نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۶
نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی 46 بهار 1396 بخش 2
فهرست مقالات در نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۶
مقاله ۱۱ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۶
عوامل موثر برنوگرایی جوانان در فرهنگ شهرنشینی | دکتر غفار زارعی *، محمد کریمیان
کانون اصلی نوگرایی در هر جامعه کلان شهرهای آن جامعه است. لذا برای بررسی میزان نوگرایی افراد باید آن ها را در بطن شهرها مورد مطالعه قرار داد؛ زیرا شهرها دائماً درحال تغییر و تحول هستند. از این رو هدف این تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر نوگرایی جوانان در فرهنگ شهرنشینی است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت توصیفی از نوع همبستگی و به لحاظ روش پیمایش است. جامعه آماری تحقیق را کلیه جوانان ۲۹-۱۵ ساله شهر تهران تشکیل دادند. بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه ۴۰۰ نفر تعیین شد که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه ای شامل ۳۰ گویه استفاده شد. روایی صوری و محتوایی گویه ها با استفاده از نظر کارشناسان بررسی، تأیید و اصلاح شد. آلفای کرونباخ متغیرهای تحقیق نیز بالای ۷/۰ بدست آمد که بیانگر هماهنگی درونی گویه ها و پایایی قابل قبول آن ها بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون دو متغیره و با کاربرد نرم افزار انجام گرفت. براساس نتایج ضریب تعیین تعدیلشده حاکی از این بود که متغیرهای میزان دینداری، میزان استفاده از رسانه های جمعی، پایگاه اجتماعی اقتصادی و میزان تحصیلات به ترتیب حدود ۲۲%، ۵۰%، ۲/۳۴% و ۲/۵۱% از تغییرات متغیر میزان نوگرایی جوانان را تبیین کرده است و ضریب رگرسیون استاندارد شده نیز مشخص کرد به ازاء یک واحد افزایش در میزان دینداری، میزان استفاده از رسانه های جمعی، پایگاه اجتماعی اقتصادی و میزان تحصیلات جوانان میزان نوگرایی آنها در فرهنگ شهرنشینی ۲۳%، ۵۵%، ۱/۴۸% و ۸/۶۱% افزایش مییابد.
مقاله ۱۲ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۶
ارزیابی انتقادی گرایش به معماری غرب در کاخهای دوره قاجار | دکتر مهدی سعادتی خمسه
معماری قاجار فصل تاریخی معماری ایران در گسست از سنتهای پیشین و همگام شدن با رهآوردهای تمدن غرب محسوب میشود. کاخهای این دوره، به واسطه پیشرو بودن در انعکاس تحولات معماری عصر خویش، مهمترین نقش را در انجام این دگردیسی ایفا کردند. این پژوهش به بررسی و نقد گرایش به معماری غرب در کاخهای دوره قاجار پرداخته و در پی ارزیابی چیستی و چگونگی این گرایش از منظری انتقادی است. از روش تحقیق نمونه موردی و راهبردهای ترکیبی استفاده شده و گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانهای و تحقیقات میدانی میسر شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که دولت قاجار تاکید چندانی بر کسب پیشرفتهای تکنولوژیک و سازهای معماری غرب و انطباق آن با شیوههای سنتی معماری ایران نداشت و بر اخذ مظاهر مادی آن تمدن اصرار میورزید. این رویکرد، که در اواخر دوره ناصری به اوج خود رسیده بود، موجب پیدایش بناهای سلطنتی کاملاً بیگانه در معماری ایران شد.
مقاله ۱۳ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۶
تأثیر جنوب شرق ایران به عنوان منطقۀ ویژۀ انتقال انرژی بر شکافهای حاصل از تفاوت سطح توسعۀ منطقه | خلیلاله صاحبداد زهی، مجید توسلی رکن آبادی
به اعتقاد بیشتر صاحبنظران حوزۀ حمل و نقل، جنوب شرق ایران به ویژه سیستان و بلوچستان و بندر چابهار نزدیکترین و بهینهترین مسیر انتقال انرژی و کالا است. مسیری که از اتصال دریای عمان و اقیانوس هند به افغانستان و کشورهای حوزۀ CIS، هند، چین و حتی کریدور شمال- جنوب روسیه و سن پترزبورگ ایجاد شده است. همانطور که ناحیۀ پارس جنوبی منطقۀ ویـژۀ اقتصادی انرژی بـرای کشور محسوب میشود چابهـار نیز دارای پتانسیل تبدیل شدن به منطقۀ ویژۀ انتقال انرژی است. این موضوع با توجه به رقابت کشورهـای مصرف کنندۀ انرژی و ظرفیت بالقوۀ ترانزیت بینالمللی در این مسیر قابل اثبات است. اما جنوب شرق ایران و به ویژه بلوچستان از محرومیتهای فراوانی رنج میبرد و در این میان شکاف تفاوت سطح توسعه در زمرۀ شکافهایی قرار میگیرد که گفتگوپذیر و قابل مذاکره هستند. بنابراین ارتقاء محور شرق به منطقۀ ویژۀ انتقال انرژی و اتصال بازارهای افغانستان، هند، چین و کشورهای حوزۀ CIS به اروپا، خاورمیانه و آفریقا، فرآیند توسعه در این منطقه را تحت تأثیری مثبت قرار میدهد. با ایجاد فرصتهای شغلی، گسترش ارتباطات و به تبع آن خروج منطقه از انزوای جغرافیایی شاخصهای توسعه بهبود یافته و شکافهای اجتماعی کاهش خوهند یافت.
مقاله ۱۴ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۶
بررسی نقش ساختار مدیریت شهری در توسعه فرهنگ سیاسی | غفار زارعی *، سروگل تقی پور
هدف این مقاله بررسی سهم معنادار شاخص های ساختار مدیریت شهری در تبیین تغییرات توسعه فرهنگ سیاسی آن ها است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت توصیفی، به لحاظ روش اجرا پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل شهروندان ۲۹-۱۸ شهر تهران در سال ۱۳۹۵ بود. حجم نمونه ۲۰۰ نفر تعیین گردید. شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بود. جهت سنجش متغیرهای تحقیق از پرسشنامه ای شامل ۲۰ گویه استفاده شد. برای بررسی روایی پرسشنامهها با توجه به ماهیت موضوع، در فرایند تنظیم پرسشنامهها از روایی محتوایی که شامل روایی قضاوتی (اظهارنظر صاحب نظران) و صوری است استفاده شد. برای بررسی پایایی پرسشنامه ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. از آنجا که میزان بدست آمده برای متغیر فرهنگ سیاسی (۸۱۹/۰)، میزان مشارکت شهروندان (۷۹۱/۰)، رعایت حقوق شهروندی (۷۱۴/۰)، ارائه خدمات شهری (۷۵۳/۰)، بالاتر از ۷/۰ بود بیانگر هماهنگی درونی گویه ها و تأیید پایایی پرسشنامه بود. آزمون فرضیات تحقیق با استفاده از آزمون استنباطی تی تک نمونه ای و رگرسیون دو متغیره با کاربرد نرم افزار SPSS22 انجام گرفت.
مقاله ۱۵ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۶
آموزش و به کارگیری احکام فقهی؛ ایجاد انگیزش دینی برای تعامل مسئولانه و اخلاقی با محیط زیست | دکتر رضاعلی کرمی
انسانها برحسب شرایط اجتماعی و فرهنگی واکنشهای مسئولانه یا غیرمسئولانه نسبت به محیط زیست ابراز کردهاند. فقه شیعه، به عنوان نهاد معنوی قدرتمند و الزامآور، محیط زیست را ابزاری برای انسان میداند و آن را دارای حق و حقوقی میداند که باید برآورده شود. مقالۀ پیش رو در پی پاسخ نظاممند به این پرسش است که ابزار مفهومی و عینی ما برای رویارویی و تعامل با محیط زیست کدام است؟ به نظر میرسد سیستم فقهی و اخلاقی شیعه واجد نظام حقوقی و اخلاق کاربردی استفاده از طبیعت است و مؤمنان با اندکی تأمل و ژرفنگری میتوانند با آموزش و به کارگیری چند قاعدۀ ساده و صریح و روشن، رویۀ مسئولانهتری در قبال حفظ و گسترش محیط زیست در پیش بگیرند؛ چه آن که انسانِ عامل به فقه، همانگونه که نمیتواند حق کسی را ضایع کند، هنگام مواجهه و بهرهوری از طبیعت نیز موظف است آن را مانند یک کلّ منسجم، هدفدار و دارای شخصیت و حقوق بداند و در ازای بهرهوری، حق نگهداری و توسعۀ آن را نیز به جای آورد و در غیر این صورت ضامن است و مرتکب عمل حرام شده است. این ساز و کارِ آموزشی – کاربردی به مدد چند دقت فقهی در چارچوب دو قاعدۀ «لاضرر» و «اتلاف» صورت بندی شده و ارائه شده است.
مقاله ۱۶ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۶
ارزیابی تاثیرات مولفههای فضای شهری بر شکلگیری الگوهای رفتاری با تاکید بر جنسیتی شدن آن؛ نمونه موردی: منطقه ۲ تهران | مریم برومند، شیرین طغیانی *، حمید صابری
مقاله ۱۷ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۶
سواد اخلاقی به عنوان یکی از رهیافتهای سواد رسانهای و مسئولیت اجتماعی | دکتر بهاره نصیری
دریافتهای اخلاقی از پیامها، با تاکید بر روابط شخصی و اخلاق مراقبت میتواند به ارزشمند بودن روابط انسانی و مسئولیت پذیری اجتماعی افراد جامعه بینجامد. رشد اخلاق انسانی بویژه اخلاق مراقبت، می تواند با خصایصی چون مراقبت، دلسوزی، خیرخواهی، پرورشدادن مهرورزی و مسئولیتپذیری در قبال همنوع همراه باشد. ابعاد سواد اخلاقی معطوف به قضاوت اخلاقی و پذیرش مسئولیت اخلاقی و اجتماعی فرد در قبال جامعه است. ازآنجا که مولفههای سواد رسانهای شامل بعدشناختی، احساسی، زیبایی شناسی و اخلاقی است؛ لذا رابطه میان اخلاق و مسئولیت اجتماعی در ذیل بعد اخلاقی سواد رسانه ای جای می گیرد. چرا که اخلاق یکی از ابعاد سازنده مسئولیت اجتماعی محسوب می گردد. اخلاق بدون در نظر گرفتن انسان و کنشهایش بی معناست و قضاوت اخلاقی نوعی کنش انسانی نسبت به پیامهایی است که فرد از محیط پیرامونش کسب میکند. زمانی که صحبت از رسانه میشود به زعم نویسنده؛ رسانه و پیام صرفاً به یکسری رسانههای خاص مانند مطبوعات، کتاب، رادیو، تلویزیون، ماهواره، فضای مجازی و پیام هایشان اطلاق نمی گردد، بلکه هر آنچه که در اطراف ما وجود دارد میتواند همانند یک رسانه عمل کرد، کما اینکه هر فردی خود میتواند یک رسانه باشد. هدف اصلی نوشتار حاضر بررسی سه مولفه سواد رسانه ای، سواد اخلاقی و مسئولیت اجتماعی و ارتباط میان آنها در کنار الزامات عاملیت انسانی به عنوان رسانه در بستر جامعه است؛ تا بتوان با تحلیل منطقی برخی از زوایا، افقها و چالشهای پیشروی این مفاهیم را نشان داد.
مقاله ۱۸
بررسی رابطه بین عناصر منتخب آمیخته بازاریابی با ارزش ویژه برند شرکت صباح (مطالعه موردی: مشتریان شهر گرگان) | هرمز مهرانی
عناصر آمیخته بازاریابی به ویژه قیمت،توزیع و تبلیغات نقش عمدهای در ایجاد ارزش ویژه برندهای مختلف ایفا مینمایند و با افزایش اثربخشی و کارایی آن ها، قدرت و ارزش برند نیز ارتقا می یابد. لذا هدف این مطالعه بررسی رابطه بین عناصر منتخب آمیخته بازاریابی (قیمت، توزیع، تبلیغات) با ارزش ویژه برند محصولات صباح در بین مشتریان شهرستان گرگان است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- پیمایشی از نوع همبستگی است و جامعهی آماری کلیه مشتریان شرکت صباح در شهرستان گرگان که تعداد آن ها نامحدود در نظر گرفته شده است و تعداد نمونه نیز بر اساس روش نمونهگیری تصادفی ساده و با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، ۳۸۴ نفر است. ابزار گرداوری دادهها در این پژوهش پرسشنامه است که از پرسشنامه استاندارد یو، دانتو و لی (۲۰۰۰) استفاده شده است که ضریب آلفای کرونباخ همه متغیرها بالای ۷/۰ بوده است. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از روش مدل معادلات ساختاری مبتنی بر نرمافزار smartpls.2 استفاده شده است. نتایج حاصل از فرضیات اصلی پژوهش حاکی از آن است که بین قیمت و ارزش ویژه برند، بین تبلیغات و ارزش ویژه برند رابطه معنی داری وجود دارد ولی بین توزیع با ارزش ویژه برند رابطهای وجود ندارد.
مقاله ۱۹
نقش عناصر طبیعت درخانه های بومی یزد | دکتر نفیسه افشاری بصیر، دکتر فرح حبیب *، دکتر سید مجید مفیدی شمیرانی
کشور ایران با بیش از هفت هزار سال سابقه شهرنشینی و وضعیت توپوگرافی و جغرافیایی بسیار متنوع، یکی از گنجینه های تاریخ معماری جهان محسوب می شود. تنوع اقلیمی از یکسو و سابقه طولانی سکونت از سوی دیگر، موجب شده تا این سرزمین در زمینه معماری و شهرسازی، دستاوردهایی درخور توجه و ارزشمندی داشته باشد. اما این عوامل در معماری امروز کمتر مورداستفاده قرارمی گیرد. زندگی شهرنشینی، پیشرفت فناوری و نیازهای فزاینده اقتصادی، مردم راهرچه بیشتر از طبیعت دورساخته و روان آنها را در یک نظام تکرارشونده ماشینی قالب زده است. هدف این پژوهش، بررسی نقش عناصر طبیعت درخانه های بومی شهر یزد می باشد. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی از نوع موردی (خانه های بومی – شهریزد) بوده وجمع آوری داده ها، به روش کتابخانه ای و میدانی انجام شده است.این درحالی است که انسان جزیی از طبیعت است و ارتباط نزدیکش با طبیعت، باعث ادامه حیات و دوام زندگی است. یکی ازفضاهای خانه های ایرانی که نشان دهنده ارتباط انسان با طبیعت میباشد. حیاط خانه های ایرانی است که گزیده نمادین طبیعت محسوب می شود.
مقاله ۲۰
بررسی و ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان از استانداردهای مبلمان شهری (مطالعه موردی: ناحیه ۲، منطقه ۲ شهر تهران) | دکتر بهمن کارگر، دکتر پروانه زیویار، حمید بحیرایی
هدف اصلی برنامهریزی شهری، ارتقای کیفیت زندگی و ایجاد محیط آرام و جذاب برای شهروندان است و مبلمان شهری به عنوان یکی از مهمترین عناصر محیط شهری، سهم بسزایی در مطلوبیت و مطبوعیت فضا از نظر شهروندان دارد. از سویی استانداردسازی مبلمان شهری منجر به افزایش کارآیی این عناصر، پایداری بیشتر مبلمان شهری و ارتقای سطح رضایت کاربران میگردد. عدم رعایت استانداردسازی مبلمان شهری در آشفتگی بصری و ایجاد نارضایتی برای کاربران را به همراه خواهد داشت. در این مقاله با استفاده از نرمافزارهای GIS و Spss، نسبت به جمعآوری دادهها از طریق پیمایش میدانی و توزیع پرسشنامه در میان کاربران مبلمانها و بررسی کمی و کیفی این عناصر، پرداخته شده است. بر اساس مطالعات انجام شده، نقاط ضعف فراوانی در برنامه ریزی این عناصر در سطح محدوده یافت میشود. از جمله: عدم جانمایی صحیح عناصر مختلف مبلمان شهری، تراکم بیش از حد انواع مبلمان، آشفتگی محیطی ناشی از پراکنش نامتعادل عناصر و غیره. همچنین بررسی تطبیقی استانداردهای رایج مبلمان شهری با وضع موجود، از دیگر بخش های این پژوهش است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که بر اساس بررسیهای میدانی در قالب توزیع پرسشنامه، میزان رضایتمندی ساکنین از مجموعه عوامل مبلمان محدوده مورد نظر، در سطح نازلی قرار دارد.