با ارائه رویکرد تصمیم گیری چند معیاره، ضمن اولویت بندی زیرمعیارهای موثر در هدف پژوهش، به تعیین نقش مجتمع ایستگاهی دروازه دولت میپردازد.
نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد که احداث مجتمع ایستگاهی دروازه دولت گرچه سبب ارتقاء کیفیت عرصههای عمومی و کاهش آلودگیهای زیست محیطی میشود اما بیشترین نقش را در ارتقاء حمل و نقل عمومی ایفا میکند. در پایان نیز با توجه به نتایج ارزیابی، راهکارها و پیشنهاداتی به تفکیک گزینههای مورد بررسی ارائه میگردد.
در پژوهش حاضر نمونه مطالعاتی ایستگاه متروی دروازه دولت میباشد که یک ایستگاه تقاطعی در بخش مرکزی شهر تهران است و سهم به سزایی در جابجایی مسافران دارد. از این رو هدف از ارائه این پژوهش، ارزیابی و تعیین نقش مجتمع ایستگاهی دروازه دولت با رویکرد توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی به منظور تمرکز فعالیتها و تأمین نیازهای جمعیتی میباشد.
روش پژوهش: روش پژوهش حاضر، توصیفی – تحلیلی است و از جمله تحقیقات کاربردی میباشد. در این راستا در تبیین ادبیات و مبانی نظری از مطالعات کتابخانه ای و به منظور مطالعه ی نمونه موردی از روش میدانی استفاده شده است. همچنین به منظور تحلیل و ارزیابی از تکنیک فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) و نرم افزار Super Decisions استفاده شده است. در واقع این تکنیک با ارائه رویکرد تصمیم گیری چند معیاره، ضمن اولویت بندی زیرمعیارهای موثر در هدف پژوهش، به تعیین نقش مجتمع ایستگاهی دروازه دولت میپردازد.
نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد که احداث مجتمع ایستگاهی دروازه دولت گرچه سبب ارتقاء کیفیت عرصههای عمومی و کاهش آلودگیهای زیست محیطی میشود اما بیشترین نقش را در ارتقاء حمل و نقل عمومی ایفا میکند. در پایان نیز با توجه به نتایج ارزیابی، راهکارها و پیشنهاداتی به تفکیک گزینههای مورد بررسی ارائه میگردد.
مقاله ۳ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۶
برآورد ارزش تفریحی و شناسایی عوامل موثر بر تمایل به پرداخت پارکهای طبیعی شهری به روش ارزشگذاری مشروط (CVM) | صدیقه کیانی سلمی
فضاهای سبز و پارک های طبیعی شهری با رویکرد ارزش غیرمستقیم، کارکردهای ویژه ای دارند. پوشش گیاهی همراه با جاذبه های دیگر نظیر آبنماها در پارک های شهری علاوه بر تلطیف هوا و تعدیل فشارهای روانی، زمینه بسیار مناسبی برای تبادل افکار و ارتباط خانواده ها نیز فراهم می کند. برآورد ارزش این اماکن تفریحی دارای اهمیت فراوانی است، به طوری که مردم و مسئولان را از ارزش واقعی محیط زیست شهری بیشتر آگاه ساخته و آنها را در حفظ و برنامه ریزی در گسترش اماکن مصمم می سازد و امتناع از آن در درازمدت پیامدهای ناگواری خواهد داشت. ارزش گذاری اقتصادی، روشی برای برآورد ارزش پولی اینگونه دارایی ها جهت لحاظ نمودن ارزش بالقوه منابع اکوسیستمی در برنامه ریزی های توسعه ای، مدیریت بهره برداری و حفاظت و نگهداری از بوم نظامها به عنوان میراث های طبیعی است. هدف پژوهش حاضر برآورد ارزش تفریحی محیط زیست اصفهان( پارک کوهستانی صفه به عنوان یک نمونه موردی) با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط بوده، افزون برآن عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان از این پارک را تعیین کرده است نیز تعیین شده است.
مقاله ۴ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۶
ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان از کیفیت پارکهای درون شهری (مطالعه موردی: پارکهای شهر اهر) | مریم ناصر؛ اصغر محمدی
مقدمه و هدف پژوهش: پارکها یکی از عوامل شکل دهنده شهرها به شمار میآیند و به دلیل فضای سبز قابل ملاحضه خود، علاوه بر داشتن تاثیرات زیست محیطی به سبب ایجاد چشم اندازهای زیبا و سرسبز در زیبایی شهرها سهم بسیار زیادی دارند.این پژوهش با هدف ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان اهر از وضعیت پارکهای شهری انجام شده است.
روش پژوهش: در پژوهش حاضر ترکیبی از روشهای اسنادی، تحلیلی و پیمایشی (پرسشنامه) استفاده شده است که بصورت میدانی و توزیع پرسشنامه در بین ساکنین شهر اهرصورت گرفته و با استفاده از نرم افزار SPSS به تجزیه و تحلیل نهایی آنها اقدام شده است. جامعه آماری این پژوهش براساس فرمول کوکران۳۲۱ نفر است.
یافتهها: یافتههای تحقیق بیانگر آن است که بالای ۶۰ درصد پاسخ دهندگان وضعیت پارکها را ضعیف ارزیابی نمودهاند. نتایج آزمونهای آماری نشان داد که میزان رضایت ساکنان شهر اهر از وضعیت پارکها پایین تر از متوسط (۵ >2.38>1 با میانگین۳) ارزیابی شد.
نتیجه گیری: نتایج آزمون T تک نمونهای نشان دادکه مقدار T بدست آمده در سطح ۹۹ درصد اطمینان بطور قابل توجهی معنادار میباشد چرا که میانگین نمرات نظرات افراد پایین تر از میانگین حد متوسط (۳) میباشد.
روش پژوهش: در پژوهش حاضر ترکیبی از روشهای اسنادی، تحلیلی و پیمایشی (پرسشنامه) استفاده شده است که بصورت میدانی و توزیع پرسشنامه در بین ساکنین شهر اهرصورت گرفته و با استفاده از نرم افزار SPSS به تجزیه و تحلیل نهایی آنها اقدام شده است. جامعه آماری این پژوهش براساس فرمول کوکران۳۲۱ نفر است.
یافتهها: یافتههای تحقیق بیانگر آن است که بالای ۶۰ درصد پاسخ دهندگان وضعیت پارکها را ضعیف ارزیابی نمودهاند. نتایج آزمونهای آماری نشان داد که میزان رضایت ساکنان شهر اهر از وضعیت پارکها پایین تر از متوسط (۵ >2.38>1 با میانگین۳) ارزیابی شد.
نتیجه گیری: نتایج آزمون T تک نمونهای نشان دادکه مقدار T بدست آمده در سطح ۹۹ درصد اطمینان بطور قابل توجهی معنادار میباشد چرا که میانگین نمرات نظرات افراد پایین تر از میانگین حد متوسط (۳) میباشد.
مقاله ۵ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۶
بررسی مولفههای تاثیر بر ارتقای هوش فرهنگی مدیران شهری مطالعه موردی (منطقه ده شهرداری تهران) | سحر شتابان؛ سید موسی پور موسوی؛ علی اکبر رضایی
مقدمه و هدف پژوهش: این پژوهش در نظر دارد مولفههای تاثیر گذار بر ارتقای هوش فرهنگی مدیران شهری در تعامل فرهنگی با شهروندان را تبیین و رهنمود هایی را جهت بهبود و ارتقای ابعاد رفتاری مدیران با شهروندان را ارایه نماید.
روش پژوهش: نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه انجام توصیفی، تحلیلی است و اطلاعات به دو شیوه اسنادی ( کتابخانه ای) و پیمایشی ( میدانی) جمع آوری گردیده است.
یافتهها: در بررسی روابط بین ابعاد چهارگانه هوش فرهنگی, نتایج حاکی از رابطه معنی دار بین بعد استراتژی هوش فرهنگی با بعد رفتار و انگیزش هوش فرهنگی است. همچنین مشخص شد تاثیرگذاری هوش فرهنگی بر عملکرد وظیفه ای برخاسته از ابعاد دانش و رفتار هوش فرهنگی است.
نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان میدهد عوامل شناختی و فرا شناختی تاثیر زیادی در ارتقای هوش فرهنگی مدیران شهری دارد.
روش پژوهش: نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه انجام توصیفی، تحلیلی است و اطلاعات به دو شیوه اسنادی ( کتابخانه ای) و پیمایشی ( میدانی) جمع آوری گردیده است.
یافتهها: در بررسی روابط بین ابعاد چهارگانه هوش فرهنگی, نتایج حاکی از رابطه معنی دار بین بعد استراتژی هوش فرهنگی با بعد رفتار و انگیزش هوش فرهنگی است. همچنین مشخص شد تاثیرگذاری هوش فرهنگی بر عملکرد وظیفه ای برخاسته از ابعاد دانش و رفتار هوش فرهنگی است.
نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان میدهد عوامل شناختی و فرا شناختی تاثیر زیادی در ارتقای هوش فرهنگی مدیران شهری دارد.
مقاله ۶ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۶
تأثیر شهرنشینی بر مصرف انرژی در گروه کشورهای منتخب | پروانه سلاطین؛ سمانه محمدی
مقدمه و هدف پژوهش: امروزه انرژی و کاربرد آن در زندگی بشر از جایگاه ویژه ای برخوردار است. انرژی لازمه و پیشنیاز پیشرفت اجتماعی و توسعه اقتصادی است و نیاز حیاتی انسان به آب، غذا و سرپناه را تأمین میکند. در دهههای اخیر تقاضا برای انرژی به عنوان نهادهای مهم و استراتژیک در تولید کالا و خدمات و نیز به عنوان کالایی ضروری برای مصرفکنندگان، به شدت افزایش یافته است. در این راستا هدف اصلی این مقاله بررسی ارتباط تئوریک و میزان تاثیرگذاری شهرنشینی بر میزان مصرف انرژی در گروه کشورهای منتخب صادرکننده نفت می باشد.
روش پژوهش: تحقیق حاضر یک تحقیق کاربردی، تطبیقی، علّی و از نظر شیوه نگرش پرداختن به مسأله استنباطی است.
یافتهها: نتایج حاصل از برآورد مدل به روش اثرات ثابت و گشتاور تعمیم یافته درگروه کشورهای منتخب در دوره زمانی ۲۰۱۲-۲۰۰۰ نشان می دهد شهرنشینی تاثیر مثبت و معناداری بر میزان مصرف انرژی درگروه کشورهای منتخب دارد.
نتیجه گیری: دلیل اصلی افزایش مصرف انرژی به دنبال بروز پدیده شهرنشینی، تغییر الگوی مصرفی مردم، افزایش تقاضای کالاها و خدمات و درنتیجه افزایش مقیاس تولید و همچنین افزایش مصرف انرژی در بخش حمل ونقل میباشد.
روش پژوهش: تحقیق حاضر یک تحقیق کاربردی، تطبیقی، علّی و از نظر شیوه نگرش پرداختن به مسأله استنباطی است.
یافتهها: نتایج حاصل از برآورد مدل به روش اثرات ثابت و گشتاور تعمیم یافته درگروه کشورهای منتخب در دوره زمانی ۲۰۱۲-۲۰۰۰ نشان می دهد شهرنشینی تاثیر مثبت و معناداری بر میزان مصرف انرژی درگروه کشورهای منتخب دارد.
نتیجه گیری: دلیل اصلی افزایش مصرف انرژی به دنبال بروز پدیده شهرنشینی، تغییر الگوی مصرفی مردم، افزایش تقاضای کالاها و خدمات و درنتیجه افزایش مقیاس تولید و همچنین افزایش مصرف انرژی در بخش حمل ونقل میباشد.
مقاله ۷ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۶
بررسی نقش دریافتیهای غیر مستمر در رضایت شغلی کارکنان شهرداری تبریز | وحید رحمانی
مقدمه و هدف پژوهش: مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش دریافتیهای غیر مستمر در رضایت شغلی کارکنان شهرداری تبریز انجام شده است. این تحقیق از لحاظ معیار اجرایی، تحقیق کاربردی است. محقق با شناخت تاثیر دریافتیهای غیرمستمر در رضایت شغلی در صدد هموار کردن سیاست گذاری مسئولان در جهت بهبود سطح رضایت شغلی کارکنان میباشد.
روش پژوهش: در پژوهش حاضر در پژوهش حاضر با توجه به ماهیت موضوع تحقیق و جامعه آماری مورد مطالعه از روش نمونه گیری طبقهای متناسب به شکل چند مرحلهای استفاده شده است. در این تحقیق ترکیبی از روش اسنادی پیمایشی بکار رفته و با استفاده از پرسشنامه اطلاعات لازم جمع آوری شده است. جامعه آماری این تحقیق را کارکنان شاغل در شهرداری شهر تبریز تشکیل میدهند که طبق فرمول کوکران ۱۳۰ نفر مورد پرسش قرار گرفتند. دادههای جمع آوری شده بعد از استخراج و کد گذاری با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تحلیل قرار گرفته است.
یافتهها: نتایج بررسی ۶ فرضیه این تحقیق نشان میدهد که بین تمامی مولفههای رضایت از دریافتیهای غیرمستمر با رضایت شغلی رابطه وجود دارد و این رابطه مثبت میباشد یعنی با افزایش رضایت از دریافتیهای غیرمستمر سطح رضایت شغلی کارکنان نیز افزایش یافته است.
نتیجه گیری: با توجه به مقادیر ضریب همبستگی محاسبه شده برای ارتباط بین متغیرها، همبستگی بین رضایت از خدمات بیمه ای، رضایت از تسهیلات مالی و رضایت از خدمات تفریحی – رفاهی با رضایت شغلی معنی دار گزارش شده است.
روش پژوهش: در پژوهش حاضر در پژوهش حاضر با توجه به ماهیت موضوع تحقیق و جامعه آماری مورد مطالعه از روش نمونه گیری طبقهای متناسب به شکل چند مرحلهای استفاده شده است. در این تحقیق ترکیبی از روش اسنادی پیمایشی بکار رفته و با استفاده از پرسشنامه اطلاعات لازم جمع آوری شده است. جامعه آماری این تحقیق را کارکنان شاغل در شهرداری شهر تبریز تشکیل میدهند که طبق فرمول کوکران ۱۳۰ نفر مورد پرسش قرار گرفتند. دادههای جمع آوری شده بعد از استخراج و کد گذاری با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تحلیل قرار گرفته است.
یافتهها: نتایج بررسی ۶ فرضیه این تحقیق نشان میدهد که بین تمامی مولفههای رضایت از دریافتیهای غیرمستمر با رضایت شغلی رابطه وجود دارد و این رابطه مثبت میباشد یعنی با افزایش رضایت از دریافتیهای غیرمستمر سطح رضایت شغلی کارکنان نیز افزایش یافته است.
نتیجه گیری: با توجه به مقادیر ضریب همبستگی محاسبه شده برای ارتباط بین متغیرها، همبستگی بین رضایت از خدمات بیمه ای، رضایت از تسهیلات مالی و رضایت از خدمات تفریحی – رفاهی با رضایت شغلی معنی دار گزارش شده است.