تأليفاتفصلنامه مسکن و محیط روستامجلاتمقالات
فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۵۵
فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره 155 پاییز 1395
فهرست مقالات در فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۵۵
۱- بررسی سیر کاربست تزیینات در عرصه عمومی سکونتگاههای تاریخی (نمونه موردی: بندر لافت) | دکتر مهران علی الحسابی، آقا ابوالفضل قربانی
۲- بررسی تطبیقی مسکن عشایر ایران | اقا اسماعیل ضرغامی
۳- مدرنیته و تحول کالبدی ـ فضایی سکونتگاههای روستایی ایران | فرهاد عزیزپور
۴ – ارزیابی و آسیبشناسی سیاست تأمین مسکن روستایی کشور در برنامههای توسعه پس از انقلاب اسلامی ایران | زهرا قاطعی کلاشمی، فاتح کبیری
۵- شکل بهینه، بار شکست و بار کمانش گنبدهای تاریخی آجری ایرانی | دکتر مهرداد حجازی، مهندس سعید بارانی زاده، دکتر مریم داعی
۶- بررسی عوامل و دلایل تغییر کاربری در طرحهای هادی روستاهای شهرستان تفت طی سالهای ۱۳۹۲-۱۳۸۹ | اقا بهنام متوسلی، اقا علیرضا قربانیان، اقا علیرضا نادریان زاده، اقا حسین زارع شاهی
۷- توزیع فضایی کیفیت زندگی در سکونتگاههای روستایی شهرستان روانسر | اقا حامد قادرمرزی، اقا داود جمینی، اقا علیرضا جمشیدی
۸- اهداف، ارکان و الزامات برنامهریزی گردشگری روستایی با تأکید بر بوم-گردشگری (نمونه مطالعاتی : روستای شیاده، شهرستان بابل) | ماجده پورروحانی، دکتر محمدرضا پورجعفر، دکتر علی یدقار
۹- بررسی ارتباط بین دلبستگی و رضایت مکانی بازدیدکنندگان از منظر تاریخی طبیعی روستای کندوان | عاطفه فتح بقالی، بهنام قاسم زاده، سمانه محمدی
۱۰- گروههای متفاوت روستایی و حفاظت از محیط زیست | نسرین کاظمی
مقاله ۱ فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۵۵
بررسی سیر کاربست تزیینات در عرصه عمومی سکونتگاههای تاریخی (نمونه موردی: بندر لافت) | دکتر مهران علی الحسابی، آقا ابوالفضل قربانی
بررسی منظر سکونتگاههای اسلامی و چگونگی کاربست نقشمایهها و عناصر تزیینی، در عرصه عمومی آنها را میتوان گمشده دیرین پژوهشهای تاریخی دانست، آنچه مبین عقاید مذهبی و ساخت اجتماعی – اقتصادی دین اسلام بهعنوان یک سنت فراگیر متحد است. اما این موضوع، گاه در وصف سطوح تزیینی عرصه داخلی از نظر پنهان مانده و گاه با تعابیری چون”عدم توجه به ظاهر بنا در معماری اسلامی” از پیگیری آن صرفنظر شده است. پنهان ماندن آموزهها و ریشههای غنی این موضوع، علاوه بر آنکه ما را از دستیابی به مرجعی مستقیم در حل بحرانهای بصری سکونتگاههای امروزین باز میداد، از رهگذر آشفتگیهای بصری، موجب تأکید بر تمایزات مالی و تفرق اجتماعی میشود.
مقاله ۲ فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۵۵
بررسی تطبیقی مسکن عشایر ایران | اقا اسماعیل ضرغامی
در دو سده گذشته بررسیهای تطبیقی و گونهشناسی در علوم گوناگون از زیستشناسی گرفته تا معماری مطرح شده است. این بحث از لحاظ محتوایی اهمیتی در ردیف مباحث نظری پایهای معماری مانند فضا، شکل و فرم یافته است. شناخت گونهها در تمامی فعالیتها، آثار مجسم، تکرارشونده و ریشهدار بشری میتواند کاربردی بس مؤثر داشته باشد. از این جهت در پژوهش حاضر قصد بر این است که آثار ارزشمند عشایر ایران با سابقهای به قدمت تاریخ ایران مورد تفحص و جستجو قرار گیرد.
مقاله ۳ فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۵۵
مدرنیته و تحول کالبدی ـ فضایی سکونتگاههای روستایی ایران | فرهاد عزیزپور
سکونتگاههای روستایی بهصورت یکی از فضاهای جغرافیایی کشور، بهویژه در پنج دهه اخیر، شاهد تحولات فراوانی بوده است. این تحولات تحت تأثیر عوامل مختلفی بوده که در ابعاد گوناگون بهخصوص در بعد کالبدی رخ داده است. در این میان، نفوذ تفکر مدرنیته (البته، وجهی از آن با عنوان مدرنیسم) در نظام سیاستگذاری و برنامهریزی کشور اهمیت فراوانی دارد. این مقاله با لحاظ کردن تفاوت نظرها درباره توجه یا بیتوجهی به تفکر مدرنیته، ضمن بیان تحولات رخ داده در روستاها که متأثر از این عامل هستند، به بررسی موضوع پرداخته است.
مقاله ۴ فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۵۵
ارزیابی و آسیبشناسی سیاست تأمین مسکن روستایی کشور در برنامههای توسعه پس از انقلاب اسلامی ایران | زهرا قاطعی کلاشمی، فاتح کبیری
سیاست، به معنای تدبیر امور، مصلحتاندیشی و دوراندیشی است که با در نظر گرفتن مصالح جامعه سعی در هدایت آن دارد. مسئله سیاستگذاری مسکن روستایی و دستیابی به الگوی مطلوب سکونت از دغدغههای پیش روی برنامهریزان و از اولویتهای برنامههای توسعه روستایی است. مسکن روستایی از مهمترین نیازهای توسعه روستا بوده و توسعه روستاها گامی در راستای کاهش مهاجرت به شهرها میباشد.
مقاله ۵ فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۵۵
شکل بهینه، بار شکست و بار کمانش گنبدهای تاریخی آجری ایرانی | دکتر مهرداد حجازی، مهندس سعید بارانی زاده، دکتر مریم داعی
در این مقاله به بهینهیابی شکل گنبدهای تاریخی آجری ایرانی با شکلهای هندسی مختلف و تحت فشار یکنواخت، تعیین بار شکست تحت بار متمرکز و بار کمانش تحت فشار یکنواخت گنبدهای دارای مقطع بهینه پرداخته شده است. گنبدهای مورد مطالعه، دارای مقطع نیم دایره، شاخ بزی و پنج او هفت میباشند. گنبدهای شاخ بزی و پنج او هفت هر کدام شامل سه نوع کند، معمولی و تند هستند. هفت نمونه گنبد مورد مطالعه در سه دهانه m ۱۲، m ۱۵ و m ۱۸ با در نظر گرفتن رفتار غیرخطی مصالح، براساس معیار شکست ویلام- وارنک و در مواردی براساس تئوری تنش اصلی حداکثر، به روش المان محدود و با استفاده از نرم افزار ANSYS تحلیل شدهاند.
مقاله ۶
بررسی عوامل و دلایل تغییر کاربری در طرحهای هادی روستاهای شهرستان تفت طی سالهای ۱۳۹۲-۱۳۸۹ | اقا بهنام متوسلی، اقا علیرضا قربانیان، اقا علیرضا نادریان زاده، اقا حسین زارع شاهی
فرآیند مطلوب زیست در جوامع روستایی، ضرورت نیاز به برنامهریزی کاربری اراضی را مطرح میسازد، در این راستا سیاستهایی برای تنظیم تحوّلات کاربری اراضی در روستاها مدنظر قرار گرفت که یکی از مهمترین این سیاستها، اجرای طرحهای هادی در سطح روستاها برای کنترل کاربریهای موجود و پیشبینی کاربریها آینده میباشد ولی امروزه عواملی از جمله عوامل قانونی، عوامل اقتصادی، عوامل طبیعی و عوامل جمعیتی باعث شده تغییرات گستردهای در کاربری اراضی بر خلاف طرحهای هادی در سطح روستاها انجام گیرد این تحوّلات که غالباً در اثر فعّالیتّهای انسانی روی میدهد، به دلیل نبود برنامهی منطقی، بیتوجّهی به توسعهی پایدار، نداشتن مدیریت یکپارچه و بدون در نظرگرفتن محدودیّتهای زیست محیطی و … به یکی از مهمترین معضلات روستاها در فضای نوین تبدیل شده است.
مقاله ۷
توزیع فضایی کیفیت زندگی در سکونتگاههای روستایی شهرستان روانسر | اقا حامد قادرمرزی، اقا داود جمینی، اقا علیرضا جمشیدی
کیفیت زندگی بهعنوان مفهومی چند وجهی برای نشان دادن میزان رضایت فرد از زندگی و معیاری برای تعیین رضایت و یا عدم رضایت افراد و گروهها از ابعاد مختلف زندگی مورد استفاده قرار میگیرد که به عواملی از جمله اشتغال، درآمد مناسب، دسترسی به خدماتی مانند آموزش و بهداشت، سلامت، امنیت و … وابسته است. هدف از تحقیق حاضر که از نوع کاربردی و بهلحاظ گردآوری اطلاعات از نوع توصیفی ـ پیمایشی میباشد، بررسی توزیع فضایی کیفیت زندگی در مناطق روستایی بوده که بهصورت موردی در سکونتگاههای روستایی شهرستان روانسر (۶ دهستان با جمعیتی برابر با ۲۶۶۶۳ نفر یا ۵۹۹۸ خانوار) انجام گرفته است.
مقاله ۸
اهداف، ارکان و الزامات برنامهریزی گردشگری روستایی با تأکید بر بوم-گردشگری (نمونه مطالعاتی : روستای شیاده، شهرستان بابل) | ماجده پورروحانی، دکتر محمدرضا پورجعفر، دکتر علی یدقار
روستاها سکونتگاههای ویژهای هستند که از نظم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی خاصی پیروی میکنند اما امروزه بسیاری از آنها دستخوش مسائلی چون تخریب بافتهای کهن و با ارزش، کاهش کیفیت زندگی، مخدوش شدن هویت فرهنگی ساکنین و تشدید تخلیه بافتهای روستایی شدهاند. همچنین روستاها با وجود داشتن منابع طبیعی پایه کشاورزی با مسائلی چون فقر، بیکاری، پایین بودن نرخ بهرهوری در بخش کشاورزی و تولیدات روستایی و تخریب منابع طبیعی روبرو هستند که این مسائل توسعه روستا و ایجاد اشتغال پایدار را تا حدی ناممکن ساخته و لزوم توجه به گزینههای اقتصادی دیگر مانند گردشگری را مطرح میسازد.
مقاله ۹
بررسی ارتباط بین دلبستگی و رضایت مکانی بازدیدکنندگان از منظر تاریخی طبیعی روستای کندوان | عاطفه فتح بقالی، بهنام قاسم زاده، سمانه محمدی
میراث طبیعی تاریخی با ارزش مادی و معنوی، بخشی از نواحی فعالی هستند که نقش مهمی در حفظ ساختار طبیعی و هویت فرهنگی جغرافیای جوامع ایفا میکنند. در مقاله حاضر، با بهرهگیری از دانش مطالعاتی در حوزه محیطهای طبیعی و انسان ساخت، مقوله دلبستگی مکانی بهعنوان عامل مرتبه دوم و رابطهاش با رضایت مکانی بازدیدکنندگان سنجیده شده است. این پژوهش برای آزمودن مدلی با استفاده از جمعیت نمونه ۱۵۲ بازدیدکنندگان روستای تاریخی-طبیعی کندوان از تحلیل عامل تأییدی مرتبه دوم و مدلسازی معادلات ساختاری استفاده نموده است.
مقاله ۱۰
گروههای متفاوت روستایی و حفاظت از محیط زیست | نسرین کاظمی
محیط زیست یکی از ابعاد حساس و آسیب پذیر بهویژه در روستاها میباشد و با توجه به پیوند روستا با طبیعت ضرورت حفاظت از محیط زیست مشهود میباشد. این حفاظت نیازمند مشارکت تمامی گروههای جامعه میباشد. زیرا افراد و گروه ها به شیوه های متفاوت با محیط زیست تعامل برقرار میکنند. در این تحقیق مشکلات زیست محیطی موجود در روستاها شامل منابع آب، منابع خاک، پوشش گیاهی، پسماند – فاضلاب و مشکلات کالبدی – فیزیکی بوده و گروههای روستایی نیز شامل شش گروه بودهاند: کشاورزان، زنان روستایی، مردان روستایی، مدیران محلی (دهیارها و اعضای شورای اسلامی)، سالمندان و کودکان. با تعیین مشکلات زیست محیطی و سپس تفکیک روستائیان به گروههای متفاوت نگرش هر کدام از این گروه ها نسبت به اهمیت حفاظت از محیط زیست از طریق توجه و اقدامات آنها در برخورد با این مشکلات بررسی گردیده است.