فصلنامه شهر پایدار ۳

 

 

 

 

 

رشد پراکنده شهرها علاوه بر تأثیرات منفی زیست‌محیطی و اقتصادی دارای هزینه‌های اجتماعی زیاد هستند، این هزینه‌ها با جابجایی و فاصله گرفتن محله‌های شهری از مرکز شهر و شکل‌گیری حومه‌های شهری روزبه‌روز بیشتر می‌شود. هدف اول این مطالعه تحلیل و تأثیر پراکنده رویی شهری بر سرمایه اجتماعی محلات شهر مراغه می‌باشد. هدف دوم مقایسه نتایج رگرسیون چند متغیره با رگرسیون وزنی جغرافیایی می‌باشد. مطالعه حاضر متشکل از سه مرحله شامل: بررسی پراکنده رویی شهری، بررسی سرمایه اجتماعی محلات و درنهایت سنجش میزان تأثیرگذاری شاخص‌های پراکنده رویی بر میزان سرمایه اجتماعی محلات شهر می‌باشد. تعداد شاخص‌های پراکنده رویی شهری ۶ مورد و تعداد شاخص‌های سرمایه اجتماعی در ۵ عامل اصلی و ۳۹ زیر شاخص بوده است.

 

دریافت کامل مقاله

در علم جغرافیا، چشم‌اندازها همواره با عامل فرهنگ پیوند می‌خورند. ازاین‌رو، می‌توان چشم‌انداز را به مفهوم فرم‌های قابل‌رؤیت در سطح زمین و ترکیب آن‌ها باهم در نظر گرفت. برای حفظ سلامت روان و رفتار و پیشگیری از استرس می‌توان از چشم‌انداز سازی و استفاده از مناظر زیبا در کالبد و زیرساخت‌های شهری سود برد؛ اما اینکه این چشم‌اندازهای شهری تا چه میزان بر سلامت روانی شهروندان تأثیر می‌گذارند سؤال اصلی این پژوهش است که سعی در مطالعه آن دارد. پژوهش حاضر ازنظر هدف؛ کاربردی و توسعه‌ای و ازلحاظ روش انجام تحقیق، توصیفی- تحلیلی می‌باشد که ابتدا پس از تشریح مفاهیم مربوط به چشم‌اندازهای شهری و سلامت روان با روش کتابخانه‌ای، پرسشنامه چشم‌اندازهای شهری در ۹ شاخص و ۶۵ گویه و پرسشنامه GHQ در ۴ شاخص و ۲۸ گویه در طیف لیکرت تهیه شد؛ حجم نمونه پرسشنامه بر اساس فرمول نمونه­گیری کوکران، در ۲ منطقه ۳۸۴ به دست آمد که به‌صورت سهمیه­ای و تصادفی بین مناطق توزیع و جمع­آوری گردید.؛ و سپس در محیط نرم‌افزار spss به تحلیل نهایی صورت گرفت که نتیجه بررسی پرسشنامه GHQ در سطح مناطق نشان داد که نمره سلامت روان منطقه ۲ بالاتر از سطح متوسط و نمره سلامت روانی در منطقه ۹ کمی پایین‌تر از سطح متوسط نمره این پرسشنامه قرار دارد.

 

 

بعد از جنگ جهانی دوم و به دنبال افزایش سریع جمعیت و گسترش مشکلات شهری، ایجاد شهرهای جدید به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سیاست‌های شهری برای کاهش این مشکلات در شهرهای بزرگ مطرح گردید. اما این سیاست‌ها در کشورهای درحال‌توسعه به‌خصوص ایران، به دلیل فقدان برنامه‌های دقیق و عدم توجه به نیازها و خواست‌های شهروندان با شکست مواجه شدند و به نظر می‌رسد که با توجه به استراتژی ایجاد شهرهای جدید و اهداف آن، شهرهای جدید به اهداف خود نرسیده‌اند. ازاین‌رو باید برنامه‌های دقیق در پیش گیریم تا علاوه بر اینکه جمعیت موجود شهرهای جدید حفظ گردند، بلکه به جمعیت آن‌ها نیز، افزوده شود. مشارکت مردم در امر برنامه‌ریزی و احترام به آراء و عقاید آن‌ها، شاید اولین گام برای رسیدن به هدف‌های برنامه‌ریزی شهری باشد بنابراین با توجه به اهمیت مشارکت شهروندی در موفقیت طرح‌های شهری، در این پژوهش، مشارکت شهروندان در کاربری اراضی شهری در شهر جدید گلبهار بررسی می‌شود تا شاید راه و حلی برای مشکلات شهرهای جدید باشد.

 

کیفیت زندگی مفهومی است که برای ترسیم توسعه رفاه در یک جامعه به کار می‌رود و دارای دو وجه ذهنی (کیفی) و عینی (کمی) است. سنجش کیفیت زندگی در بُعد ذهنی به‌منظور پایش برنامه‌های توسعه در مناطق شهری از ضرورت‌های اساسی است. ازاین‌رو شهر کنارک که دریکی از محروم‌ترین مناطق کشور (جنوب استان سیستان و بلوچستان) ازلحاظ بیش‌تر شاخص‌های توسعه‌یافتگی و کیفیت زندگی قرارگرفته است، ضرورت و ارزش این پژوهش را دوچندان می‌نماید؛ بنابراین پژوهش حاضر باهدف ارزیابی کیفیت زندگی ذهنی- ادراکی و تبیین برخی عوامل مؤثر بر آن در شهر نامبرده انجام گرفت. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و اخذ اطلاعات میدانی آن مبتنی بر تکمیل پرسش‌نامه و به روش تصادفی ساده گردآوری گردید. جامعه آماری تحقیق کلیه خانوارهای ساکن در شهر کنارک شامل ۷۹۷۵ خانوار بوده است.

 

 

بازار یکی از عناصر اصلی شهر ایرانی و به‌مثابه قلب تپنده آن محسوب می‌شود. بازار سنتی کاشان در دوره سلجوقیان احداث گردید و به‌تدریج نقش و کارکرد مهمی در توسعه اقتصادی- اجتماعی شهر پیدا کرد. به‌طوری‌که در دوره صفویه به اوج شکوه و رونق اقتصادی رسید. اما در دوره معاصر به دلیل گسترش شهر کاشان و ایجاد فاصله مکانی بین بازار و محل سکونت شهروندان، گسترش خرده‌فروشی‌ها و فروشگاه‌های جدید در امتداد خیابان‌ها و محلات مختلف در سطح شهر، موجب کم‌رنگ شدن و بعضاً از دست رفتن نقش و کارکرد قدیمی بازار کاشان شده است. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سؤال است که چه تفاوتی میان پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی پاسخگویان در شهر و نحوه و رفتار خرید از بازار وجود دارد؟ روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است. برای جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های موردنیاز از روش میدانی و ابزار پرسش‌نامه استفاده‌شده است.