تأليفاتفصلنامه علمی هنری اثرمجلاتمقالات
فصلنامه علمی هنری اثر شماره ۷۴
فصلنامه علمی هنری اثر شماره 74 پاییز 1395
فهرست مقالات در فصلنامه علمی هنری اثر شماره ۷۴
۱- مزارع مسکون تاریخی در ایران از آغاز تا دورۀ صفویه | سیدمحمد بهشتی، حسین راعی
۲- بررسی میزان حساسیت چو ب های به کاررفته در بناهای تاریخی یزد و نسبت آنها با تغذیۀ موریانۀ زیرزمینی | سپیده پورمحمدی، مرضیه صفار
۳ – تحلیلی بر معماری مکشوفه از نخستین فصل کاوش بنای قِلا گوری رَماوند | عطا حسن پور، فاطمه دلفان، الهام بیرانوند
۴- اسناد تصویری(نقشه) و نوشتاری (کتابچه)منابع آب کلات نادری در دورۀ قاجاریه | حسین حمیدی نیا
۵- امامزادۀ ینگی امام؛ بررسی تغییرات ناشی از مرمت های دوره ای اثر | سیاوش درودیان
۶- مسجد جمعۀ شهر دربند و کتیبه های فارسی آن؛ واقع در منطقۀ قفقاز روسیه | مرتضی رضوانفر
۷- کاوش در کارگاه های شمارۀ ۲۶ و ۲۸ شهرِ سوخته | سیدمنصور سیدسجادی، حسین مرادی
فصلنامه علمی هنری اثر
نخستین مجله سازمان ملی حفاظت آثار باستانی کشور بعد از انقلاب اسلامی در سالهای ۱۳۵۷ الی ۱۳۵۹ به مجله ی با عنوان آگاهی نامه در سه شماره متوالی منتشر گردید؛ پس از آن مجله ای با عنوان اثر به مدیر مسئولی دکتر آیت الله زاده شیرازی و اعضا هئیت تحریریه آقایان شیرازی، علیرضا مهینی، مهندس مهریار، مصطفی روبوبی و دکتر میرفتاح و دکتر کیانی در سال ۱۳۵۹ چاپ گردید.
در سال ۱۳۶۱ با رفتن آقای ربوبی به خارج از کشور محمد علی مخلصی به جای ایشان عضو هئیت تحریریه و سردبیر مجله اثر شد. تا سال ۱۳۸۵ این مجله تحت حمایت مالی معاونت معرفی آموزش منتشر میگردید. پس از سال ۱۳۸۵ زیر نظر پژوهشگاه به سردبیری دکتر جواد نیستانی و مدیر مسئولی دکتر موسوی کوهپر به کار خود ادامه داد و در سال ۱۳۸۹ آقای دکتر خوشنویس سردبیر مجله اثر گردید. با انتقال پژوهشگاه به شیراز مجله اثر کماکان به مدیریت اجرایی جناب آقای مخلصی و همکاری سرکار خانم ناظریان منتشر شد. در سال ۱۳۹۳ خانم دکتر اشرفی به سردبیری مجله و آقای گلشن مدیر مسئول مجله منصوب گردیدند.
مقاله ۱ فصلنامه علمی هنری اثر شماره ۷۴
مزارع مسکون تاریخی در ایران از آغاز تا دورۀ صفویه | سیدمحمد بهشتی، حسین راعی
مزارع مسکون به عنوان گونه ای اثرگذار و اثرپذیر از عوامل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی دوره های مختلف، مجتمعی زیستی و معیشتی با وسعت و جمعیت مختلف و متفاوت بوده است. اطلاعات موجود در منابع مختلف، نشان می دهد که مزارع مسکون از دوره های پیش از اسلام، قرون اولیۀ اسلامی تا دورۀ پهلوی به صورت مستقل و تابعه )صغیره و کبیره( در محدودۀ قصبات و رستاق ها) روستاها(، وجود داشته اند و با عناوینی چون دستکرت، مجموعه ها و قلاع کشتخوانی و مزارع مسکون، شناخته می شده و در قالب اقطاع، تیول، سیورغال، و عطیه از طرف حکومت واگذار می شده اند.
مقاله ۲ فصلنامه علمی هنری اثر شماره ۷۴
بررسی میزان حساسیت چو ب های به کاررفته در بناهای تاریخی یزد و نسبت آنها با تغذیۀ موریانۀ زیرزمینی | سپیده پورمحمدی، مرضیه صفار
چوب و نی در زمرۀ اولین مصالح در ساختمان سازی بوده است. استفاده از این مصالح از دیرباز به جهت سهولت دسترسی، سبکی، مقاومت فشاری، کششی و برشی، اتصالات ساده، نصب سریع و غیره رواج داشته است. ویژگی های فوق باعث شده است که چوب در میان مصالحی که جهت ساختمان سازی به کار می روند دارای ارزش ویژه ای باشد. خصوصاً کاربرد آن در سقف بنا حایز اهمیت است. آنچه که استفاده از چوب را در بسیاری موارد در فلات ایران محدود کرده است، کمبود و نیز آسیب پذیری آن در برابر آفات و بیماری هاست. در قسمت مرکزی ایران به علت اقلیم حاکم بر آن، موریانه ها مهم ترین آفت بناهای خشتی و سازه های چوبی هستند.
مقاله ۳ فصلنامه علمی هنری اثر شماره ۷۴
تحلیلی بر معماری مکشوفه از نخستین فصل کاوش بنای قِلا گوری رَماوند | عطا حسن پور، فاطمه دلفان، الهام بیرانوند
در این نوشته آثار معماری مکشوفه از نخستین فصل کاوش های اضطراری محوطۀ باستانی قلا گوری رماوند ۱ در سال ۱۳۸۹ معرفی شده است. این کاوش ها با انگیزۀ نجات بخشی این محوطه از خطر آبگیری سد سیمره انجام گرفت. هدف اصلی در این کاو شها مستندسازی آثار منقول و غیر منقول و نجات بخشی آنها قبل از آبگیری سد سیمره و انهدام آنها بود. طرح کاوش نجات بخشی محوطۀ قلاگوری رماوند در اوایل پاییز سال ۱۳۸۹ به پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان و با اخذ مجوز از پژوهشکدۀ باستان شناسی آغاز شد.
مقاله ۴ فصلنامه علمی هنری اثر شماره ۷۴
اسناد تصویری(نقشه) و نوشتاری (کتابچه)منابع آب کلات نادری در دورۀ قاجاریه | حسین حمیدی نیا
کلات نادری عارضۀ طبیعی دژمانند بیض ی شکلی در میان رشتۀ کوه هزارمسجد )میانگین طولش ۳۶ کیلومتر و میانگین پهنای آن ۷ کیلومتر( است. دژ کلات جزیی از شهرستان کلات به شمار م ی رود و این شهرستان که عمدتاً کوهستانی است، از شمال و شرق به کشور ترکمنستان، از جنوب شرق به شهرستان سرخس، از جنوب به شهرستان مشهد، و از غرب به شهرستان درگز محدود م ی شود. کلات نادری به عنوان یک دژ طبیعی، همواره در طول تاریخ مورد توجه پادشاهان ایران و حاکمان محلی در خراسان بوده است.
مقاله ۵
امامزادۀ ینگی امام؛ بررسی تغییرات ناشی از مرمت های دوره ای اثر | سیاوش درودیان
مرمت های دورهای بناهای تاریخی، ب هخصوص در زما ن های گذشته که دانش علمی این کار وجود نداشته، موجب تغییرات کالبدی در این بناها می شده است. بررسی این تغییرات میتواند راهگشای فهم و درک بهتر اثر و پایهای برای مرمت بهتر آن در دورههای بعدی باشد. در این پژوهش به امامزادۀ «ینگی امام» از بناهای دورۀ صفوی در غرب کرج پرداخته شده است. این نوشته پس از معرفی اجمالی خود بنا به تاریخچۀ مختصر مرمت آن در زما ن های مختلف اشاره میکند و سپس تغییرات ایجاد شده را بر اساس مدارک تاریخی و مقایسۀ کالبد امروزین و کالبد گذشته آن پی می گیرد.
مقاله ۶
مسجد جمعۀ شهر دربند و کتیبه های فارسی آن؛ واقع در منطقۀ قفقاز روسیه | مرتضی رضوانفر
حضور هنر ایرانی و زبان فارسی در کتیبه های مساجدِ بسیاری از کشورها به ویژه سه قارۀ بزرگ آسیا وآفریقا و اروپا از جملۀ زیبایی های برجای مانده در معماری این مناطق و نیز نشانگر خدمات فرهنگی هنری جامعۀ ایرانی در اقصی نقاط جهان است. پروژۀ میدانی «بررسی کتیبه های فارسی در جهان نوروز » طی چند سال اخیر توسط نگارنده، در بخ شهایی از کشورهای ترکیه، آذربایجان، هندوستان، گرجستان، پاکستان، و روسیه انجام پذیرفته است
مقاله ۷
کاوش در کارگاه های شمارۀ ۲۶ و ۲۸ شهرِ سوخته | سیدمنصور سیدسجادی، حسین مرادی
کاوش در شهر سوخته سیستان سابقه ای پنجاه ساله دارد و کاوش در بخش مسکونی شهر سوخته یکی از اهداف مستمر و پیگیر گروه باستان شناسی شهر سوخته و دهانۀ غلامان از سال ۱۳۷۸ تا کنون بوده است. طی این سال ها در ۲۹ کارگاه در بخش مسکونی شهر سوخته حفاری صورت گرفته است که کاوش در ساختمان شمارۀ ۱، ۲۰ ، ۲۶ ، و ۲۸ از مهم ترین این زنجیره کاوش های باستا نشناختی به شمار می آید. انتخاب محل کاوش در کارگاه های شمارۀ ۲۶ و ۲۸ که در بخش مسکونی مرکزی قرار گرفته اند، بر اساس مطالعات سطحی، بررسی های زمین مغناطیس سنجی و عکاسی هوایی با پهباد انجام پذیرفته که از چند حیث دارای اهمیت است.
