تأليفاتفصلنامه مطالعات مدیریت شهریمجلاتمقالات
فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۳
فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره 33 بهار 1397
فهرست مقالات در فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۳
۱- ارزیابی عملکرد زیست محیطی شهرداری تهران بر اساس شاخصهای شهر سبز | مونا صالحی برمی؛ علی اکبر رضایی؛ علی نوری کرمانی
۲- واکاوی مدیریت بحران در هویت سیستمی معماری و شهرسازی معاصر ایران | نسیم اشرافی
۳- ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان از مبلمان شهری(مطالعه موردی: شهر مریوان) | امید مبارکی؛ سمیه پیرخضرانیان
۴- بازخوانی قانون درجه بندی شهرداریها در جهت توانمندسازی شهرداریهای درجه ۱ الی ۷ برای تحقق درآمدهای پایدار (مطالعه استان اصفهان) | حامد اخگر؛ حسین ذبیحی؛ علی ساعدی
۵- طراحی مبلمان شهری مناسب با رویکرد پیاده مداری(موردمطالعه: محله صادقیه تهران) | محمد باقر خسروی؛ مریم باقر پیری
۶- تدوین راهکارهای بهینه جهت ایجاد امنیت محیطی برای کودکان با محوریت شاخصهای فضای مطلوب کودک (مورد پژوهی: محله عودلاجان) | رویا اقبال مقدم؛ مجید زارعی
۷- تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر افزایش قیمت مسکن در کلانشهر تبریز با استفاده از ضریب همبستگی و مدل برازش رگرسیونی | شهریور روستایی؛ محمدرضا پور محمدی؛ فرزانه درویشی
مقاله ۱ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۳
ارزیابی عملکرد زیست محیطی شهرداری تهران بر اساس شاخصهای شهر سبز | مونا صالحی برمی؛ علی اکبر رضایی؛ علی نوری کرمانی
هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی عملکرد زیست محیطی شهرداری تهران بر اساس شاخصهای شهر سبزاست تا با استفاده از استانداردهای ایزو۱۴۰۳۱ به بررسی و ارزیابی عملکرد شهرداری و اولویت بندی موفقیت آن در تطابق با شاخصهای شهر سبز بپردازد.
روش پژوهش: این پژوهش براساس هدف کاربردی و براساس روش توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه ساکنان مناطق ۲۲ گانه شهرداری تهران بوده و دادهها با استفاده از توزیع و جمعآوری ۳۸۸ پرسشنامه در نمونهای که به روش طبقهای از جامعه انتخاب گردید گردآوری و با استفاده از نرم افزار Spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند یافتهها: یافتههای این تحقیق نشان میدهد که عملکرد مدیریت زیست محیطی شهرداری تهران درزمینههای حفظ محیط زیست شهری و ایجاد کانونهای محیط زیست در سطح محلات شهر تهران در سطح مساعدی قرار دارد و قابل قبول است اما در تنوع زیستی و فضای سبز شهر، مدیریت آب و انرژی، زمینه حمل و نقل، حوزه کنترل کیفیت و آلودگی هوا و کاربری زمین و ساختمان در سطح مطلوب و قابل قبولی قرار ندارد
نتیجه: نتایج این تحقیق نشان داد که شهر تهران تا رسیدن به شاخصهای شهر سبز فاصله زیادی را باید طی کند و مدیریت شهر ی هم هنوز نتوانسته گامی اساسی در این راستا بردارد، بنابراین پیمودن آن نیازمند برنامه ریزی استراتژیک زیست محیطی مدیریت شهری است.
روش پژوهش: این پژوهش براساس هدف کاربردی و براساس روش توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه ساکنان مناطق ۲۲ گانه شهرداری تهران بوده و دادهها با استفاده از توزیع و جمعآوری ۳۸۸ پرسشنامه در نمونهای که به روش طبقهای از جامعه انتخاب گردید گردآوری و با استفاده از نرم افزار Spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند یافتهها: یافتههای این تحقیق نشان میدهد که عملکرد مدیریت زیست محیطی شهرداری تهران درزمینههای حفظ محیط زیست شهری و ایجاد کانونهای محیط زیست در سطح محلات شهر تهران در سطح مساعدی قرار دارد و قابل قبول است اما در تنوع زیستی و فضای سبز شهر، مدیریت آب و انرژی، زمینه حمل و نقل، حوزه کنترل کیفیت و آلودگی هوا و کاربری زمین و ساختمان در سطح مطلوب و قابل قبولی قرار ندارد
نتیجه: نتایج این تحقیق نشان داد که شهر تهران تا رسیدن به شاخصهای شهر سبز فاصله زیادی را باید طی کند و مدیریت شهر ی هم هنوز نتوانسته گامی اساسی در این راستا بردارد، بنابراین پیمودن آن نیازمند برنامه ریزی استراتژیک زیست محیطی مدیریت شهری است.
مقاله ۲ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۳
واکاوی مدیریت بحران در هویت سیستمی معماری و شهرسازی معاصر ایران | نسیم اشرافی
مقدمه و هدف پژوهش: شناخت بحران نیازمند سیستمی کردن تئوریها میباشد. امروزه مدیریت بحران در حوزههای کالبدی معماری و شهرسازی، محور توجه اکثر معماران و شهرسازان قرار گرفته است، در حالی که بحرانهای فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در این حوزه مغفول مانده است. بحران فرهنگی به عنوان اساس سایر بحرانها، موضوعی است که بیش از پیش باید مورد توجه قرار بگیرد و بدون نگرش سیستمی در جهت سازماندهی معماران، اقتصاددانان، جامعه شناسان و سیاست مداران، نمی توان از این بحران عبور کرد.
روش پژوهش: کتابخانه ای و تحلیلی
یافتهها:پژوهش حاضر با تکیه بر نگرش سیستمی در حوزههای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و با مقایسه سه روش بنیادین، طیفی و مدیریت بقا در مدیریت بحران، روش تحقیق در بحرانهای معماری را از نوع بنیادین معرفی کرده و بحرانهای مذکور را در بعد از انقلاب اسلامی در حوزه مسکن را که ریشه در پارادایم فردگرایی غربی دارد؛ مورد واکاوی قرار داده است.
نتیجه گیری: نگرش کلان نگر در حوزه مدیرت بحران در معماری و شهرسازی از موضوعاتی است که بیش از پیش باید بدان پرداخته شود و تا زمانی اندیشه حکمی به عنوان روح سیستم در ایجاد ساختار بین اجزای سیستم( معماران، اقتصاددانان، سیاست مدران و جامعه شناسان) نقش نداشته باشد؛ کارکرد سیستم معماری و شهرسازی محصولی عبث، گنگ و بی فایده خواهد بود.
روش پژوهش: کتابخانه ای و تحلیلی
یافتهها:پژوهش حاضر با تکیه بر نگرش سیستمی در حوزههای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و با مقایسه سه روش بنیادین، طیفی و مدیریت بقا در مدیریت بحران، روش تحقیق در بحرانهای معماری را از نوع بنیادین معرفی کرده و بحرانهای مذکور را در بعد از انقلاب اسلامی در حوزه مسکن را که ریشه در پارادایم فردگرایی غربی دارد؛ مورد واکاوی قرار داده است.
نتیجه گیری: نگرش کلان نگر در حوزه مدیرت بحران در معماری و شهرسازی از موضوعاتی است که بیش از پیش باید بدان پرداخته شود و تا زمانی اندیشه حکمی به عنوان روح سیستم در ایجاد ساختار بین اجزای سیستم( معماران، اقتصاددانان، سیاست مدران و جامعه شناسان) نقش نداشته باشد؛ کارکرد سیستم معماری و شهرسازی محصولی عبث، گنگ و بی فایده خواهد بود.
مقاله ۳ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۳
ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان از مبلمان شهری(مطالعه موردی: شهر مریوان) | امید مبارکی؛ سمیه پیرخضرانیان
مقدمه و هدف پژوهش: نقش اصلی مبلمان شهری در سطح خیابانها و فضاهای شهری ایجاد مکانهایی است که زبان ناطق هویت انسان و منظر شهری مطلوب، باشد. طراحی مناسب و بهکارگیری مبلمان شهری متناسب با محیط در بخشهای باز شهر که به آنها فضاهای شهری میگوییم، امری ضروری در برنامهریزی شهری محسوب میشود. فضاهایی همچون میدانها و پارکها، پیادهروها و… تأثیر زیادی در کیفیت زندگی شهری بر جای میگذارد. هدف از این پژوهش بررسی میزان وضعیت رضایت شهروندان از مبلمان شهری در شهر مریوان بهعنوان یکی از شهرهای توریستی ایران میباشد.
روش پژوهش: نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی _تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات نیز بر اساس روش کتابخانهای و بررسیهای میدانی (مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه)، میباشد
یافتهها: تحلیل آماری آن با استفاده از نرمافزار SPSS انجامگرفته است. در این پژوهش میانگین رضایت از مبلمان شهری در یک طیف ۵ وجهی۶۸/۲ که از نمره متوسط پایینتر است
نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که وضعیت مبلمان در این شهر از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده است. عامل دسترسی، توجه به شرایط اقلیمی، توجه به استاندارهای رایج، مدنظر قرار نگرفته و بهصورت نامرتب و درهمریخته بدون توجه به معیار و ضوابط خاصی احداثشده است و طراحی و احداث مبلمان شهری در مقایسه با استانداردهای رایج دارای سطح پایینی است
روش پژوهش: نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی _تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات نیز بر اساس روش کتابخانهای و بررسیهای میدانی (مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه)، میباشد
یافتهها: تحلیل آماری آن با استفاده از نرمافزار SPSS انجامگرفته است. در این پژوهش میانگین رضایت از مبلمان شهری در یک طیف ۵ وجهی۶۸/۲ که از نمره متوسط پایینتر است
نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که وضعیت مبلمان در این شهر از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده است. عامل دسترسی، توجه به شرایط اقلیمی، توجه به استاندارهای رایج، مدنظر قرار نگرفته و بهصورت نامرتب و درهمریخته بدون توجه به معیار و ضوابط خاصی احداثشده است و طراحی و احداث مبلمان شهری در مقایسه با استانداردهای رایج دارای سطح پایینی است
مقاله ۴ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۳
بازخوانی قانون درجه بندی شهرداریها در جهت توانمندسازی شهرداریهای درجه ۱ الی ۷ برای تحقق درآمدهای پایدار (مطالعه استان اصفهان) | حامد اخگر؛ حسین ذبیحی؛ علی ساعدی
مقدمه و هدف پژوهش: نظام نامه درجه بندی شهرداریها به عنوان یک قانون با ویژگیهای مختلف که صرفاً اکنون در حوزه حقوق و دستمزد شهردار و همچنین ملاکها و معیارهای انتخاب شهردار مورد توجه است و این در حالیست که معیارهای درجه بندی مذکور که از ۱ برای شهرهای با جمعیت پایین و یا تازه تاسیس میباشد تا ۱۲ برای کلانشهرها شامل جمعیت، درآمد شهرداری و برخورداری آن شهر است تا در جهت توانمندسازی شهرداریهای درجه ۱ الی ۷ برای تحقق درآمدهای پایدار دست یابد
روش پژوهش: روش تحقیق تحلیلی-توصیفی و بررسی شهرداریهای درجه ۱ الی ۷ استان اصفهان با پیمایش از مدیران شهری صورت پذیرفته است و سپس با استفاده از مدل سوات (SWOT) روشهای درآمدی موجود جمع بندی شده است.
یافتهها: یافتههای تحقیق حاکی از آنست که در شهرداریهای با درجه پایین تر میزان وابستگی درآمدی شهرداری به کمکهای دولتی و غیره بیشتر است و این در حالیست که مدیریت هزینه در این نوع از شهرداریها وجود ندارد و از طرفی نقش شورای شهر در این شهرها بسیار کمرنگ تر است
نتیجه گیری: قانونگذارن مانند مجلس و هیئت وزیران باید تلاش کنند که در متن قانون شهرداری به عنوان یک نهاد و در عمومیت متن مطرح نشود و لحاظ کردن درجه بندی شهرداریها به عنوان یک قانون میتواند نقش موثری در اثر گذاری بیشتر متن قانون در تحقق درآمدهای پایدار داشته باشد.
روش پژوهش: روش تحقیق تحلیلی-توصیفی و بررسی شهرداریهای درجه ۱ الی ۷ استان اصفهان با پیمایش از مدیران شهری صورت پذیرفته است و سپس با استفاده از مدل سوات (SWOT) روشهای درآمدی موجود جمع بندی شده است.
یافتهها: یافتههای تحقیق حاکی از آنست که در شهرداریهای با درجه پایین تر میزان وابستگی درآمدی شهرداری به کمکهای دولتی و غیره بیشتر است و این در حالیست که مدیریت هزینه در این نوع از شهرداریها وجود ندارد و از طرفی نقش شورای شهر در این شهرها بسیار کمرنگ تر است
نتیجه گیری: قانونگذارن مانند مجلس و هیئت وزیران باید تلاش کنند که در متن قانون شهرداری به عنوان یک نهاد و در عمومیت متن مطرح نشود و لحاظ کردن درجه بندی شهرداریها به عنوان یک قانون میتواند نقش موثری در اثر گذاری بیشتر متن قانون در تحقق درآمدهای پایدار داشته باشد.
مقاله ۵ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۳
طراحی مبلمان شهری مناسب با رویکرد پیاده مداری(موردمطالعه: محله صادقیه تهران) | محمد باقر خسروی؛ مریم باقر پیری
مبلمان شهری رایج ترین مفهوم کاربردی تجهیزات شهری است و زمانی این اجزا و امکانات مبلمان شهری تلقی می شوند که اولاً، در فضاهای باز شهری مکان یابی شده و کارکرد عمومی داشته باشند و دوم اینکه ، وجود آن ها در فضای شهری نیازی از نیازهای عمومی شهروندان را تأمین کنند. پژوهش حاضر باهدف طراحی مبلمان شهری مناسب در مسیر پیاده راهها در محله صادقیه صورت گرفته است. روش پژوهش به دو صورت عملی و نظری صورت گرفته است. در بعد نظری اصلیترین روش پژوهش اسنادی است. درروش اسنادی از روش ترکیبی توصیفی-تحلیلی و مشاهده غیرمستقیم (پرسشنامه) استفادهشده داست. دادههای بهدستآمده توسط ضریب همبستگی پیرسون و همچنین تحلیل عاملی صورت گرفته و ارزشگذاری آنها با استفاده از طیف لیکرت ۵ گزینهای صورت گرفته است و بررسی پایایی پرسشنامهها با روش آلفای کرونباخ بهدستآمده است. در تحلیل عاملی۴عامل(اجتماعی-اقتصادی، کالبدی-فضایی، دسترسی ترافیکی، طراحی شهری) بهعنوان مهمترین عوامل شکلگیری طراحی مناسب مبلمان شهری شناسایی شدند که یافتهها نشان میدهد که عامل طراحی شهری شامل:زیباییشناختی، کیفیت مبلمان شهری، حس مکان درمسیرپیاده راهها، اثربخشی طبیعت در فضای شهری و حضور یکپارچگی مبلمان شهری مهمترین عوامل در طراحی مبلمان شهری محدوده موردمطالعه میباشند. براین اساس میتوان گفت که تأثیر رنگها در محیط شهری، وجود فضاهای مکث برای استراحت و توقف در محیط، مدرن بودن و جدید بودن مبلمان، زیباسازی محیط با استفاده از نور مناسب طبیعی و مصنوعی، زیباسازی پیاده راه با استفاده از رنگهای متنوع و آرامشبخش و وجود پیاده راههای بزرگ بهعنوان مهمترین، عوامل مطلوب در طراحی و مناسبسازی مبلمان شهری درمسیرپیاده راه محدوده موردمطالعه شناسایی گردیده است.
مقاله ۶ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۳
تدوین راهکارهای بهینه جهت ایجاد امنیت محیطی برای کودکان با محوریت شاخصهای فضای مطلوب کودک (مورد پژوهی: محله عودلاجان) | رویا اقبال مقدم؛ مجید زارعی
کودکان به عنوان یکی از حساسترین اقشار جامعه، در روند توسعه شهرها رفتهرفته جایگاه خود را از دست دادند و به جای حضور در فضاهایشهری، به دلیل موانع متعددی از جمله عدم امنیت، به فضای خانه محکوم گشتند. لذا پژوهش پیشرو تلاش میکند تا با استخراج شاخصهای موثر، راهبردهایی جهت ایجاد فضاهایشهری مطلوب کودکان ارائه دهد. روش تحقیق از نوع تحلیلی- توصیفی بوده و اطلاعات از طریق منابع کتابخانهای و تحقیقات میدانی کسب شدهاند.
در انتها انگارههای نظری پژوهش بر روی بستر (محله عودلاجان) پیاده گشتند و بهوسیله تحلیل دادهها با توجه به شاخصهای بدستآمده، به ارائه سیاستها و راهبردهای کاربردی پرداخته شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که رابطه معناداری بین متغیر مناسبسازی فضاهای محله عودلاجان و ایجاد امنیت برای کودکان وجود دارد. همچنین بافت عودلاجان با توجه به هویت تاریخیاش، دارای پتانسیلهای بالقوه جهت حضور کودکان میباشد که با بهرهگیری از راهبردهای کاربردی ارائه شده میتوان آن را بالفعل نمود.
در انتها انگارههای نظری پژوهش بر روی بستر (محله عودلاجان) پیاده گشتند و بهوسیله تحلیل دادهها با توجه به شاخصهای بدستآمده، به ارائه سیاستها و راهبردهای کاربردی پرداخته شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که رابطه معناداری بین متغیر مناسبسازی فضاهای محله عودلاجان و ایجاد امنیت برای کودکان وجود دارد. همچنین بافت عودلاجان با توجه به هویت تاریخیاش، دارای پتانسیلهای بالقوه جهت حضور کودکان میباشد که با بهرهگیری از راهبردهای کاربردی ارائه شده میتوان آن را بالفعل نمود.
مقاله ۷ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۳
تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر افزایش قیمت مسکن در کلانشهر تبریز با استفاده از ضریب همبستگی و مدل برازش رگرسیونی | شهریور روستایی؛ محمدرضا پور محمدی؛ فرزانه درویشی
مقدمه و هدف پژوهش: قیمت به عنوان اساسیترین متغیر بخش زمین و مسکن است که وظایف تخصیص منابع اقتصادی، اطلاع رسانی و ارائه علامت های لازم به سرمایه گذاران را به عهده دارد. تجزیه و تحلیل عملکرد فضایی بازار مسکن جهت بررسی و رفاه اجتماعی شهر بسیار مهم است. پژوهش حاضر با هدف بررسی متغیرهای تأثیر گذار بر قیمت مسکن در دو دسته واحدهای مسکونی ویلایی و آپارتمانی با توجه به ادبیات تحقیق و مطالعات تجربی در کلانشهر تبریز مورد مطالعه قرار گفت. این متغیرها شامل ۴متغیر اقتصادی ـ اجتماعی خانوار، کالبدی ـ فیزیکی واحدهای مسکونی، دسترسی واحدهای مسکونی و متغیر محیطی هستند که در مقیاس تمام مناطق شهری تبریز اندازگیری شدند.
روش پژوهش: داده های مورد نیاز مربوط به این متغیرها از طریق ابزار پرسشنامه در بین خانوارها توزیع گردید و اطلاعات مربوط به قیمت مسکن از طریق مراجعه به بنگاه های معاملات ملکی، سایت های مربوط به املاک و متسعقلات کشور، روزنامه ها و شهرداری کلانشهر تبریز گرد آوری شده است. برای تحلیل ارتباط متغیرها مورد بحث به عنوان متغیرهای مستقل و قیمت مسکن به عنوان متغیر وابسته، از روش همبستگی پیرسون و مدل برازش رگرسیونی استفاده شده است.
یافتهها: براساس نتایج حاصله از آزمون همبستگی پیرسون بین متغیرهای مستقل و وابسته رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از مدل رگرسیونی نشان میدهد که، متغیرهای ۴ گانه تأثیر مستقیم و معناداری بر افزایش قیمت مسکن در واحدهای مسکونی ویلایی و آپاراتمانی داشته اند. در واحدهای ویلایی متغیرهای دسترسی واحدهای مسکونی و عوامل اقتصادی ـ اجتماعی خانوار و در واحدهای آپارتمانی متغیرهای محیطی (همسایگی) و دسترسی واحدهای مسکونی بیسترین اثر را بر افزایش قیمت مسکن دارند.
نتیجهگیری: نتایج این پژوهش گویای آن است که در مجموع واحدهای ویلایی و آپارتمانی، متغیر کیفیت نمای ساختمان، مساحت زیربنا، تعداد اتاق در واحد مسکونی و مساحت زمین بیشترین تأثیر را بر افزایش قیمت مسکن در کلانشهر تبریز داشته اند.
روش پژوهش: داده های مورد نیاز مربوط به این متغیرها از طریق ابزار پرسشنامه در بین خانوارها توزیع گردید و اطلاعات مربوط به قیمت مسکن از طریق مراجعه به بنگاه های معاملات ملکی، سایت های مربوط به املاک و متسعقلات کشور، روزنامه ها و شهرداری کلانشهر تبریز گرد آوری شده است. برای تحلیل ارتباط متغیرها مورد بحث به عنوان متغیرهای مستقل و قیمت مسکن به عنوان متغیر وابسته، از روش همبستگی پیرسون و مدل برازش رگرسیونی استفاده شده است.
یافتهها: براساس نتایج حاصله از آزمون همبستگی پیرسون بین متغیرهای مستقل و وابسته رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از مدل رگرسیونی نشان میدهد که، متغیرهای ۴ گانه تأثیر مستقیم و معناداری بر افزایش قیمت مسکن در واحدهای مسکونی ویلایی و آپاراتمانی داشته اند. در واحدهای ویلایی متغیرهای دسترسی واحدهای مسکونی و عوامل اقتصادی ـ اجتماعی خانوار و در واحدهای آپارتمانی متغیرهای محیطی (همسایگی) و دسترسی واحدهای مسکونی بیسترین اثر را بر افزایش قیمت مسکن دارند.
نتیجهگیری: نتایج این پژوهش گویای آن است که در مجموع واحدهای ویلایی و آپارتمانی، متغیر کیفیت نمای ساختمان، مساحت زیربنا، تعداد اتاق در واحد مسکونی و مساحت زمین بیشترین تأثیر را بر افزایش قیمت مسکن در کلانشهر تبریز داشته اند.