مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۱۳

معماریِ سلطنتیِ هخامنشی: نمادی از فناوری و خِرد انسانی در عهد باستان | مهدی معتمدمنش

از راه‌های شناخت معماری پیشامدرن جهان اسلام پرداختن به جنبه‌های معرفتی آن، از جمله نسبت معرفت‌های معماری با علوم رسمی است. حکیمان مسلمان از همان آغاز نهضت علمی در نیمۀ سدۀ دوم هجری، به طبقه‌بندی علوم عنایت کردند. این جریان در طی سده‌ها ادامه یافت. ابونصر فارابی، فیسلوف سدۀ سوم و چهارم هجری، از مهم‌ترین ایشان است و آراء او در طبقه‌بندی و مراتب علوم اثری وسیع و عمیق در طی تاریخ در سرتاسر جهان اسلام داشته است.

 

تنوع و سختی وضعیت اقلیمی در مناطق مختلف ایران، لزوم شناخت و استفاده از راهکار‌های معماری بومی را که با کمترین مصرف انرژی پاسخ‌گوی نیاز به آسایش حرارتی هستند، روشن می‌سازد. بر این اساس، مطالعۀ شگرد‌های به‌کاررفته در معماری بومی می‌‌تواند راهگشای طراحی معاصر باشد. پژوهش حاضر با استفاده از اندازه‌گیری‌های میدانی، در پی شناخت رفتار حرارتی سکونتگاه زیرزمینی (شوادان)، که به‌صورت گسترده در معماری بومی دزفول و شوشتر خوزستان استفاده ‌شده، و تحلیل شرایط آسایش حرارتی در این فضای زیرزمینی می‌باشد.

 

دریافت کامل مقاله

---

 

یکسان شدن و بی‌هویتی فضاهای شهری معاصر، پدیدۀ بی‌مکانی را به معضل اصلی فضای شهری تبدیل کرده است که این مسئله می‌تواند حاصل اصلی بی‌توجهی به مقولۀ معنا در فضاهای شهری باشد. به‌دلیل ساخت‌وسازهای پرسرعت، با تغییر در فضاهای شهری معاصر ایران، خلق معنا که از عوامل سرزندگی فضاهای شهری است، دچار چالش شده است. لذا شناخت عوامل درک معنا در اولویت امر طراحی قرار می‌گیرد. این پژوهش با رویکرد کیفی، در پی کشف «معنای مکان» در فضاهای شهری سرزنده است.

امروزه محدودیت‌های منابع انرژی، رشد چشمگیر مصرف آن و آثار مخربی که مصرف بالای انرژی بر محیط زیست تحمیل می‌کند، لزوم صرفه‌جویی و بهینه‌سازی مصرف انرژی را دو چندان کرده ‌است. برای به حداقل رساندن وابستگی به انرژی، لازم است که ساختارهای نوآورانه‌ای با مصرف انرژی کمتر ساخته ‌شوند. از آنجا که بیشترین میزان مصرف انرژی مربوط به بخش ساختمان است )حدود ۴۰درصد) و بخش عمدۀ آن صرف سرمایش، گرمایش و تهویه می‌شود، راهکارهای طراحی غیرفعال، کمک قابل توجهی به کاهش مصرف انرژی می‌کنند. یکی از روش‌های کاهش کل انرژی مورد نیاز، جایگزینی ساختمان‌های زیرزمینی با ساختمان‌های معمولی بالای سطح زمین است.

 

جایگاه علوم انسانی در آموزش رشتۀ بیونیک معماری | مسعود ناری قمی

نقش علوم انسانی در تفکر و عمل مهندسی، امروزه به‌واسطۀ ابهامات موجود در تکنولوژی مدرن، تلقی آن از توسعه و تبعات آن برای آیندۀ بشر، یک ضرورت است؛ در مورد بیونیک معماری به‌عنوان یک رشتۀ کارشناسی ارشد، عنوان بیونیک نباید به‌صورت پیش‌فرض، مثبت تلقی شود و از انتقادات اخلاقی و انسانی آن صرف‌نظر شود. در این نوشتار با روش تفسیری و استدلال منطقی، ضرورت رویکرد انتقادی در آموزش مبانی انسانی معماری بیونیکی در دو محور فلسفۀ تکنولوژی و اخلاق تکنولوژی تبیین شده است.

 

چکیده مقاله ۷