تأليفاتدو فصلنامه علمی اقلیم گرم و خشکمجلاتمقالات
دو فصلنامه علمی اقلیم گرم و خشک ۶
دو فصلنامه علمی اقلیم گرم و خشک 6 پاییز و زمستان 1396
فهرست مقالات در دو فصلنامه علمی اقلیم گرم و خشک ۶
۱- میدان قیصریه لار (پژوهشی در تحولات تاریخی یک فضای شهری) | هانی زارعی؛ علی شهابی نژاد؛ نورمحمد منجزی
۲- تثبیت مکانیکی خاک و تبیین جایگاه آن در مصالح بومی اقلیم گرم وخشک | منصوره درمحمدی؛ رضا رحیم نیا
۳- سلسله‌مراتب تشرف به اماکن مقدس در شهرهای تاریخی- مذهبی ایران نمونه موردی: شهر قم در دوران صفوی و قاجار | سید عبدالهادی دانشپور؛ مصطفی بهزاد فر؛ محمد رضایی ندوشن
۴- گونه شناسی معماری کپری نیمه جنوبی بلوچستان ایران | حسنا ملک زاده؛ سید علی اکبر کوششگران
۵- مطالعۀ تأثیرات قنات بر ساختار کالبدی بافت محمدیۀ نایین | مهدی سلطانی محمدی
۶- تحلیل مدل ترسیمی زبان-الگوی الگوریتمیک یزدی‌بندی آسمانه کوشک هشت‌بهشت اصفهان در راستای پایایی فرم سازه آزاد | سارا بیرقی؛ حسن ستاری ساربانقلی؛ علی محدث خراسانی
مقاله ۱ دو فصلنامه علمی اقلیم گرم و خشک ۶
میدان قیصریه لار (پژوهشی در تحولات تاریخی یک فضای شهری) | هانی زارعی؛ علی شهابی نژاد؛ نورمحمد منجزی
میدان قیصریه به‌عنوان یکی از عناصر مهم استخوان‌بندی اصلی دوره صفویه شهر لار و تنها میدان باقی‌مانده این دوره در استان فارس، به دلیل وقوع تحولات مهم تاریخی در آن اهمیت بسزایی دارد و متأسفانه تاکنون موردمطالعه و بررسی دقیق قرار نگرفته است. به همین منظور در این مقاله ضمن بازنمایی وضعیت پیشین و اولیه فضای باز میدان در دوره صفویه، سیر تحولات تاریخی آن در دورههای مختلف به‌ویژه در وضع کنونی موردبررسی قرارگرفته است. روش تحقیق در این مقاله، تحلیلی- تاریخی بوده و با بهرهگیری از سفرنامهها، متون تاریخی و اسناد تصویری مرتبط با میدان قیصریه همچنین انجام مطالعات میدانی و برداشتهای دقیق به بازنمایی وضعیت اولیه کالبدی میدان در دوره صفویه و مستندسازی تحولات تاریخی آن در دورههای بعد به‌ویژه در وضع کنونی پرداخته‌شده است.
مقاله ۲ دو فصلنامه علمی اقلیم گرم و خشک ۶
تثبیت مکانیکی خاک و تبیین جایگاه آن در مصالح بومی اقلیم گرم وخشک | منصوره درمحمدی؛ رضا رحیم نیا
خاک یکی از قدیمیترین و گستردهترین مصالح ساختمانی ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ توسط ﺑﺸﺮ به‌ویژه در نواحی گرموخشک بوده است؛ لذا شناخت روشهای تاریخی تثبیت و استحکامبخشی مصالح خاکی که در اقلیم گرموخشک مورد استفاده بوده، میتواند زمینه به‌کارگیری مجدد آن‌ها در بناهای معاصر را نیز فراهم نماید. در فرآیند فرآوری خاک برای تولید مصالح خاکی در اقلیم گرموخشک، مرحله مهمی برای ورز دادن و با شدت افکندن گل وجود دارد که موجب تراکم نسبی، کاهش تخلخل و نتیجتاً بهبود رفتار مصالح خاکی میشود. این روش در دانش مهندسی ساختمان، تثبیت مکانیکی نامیده میشود و علیرغم آنکه قابلیت آن در بهبود خواص مکانیکی مصالح خاکی کاملاً شناخته شده و مورد مطالعه قرار گرفته، مطالعه در مورد قابلیتهای ورز دادن و افکندن گل کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف تبیین جایگاه تثبیت مکانیکی در ساختار مصالح بومی اقلیم گرموخشک شکل گرفته است و مروری بر انواع روشهای تثبیت مکانیکی و عوامل تأثیرگذار بر آن و همچنین مصالح خاکی تولید شده با این شیوه خواهد داشت. لذا این بررسی در قالب یک پژوهش کاربردی و با تکیه بر روشهای ترکیبی (توصیفی و میدانی) انجام شده است.
مقاله ۳ دو فصلنامه علمی اقلیم گرم و خشک ۶
سلسله‌مراتب تشرف به اماکن مقدس در شهرهای تاریخی- مذهبی ایران نمونه موردی: شهر قم در دوران صفوی و قاجار | سید عبدالهادی دانشپور؛ مصطفی بهزاد فر؛ محمد رضایی ندوشن
پژوهش‌های متعددی پیرامون ضرورت وجود و کیفیت سلسله‌ای از فضاهای متوالی در مورد ورودی اماکن تاریخی – مذهبی ایران به انجام رسیده، اما نسبت به تأثیر این سلسله‌مراتب در ادراک مخاطب پژوهش‌های کمی صورت گرفته است. سلسله‌مراتب ورود به شهرهای تاریخی-مذهبی که دارای اماکن مقدس هستند و مخاطب (زائر) به شوق زیارت و به منظور برطرف شدن حاجات خود وارد آنجا میشود، نیازمند بررسی بیشتری است. این مقاله در تلاش است تا شناخت سلسه‌مراتب تشرف به حرم حضرت معصومه (س) در دوره صفوی و قاجار در مقیاس معماری و شهری را مورد بررسی قرار دهد. همچنین به دنبال پاسخ این پرسش است که وجود سلسله‌ای از فضاهای ورودی چه تأثیری بر ادراک و رفتار زائرین حضرت معصومه (س) می‌گذارد؟ برای ایجاد تصویری مناسب از تشرف به شهر مقدس قم در دوره‌ی صفوی و قاجار می‌بایست با روش تحقیق توصیفی و تفسیری و با استفاده از منابع و اسناد کتابخانهای به این مهم دست یافت. مهم‌ترین منابعی که میتواند تصویر گذشته‌ی شهر قم و حرم حضرت معصومه (س) را بازسازی کرد. منابع مکتوب تاریخ شهر قم، منابع تصویری (نقشه، گراور و عکس) و به‌خصوص سفرنامه‌هایی است که از قم عبور کرده‌اند.
مقاله ۴ دو فصلنامه علمی اقلیم گرم و خشک ۶
گونه شناسی معماری کپری نیمه جنوبی بلوچستان ایران | حسنا ملک زاده؛ سید علی اکبر کوششگران
کپر، گونه‌ای خاص از معماری چوبی سکونتگاههای دائمی یا موقّتی است که به علت سبکی وزن و طرح قطعات سازه‌اش، قابلیت حمل‌ونقل دارد. منطقهی بلوچستان ازجمله مناطقی در ایران است که معماری کپری در آن رواج داشته و اکنون با ساخت‌وسازهای جدید، در حال فراموشی است. مستندسازی معماری کپری این منطقه میتواند در حفاظت از آن و نیز در دستیابی به شیوههای جدید طراحی مفید واقع گردد. ازاین‌جهت در پژوهش حاضر، قصد بر این است که آثار ارزشمند عشایر بلوچستان باسابقه‌ای به قدمت تاریخ بلوچستان، مورد تفحص و جستجو قرار گیرد. نکته دیگری که امروزه بررسیهای مسکن عشایر ایران را حائز اهمیت و شایان توجه مینماید این است که امروزه نیاز به مسکن متحرک و غیردائمی برای اسکان موقت و غیر دائم به دلایل گوناگون ازجمله بحرانهای طبیعی، اجتماعی و مشابه روبه توسعه است. به نظر میرسد بامطالعه مسکن عشایری میتوان تجربیات تاریخی مربوط به مسکن متحرک را ثبت و ضبط کرد.
مقاله ۵ دو فصلنامه علمی اقلیم گرم و خشک ۶
مطالعۀ تأثیرات قنات بر ساختار کالبدی بافت محمدیۀ نایین | مهدی سلطانی محمدی
شهرها و سکونتگاههای فلات ایران در پیوند و وابستگی عمیق و متقابل با منابع تأمین آب و نظام‌های حاکم بر آن‌ها شکل‌گرفته، پایدار شده و توسعه‌یافته‌اند. یکی از نمونههای بارز پیوند همه‌جانبه سکونتگاه و قنات در حاشیه کویر مرکزی ایران و در محمدیه شکل‌گرفته است. نظامی که بر پایۀ استحصال و هدایت آب‌های زیرزمینی توسط فن‌آوری قنات به وجود آمده و امروزه نیز با تغییراتی پابرجا مانده است. در محمدیه دو گونه قنات دیده میشود یکی قنات مزروعی که بلافاصله از مظهر وارد زمین‌های کشاورزی میشود (قنات حَنفَش) و دیگری قنات شهری- مزروعی که بعد از مظهر وارد بافت مسکونی شده و مسیر تقسیم و بخشایش آن شامل بعضی کاربری‌های خصوصی و عمومی میگردد. سپس قنات بعد از استفاده در بافت برای آبیاری وارد باغات و کشتخوان محمدیه میشود. هدف از پژوهش، تحلیل نقش و تأثیرات قنات بر مؤلّفههای ساختار کالبدی بافت محمدیه و همچنین بررسی تأثیر قنات در تغییرات ساختاریِ عناصر دسترسی به آب در مقیاس بناهای عمومی و خصوصی است. برای این منظور، از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بهره گرفته‌شده است و جمع‌آوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانهای، میدانی و مصاحبۀ شفاهی است.
مقاله ۶ دو فصلنامه علمی اقلیم گرم و خشک ۶
تحلیل مدل ترسیمی زبان-الگوی الگوریتمیک یزدی‌بندی آسمانه کوشک هشت‌بهشت اصفهان در راستای پایایی فرم سازه آزاد | سارا بیرقی؛ حسن ستاری ساربانقلی؛ علی محدث خراسانی
آسمانه در عصر صفوی دارای غنای ساختاری در بنای کوشک‌ها می باشد. ساختار یزدی‌بندی در آسمانه بنای هشت‌بهشت، با هدف تحلیل هندسی الگوریتمیک و آنالیز سازه‌ای در فرم آزاد مورد پژوهش واقع‌می‌گردد. الگوی یزدی‌بندی آسمانه با وجود آلت هندسی سینه‌فخری، از لحاظ هندسه و نقش سازه‌ای بر پایه شبکه ترسیمات رسمی‌بندی به‌وجود‌می‌آید. هندسه یزدی‌بندی در آسمانه مرکزی هشت‌بهشت به صورت دوایر هم‌مرکز، واحدهای لوزی شکل و ستاره‌های تخت و کمان‌های بین ردیف‌ها می‌باشد. از مهم‌ترین سازه‌های مدرن معاصر قابل تطبیق با هندسه یزدی‌بندی، سازه فضاکار بوده که دارای رفتار لرزه‌ای مناسب به جهت سبکی وزن می‌باشد و دارای مزیت‌هایی برای پوشش دهانه‌های گسترده و بدون نیاز به ستون می‌باشد. سوال اصلی چگونگی ترسیم سه‌بعدی لایه‌های یزدی‌بندی با توجه به طراحی الگوریتمیک در جهت پایایی ساختار فرم سازه‌ای آزاد می‌باشد. ابتدا تحلیل ساختاری به صورت پلان معکوس و سپس ترسیم الگوریتمیک درGrass Hopper به‌صورت شعاعی از مرکز صوت می‌پذیرد. سپس ماهیت بارها و اتصالات با درنظر‌گرفتن اعضای سازه‌ای فضاکار در یزدی‌بندی در نرم‌افزارهای SAP2000، ABAQUS مورد تحلیل هندسی و بارگذاری قرار‌می‌گیرد. در مرحله نهایی ارائه مدل فضاکار فرم‌آزاد با بیشترین ظرفت باربری با در‌نظر‌گیری نسبت ارتفاع به دهانه با توجه به تاشه اولیه درراستای معاصرسازی صورت‌می‌گیرد.
