تأليفاتفصلنامه مطالعات مدیریت شهریمجلاتمقالات
فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۳
فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره 23 پاییز 1394
فهرست مقالات در فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۳
۱- مروری بر شاخصها و مولفههای کیفیت زندگی شهری(مورد مطالعه شهر همدان) | اسداله نقدی؛ حیدر بابایی
۲- بررسی رابطه الگوی جا به جاییهای روزانه والگوی مسافرتهای سالانه(مورد مطالعه: شهروندان تهرانی) | بیبی زهرا موسوی بیوکی؛ سیدجلال موسوی بازرگانی
۳- شهروند مشارکتجو و نقش آن در مدیریت شهری(نمونه موردی: شهر ایلام) | مهدی یعقوبی؛ میرنجف موسوی؛ فرامرز قربانی؛ مرضیه حاتمی
۴- برنامهریزی راهبردی توسعه محلات دارای فقر شهری(موردمطالعه: منطقه ۱۷ تهران) | یاسمن سلحشور فرد خلیل آباد؛ احمد زنگانه؛ طاهر پریزادی
۵- بررسی تاثیر برنامههای فرهنگی برشادی و افزایش بهرهوری سازمان شهرداری(مطالعه موردی: شهرستان دامغان) | سمانه لعله ئی
۶- اثربخشی مدیریت دانش بر مدیریت شهری از نظر مدیران شهرداری منطقه یک شهر تهران | رامین عفیفی
۷- تحلیل عدالت فضایی شهرستانهای استان اردبیل در بخش شاخصهای بهداشتی- درمانی با استفاده از مدل Vikor | حسن اسماعیل زاده؛ لیلا معصومی
مقاله ۱ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۳
مروری بر شاخصها و مولفههای کیفیت زندگی شهری(مورد مطالعه شهر همدان) | اسداله نقدی؛ حیدر بابایی
مفهوم محوری در مطالعات مرتبط با کیفیت زندگی شهری سنجش میزان و کیفیت تحقق نیازهای مادی و معنوی شهروندان در دو بعد شاخصهای ذهنی (کیفی) و عینی (کمی) در زمینههای مختلف (اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و زیست محیطی) است. مطالعات در این خصوص از ۱۹۳۰ مورد توجه متخصصان مسائل شهری قرار گرفت. این موضوع ابتدا در کشورهای توسعه یافته و سپس جوامع در حال توسعه بسط پیدا کرد. هدف اصلی این مقاله بررسی ابعاد، عناصر و مدلهای مختلف سنجش و همچنین مقایسه شاخصهای عینی و ذهنی در یکی از مراکز استان در غرب ایران و شهر همدان است. با توجه به سابقه دیرینه شهری همدان و گزینش این شهر بعنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران،این شهر بعنوان جغرافیای تحقیق انتخاب شده است.
روش این مقاله پیمایشی بوده است و نتایج نشانگر اهمیت توجه به هر دو بعد ذهنی و عینی کیفیت زندگی در برنامهریزی شهری است. جامعه آماری خانوارهای ساکن در شهر همدان میباشند که در این میان ۳۸۰ خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمعآوری اطلاعات ابتدا شهر همدان به صورت خوشهای به محلات نسبتا همگون تقسیم، و سپس در مرحله بعد پس از تعیین خوشهها و بلوکها با استفاده از نمونهگیری تصادفی، نمونه نهایی برگزیده شد. سپس محلات از بین خوشههای چهارگانه انتخاب شدند.
بر خلاف انتظار اولیه نتایج نشانگر عدم رابطه معناداری بین شاخصهای عینی و ذهنی کیفیت زندگی در مناطق مختلف شهر با میزان رضایتمندی می باشد. همچنین بعد ذهنی بر دیگر ابعاد کیفیت زندگی ارجحیت دارد.
روش این مقاله پیمایشی بوده است و نتایج نشانگر اهمیت توجه به هر دو بعد ذهنی و عینی کیفیت زندگی در برنامهریزی شهری است. جامعه آماری خانوارهای ساکن در شهر همدان میباشند که در این میان ۳۸۰ خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمعآوری اطلاعات ابتدا شهر همدان به صورت خوشهای به محلات نسبتا همگون تقسیم، و سپس در مرحله بعد پس از تعیین خوشهها و بلوکها با استفاده از نمونهگیری تصادفی، نمونه نهایی برگزیده شد. سپس محلات از بین خوشههای چهارگانه انتخاب شدند.
بر خلاف انتظار اولیه نتایج نشانگر عدم رابطه معناداری بین شاخصهای عینی و ذهنی کیفیت زندگی در مناطق مختلف شهر با میزان رضایتمندی می باشد. همچنین بعد ذهنی بر دیگر ابعاد کیفیت زندگی ارجحیت دارد.
مقاله ۲ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۳
بررسی رابطه الگوی جا به جاییهای روزانه والگوی مسافرتهای سالانه(مورد مطالعه: شهروندان تهرانی) | بیبی زهرا موسوی بیوکی؛ سیدجلال موسوی بازرگانی
امروزه با گسترش شهر نشینی و جمعیت شهر نشین، نیاز به جا به جایی و تقاضا برای سفر، روز به روز افزایش یافته، حجم زیاد این جا به جاییها آثار و تبعاتی را به دنبال دارد از اینرو پیش بینی الگوی سفرها برای برنامهریزی و مدیریت این جابه جاییها از اهمیت ویزهای برخوردار است. آنچه برای پژوهش فعلی اهمیت دارد مسئله الگوی جا به جاییها است. به دلیل تنوع در ویژگیهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی افرادی که جا به جا میشوند میتوان انتظار داشت که افراد در الگوی جا به جاییها (سفرها) با یکدیگر تفاوت داشته باشند. تحقیق حاضر با هدف بررسی الگوی جا به جاییهای روزانه درون شهری با الگوی مسافرتهای سالانه انجام شده است. فرضیه اصلی تحقیق عبارت است از: الگوی جا به جاییهای روزانه با الگوی مسافرتهای سالانه شهروندان تهرانی رابطه دارد. روش تحقیق از نوع هم بستگی مبنی بر استفاده از پرسشنامه با ۳۸۴ نمونه و روش نمونهگیری خوشهای طبقه بندی شده میباشد. ابتدا الگوی سفرهای روزانه و مسافرتهای سالانه را با استفاده از متغیرهای مورد نظر در تعاریف بدست آورده ایم. به منظور آنالیز دادههای تحقیق از روشهای آماری در نرم افزار SPSS20 (آزمون کای اسکوئر) استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که بین الگوی جا به جاییهای روزانه و الگوی مسافرتهای سالانه رابطه وجود دارد.
مقاله ۳ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۳
شهروند مشارکتجو و نقش آن در مدیریت شهری(نمونه موردی: شهر ایلام) | مهدی یعقوبی؛ میرنجف موسوی؛ فرامرز قربانی؛ مرضیه حاتمی
اگر بخواهیم در توسعه شهرهای امروزی، پاسخگوی احتیاجات امروزی باشیم و سهم نسلهای آینده از منابع را در نظر بگیریم باید اداره خردمندانه شهرها را بر پایه شهرسازی مشارکتی و مشارکت آگاهانه شهروندان تعریف و برنامه ریزی کنیم.حضور شهروندان در عرصه تصمیم گیری و نزدیکی آنها با مسئولین و متخصصان و دستیابی هر چه سریع تر به خواستهها و نیازهایشان مطابق با شرایط زندگی و ویژگیهای اجتماعی و اقتصادی از طریق فرایند شهرسازی مشارکتی میسر میشود.در حال حاضر جایگاه مشارکت شهروندان در شهرهای ایرانی، در حد ظاهرفریبانه و حداکثر اطلاعدهی و مشورت کردن است.هدف کلی از این مقاله نقش شهروند مشارکتجو در مدیریت شهری، در شهر ایلام میباشد.روش جمع آوری اطلاعات بر مبنای اسنادی و نیز میدانی (پرسشنامه) و نوع تحقیق کاربردی-توسعهای است.برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزار spss استفاده شده است.روشهای آماری مورد استفاده در این تحقیق کندال، رگرسیون چند متغیره است.با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش میزان مشارکت بین شهروندان ایلامی در حد کم تا متوسط میباشد.
مقاله ۴ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۳
برنامهریزی راهبردی توسعه محلات دارای فقر شهری(موردمطالعه: منطقه ۱۷ تهران) | یاسمن سلحشور فرد خلیل آباد؛ احمد زنگانه؛ طاهر پریزادی
شناسایی و تعیین محلات مسئلهدار و فرودست شهری یکی از موضوعات مهم مدیریت شهری محسوب میگردد. مقاله حاضر، تلاشی است تا با استفاده از ابعاد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در منطقه ۱۷ شهر تهران به شناسایی محلات دارای فقر شهری و برنامهریزی توسعه محله محور آنها بپردازد.
الگوی حاکم بر این پژوهش، تحلیلی-کاربردی میباشد، جهت شناسایی محلات دارای فقر شهری منطقه ۱۷ شهر تهران با استفاده از مدل تاپسیس از بلوک آماری سال ۱۳۹۰ و نقشه کاربری اراضی منطقه۱۷ در محیط نرمافزار ArcGIS،SPSS و EXCEL استفاده و درنهایت با استفاده از تکنیک آیدا پروژههای راهبردی تولید شده است.
با بهرهگیری از مدل تاپسیس به سطحبندی محلات منطقه پرداخته و درنهایت محلات مقدم و آذری بهعنوان محلات دارای فقر شهری و محلات اهداف برنامهریزی انتخاب و با توجه به پتانسیل و مشکلات موجود در این محلات به ارائه راهبرد و سیاستهایی در جهت توسعه محله محور و درنهایت با استفاده از تکنیک تحلیل عرصههای تصمیمگیری مرتبط (آیدا)، به تولید پروژههای راهبردی در جهت به مطلوبیت رسیدن وضعیت زندگی در محلات هدف پرداخته است.
نتیجه پژوهش حاکی از آن است که بعد کالبدی محلات مسئلهدار مقدم و آذری نسبت به سایر ابعاد شرایط نامساعدتری دارد به همین دلیل بخش اعظم برنامهریزیها بر روی این بعد صورت گرفته است.
الگوی حاکم بر این پژوهش، تحلیلی-کاربردی میباشد، جهت شناسایی محلات دارای فقر شهری منطقه ۱۷ شهر تهران با استفاده از مدل تاپسیس از بلوک آماری سال ۱۳۹۰ و نقشه کاربری اراضی منطقه۱۷ در محیط نرمافزار ArcGIS،SPSS و EXCEL استفاده و درنهایت با استفاده از تکنیک آیدا پروژههای راهبردی تولید شده است.
با بهرهگیری از مدل تاپسیس به سطحبندی محلات منطقه پرداخته و درنهایت محلات مقدم و آذری بهعنوان محلات دارای فقر شهری و محلات اهداف برنامهریزی انتخاب و با توجه به پتانسیل و مشکلات موجود در این محلات به ارائه راهبرد و سیاستهایی در جهت توسعه محله محور و درنهایت با استفاده از تکنیک تحلیل عرصههای تصمیمگیری مرتبط (آیدا)، به تولید پروژههای راهبردی در جهت به مطلوبیت رسیدن وضعیت زندگی در محلات هدف پرداخته است.
نتیجه پژوهش حاکی از آن است که بعد کالبدی محلات مسئلهدار مقدم و آذری نسبت به سایر ابعاد شرایط نامساعدتری دارد به همین دلیل بخش اعظم برنامهریزیها بر روی این بعد صورت گرفته است.
مقاله ۵ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۳
بررسی تاثیر برنامههای فرهنگی برشادی و افزایش بهرهوری سازمان شهرداری(مطالعه موردی: شهرستان دامغان) | سمانه لعله ئی
پرداختن به مقوله نشاط و عوامل ایجادکننده آن در سازمانها از آنجا ناشی میشود که شادی از یک طرف عواطف مثبت پرسنل را افزایش داده و از طرفی با کاهش عواطف منفی، باعث افزایش بهرهوری خواهد شد.
هدف این پژوهش بررسی میزان تاثیر برنامههای فرهنگی بر شادی و نشاط کارکنان و افزایش بهرهوری سازمان درشهرداری شهرستان دامغان است.
محیط کار امروز، محیطی رقابتی همراه با فعالیتهای متنوع و پیچیده است. برای اینکه سازمانها بتوانند در چنین محیطی فعالیت کنند و اهداف خود را تحقق بخشند، نیازمند استراتژیهای مناسبی برای بخشهای مختلف هستند. در حقیقت کارکنان سازمانها با مسایل و مشکلات گوناگونی مواجه هستند که میتواند عملکرد آنها در محل کار و در خانواده را تحت تأثیر قرار دهد.
هدف اصلی این تحقیق بررسی میزان تاثیر برنامههای فرهنگی بر شادی و افزایش بهرهوری در این سازمان است میباشد. روش تحقیق پیمایش بوده است و تحلیل دادهها پرسشنامه در سطح تحلیل توصیفی با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس و آلفای کرونباخ، صورت گرفته است.
هدف این پژوهش بررسی میزان تاثیر برنامههای فرهنگی بر شادی و نشاط کارکنان و افزایش بهرهوری سازمان درشهرداری شهرستان دامغان است.
محیط کار امروز، محیطی رقابتی همراه با فعالیتهای متنوع و پیچیده است. برای اینکه سازمانها بتوانند در چنین محیطی فعالیت کنند و اهداف خود را تحقق بخشند، نیازمند استراتژیهای مناسبی برای بخشهای مختلف هستند. در حقیقت کارکنان سازمانها با مسایل و مشکلات گوناگونی مواجه هستند که میتواند عملکرد آنها در محل کار و در خانواده را تحت تأثیر قرار دهد.
هدف اصلی این تحقیق بررسی میزان تاثیر برنامههای فرهنگی بر شادی و افزایش بهرهوری در این سازمان است میباشد. روش تحقیق پیمایش بوده است و تحلیل دادهها پرسشنامه در سطح تحلیل توصیفی با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس و آلفای کرونباخ، صورت گرفته است.
مقاله ۶ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۳
اثربخشی مدیریت دانش بر مدیریت شهری از نظر مدیران شهرداری منطقه یک شهر تهران | رامین عفیفی
مدیریت شهری یکی از مسایل رفتاری بسیار مهم در حوزه مدیریت بوده که خود تعیینکننده بسیاری از دیگر متغیرهای سازمانی است. در آستانه هزاره سوم مدیریت دانش به عنوان یک نیاز استراتژیک برای موسسات، سازمانها و نهادهای خدماتی مطرح است. مدیریت دانش تضمین کننده برتریهای بلند مدت برای سازمانها و جوامع و میزان بهره گیری آنها از سرمایههای انسانی، فکری و اطلاعاتی است. با توجه به اهمیت و کاربردی بودن موضوع مورد مطالعه، این سوال مهم مطرح است که در سازمان مهم و تاثیرگذار و تصمیم گیرندهای چون شهرداری تهران به کارگیری مقوله مدیریت دانش و مولفههای تشکیل دهنده آن شامل تکنولوژی (فناوری اطلاعات)، مقوله رهبری، مقوله فرهنگ سازمانی، مقوله منالع انسانی، مقوله مکانیسم و فرآیند، ساختار سازمانی به افزایش و بهبود مدیریت شهری اثر بخش است و این مساله تا چه میزان میتواند موجب بهبود شرایط در مدیریت شهری سازمان شهرداری خصوصا شهرداری منطقه یک شهر تهران شود؟
مطالعه «اثربخشی مدیریت دانش و مولفههای آن بر مدیریت شهری از نظر مدیران شهرداری منطقه یک شهر تهران»
این پژوهش بر اساس طبقه بندی بر مبنای هدف در زمره تحقیقات کاربردی است و از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری دادهها توصیفی و از نوع همبستگی است.
در رابطه با خرده مقیاسهای های تکنولوژی، رهبری، فرهنگ سازمانی، منابع انسانی، مکانیسم و فرایند، ساختار سازمانی رهبری،؛ در سطح اطمینان ۹۹/۰ مشخص شد؛ به عقیده مدیران شهرداری منطقه یک شهر تهران کلیه مولفههای مدیریت دانش با مدیریت شهری رابطه دارد.
مطالعه «اثربخشی مدیریت دانش و مولفههای آن بر مدیریت شهری از نظر مدیران شهرداری منطقه یک شهر تهران»
این پژوهش بر اساس طبقه بندی بر مبنای هدف در زمره تحقیقات کاربردی است و از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری دادهها توصیفی و از نوع همبستگی است.
در رابطه با خرده مقیاسهای های تکنولوژی، رهبری، فرهنگ سازمانی، منابع انسانی، مکانیسم و فرایند، ساختار سازمانی رهبری،؛ در سطح اطمینان ۹۹/۰ مشخص شد؛ به عقیده مدیران شهرداری منطقه یک شهر تهران کلیه مولفههای مدیریت دانش با مدیریت شهری رابطه دارد.
مقاله ۷ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۲۳
تحلیل عدالت فضایی شهرستانهای استان اردبیل در بخش شاخصهای بهداشتی- درمانی با استفاده از مدل Vikor | حسن اسماعیل زاده؛ لیلا معصومی
جهان امروز با توجه به گسترش روز افزون شهرنشینی، توسعه فیزیکی و پیچیدگی ساختار فضایی – کالبدی شهرها، تعمیق و گسترش تقسیم کار اجتماعی، اقتصادی و بروز انواع آلودگیها و بیماریهای مرتبط با موارد مذکور، بیش از هر دوره دیگری وابسته به خدمات مختلف در راستای عدالت فضایی میباشد. در این میان خدمات بهداشتی درمانی با توجه به نقش مهم خود در ارتقای سلامت جامعه و افزایش کیفیت زندگی از اهمیت خاصی برخوردار است. مهمترین هدف پژوهش تحلیل عدالت فضایی شهرستانهای استان اردبیل در بخش شاخصهای بهداشتی- درمانی میباشد.
روش پژوهش در این مقاله مبتنی بر روش توصیفی ـ تحلیلی است. گردآوری دادهها به روش کتابخانهای بوده است. در تحلیل داده-ها، ابتدا به کمک روش بیمقیاس سازی معمولی، دادههای تحقیق نرمالایز و همسان سازی شده، سپس با استفاده از ضریب آنتروپی شانون، به وزن دهی شاخصها اقدام گردیده و نهایتا” با بهره گیری از مدل Vikor، به رتبهبندی شهرستانهای استان پرداخته شده است.
با توجه به نتایج و رتبهبندی مختلف شهرستانهای استان اردبیل در هریک از شاخصها، میتوان گفت که شاخص های سیمای خدمات بهداشت و درمان مورد بررسی در این پژوهش به صورت مناسب و عادلانه در بین شهرستانهای استان اردبیل توزیع نشده اند. به نوعی بینظمی در پراکنش مراکز خدمات رسانی بهداشتی درمانی در سطح شهرستانهای استان اردبیل به چشم میخورد. نتایج محاسبات مدل ویکور نشان میدهد که استان اردبیل و پارس آباد به عنوان استان نسبتاً برخوردار و کوثر، نیر و سرعین به عنوان شهرستانهای محروم شناخته شدند.
روش پژوهش در این مقاله مبتنی بر روش توصیفی ـ تحلیلی است. گردآوری دادهها به روش کتابخانهای بوده است. در تحلیل داده-ها، ابتدا به کمک روش بیمقیاس سازی معمولی، دادههای تحقیق نرمالایز و همسان سازی شده، سپس با استفاده از ضریب آنتروپی شانون، به وزن دهی شاخصها اقدام گردیده و نهایتا” با بهره گیری از مدل Vikor، به رتبهبندی شهرستانهای استان پرداخته شده است.
با توجه به نتایج و رتبهبندی مختلف شهرستانهای استان اردبیل در هریک از شاخصها، میتوان گفت که شاخص های سیمای خدمات بهداشت و درمان مورد بررسی در این پژوهش به صورت مناسب و عادلانه در بین شهرستانهای استان اردبیل توزیع نشده اند. به نوعی بینظمی در پراکنش مراکز خدمات رسانی بهداشتی درمانی در سطح شهرستانهای استان اردبیل به چشم میخورد. نتایج محاسبات مدل ویکور نشان میدهد که استان اردبیل و پارس آباد به عنوان استان نسبتاً برخوردار و کوثر، نیر و سرعین به عنوان شهرستانهای محروم شناخته شدند.