تأليفاتفصلنامه مطالعات مدیریت شهریمجلاتمقالات
فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۷
فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره 37 بهار 1398
فهرست مقالات در فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۷
۱- برنامه ریزی راهبردی اکوتوریسم پایدار در شهرهای کوچک با استفاده از مدلهای تحلیل عاملی تأییدی، SWOT و QSPM (مطالعهی موردی: شهرستان ماسال، گیلان) | یاسر قلیپور؛ محمدعلی صیادی
۲- بررسی مرزبندی و گسیختگی محله ای با رویکرد توسعه پایدار شهری (محله های اوین و درکه شهرداری تهران) | یوسف گرجی مهلبانی؛ محمد بهزادپور؛ فرانک سعیدی فرد
۳- رتبه بندی محلات حاشیه نشین اهواز براساس شاخص های پایداری اجتماعی مسکن با استفاده از مدل ELECTRE | فائقه سرحانی؛ محمدحسن یزدانی؛ سعید امان پور
۴- عوامل موثر بر نگرش شهروندان نسبت به توسعه بام های سبز(نمونه موردی شهر مشهد) | رستم صابری فر
۵- رابطه اخلاق شهروندی با رفتار ترافیکی شهروندان (مورد مطالعه: منطقه ۱۷ شهرداری تهران) | ابوالفضل رباطی؛ علی اکبر رضائی؛ پریناز بنی‌سی
۶- نقش مدیریت اطلاعات فرهنگی در مدیریت شهری(مطالعه موردی: سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران) | سید محسن میر؛ هانیه نیکومرام؛ شهره علی پور
مقاله ۱ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۷
برنامه ریزی راهبردی اکوتوریسم پایدار در شهرهای کوچک با استفاده از مدلهای تحلیل عاملی تأییدی، SWOT و QSPM (مطالعهی موردی: شهرستان ماسال، گیلان) | یاسر قلیپور؛ محمدعلی صیادی
توسعهی اکوتوریسم در ابتدا نیازمند برنامهریزی و مدیریت یکپارچه است. برنامهریزی توسعهی اکوتوریسم در دوران اخیر یکی از مباحث توسعهی پایدار گردشگری و توسعهی منطقهای در جهان بوده است. اکوتوریسم یا گردشگری طبیعتمحور مسئولانه، چنانچه در راستای اهداف توسعهی پایدار حرکت نماید، رفاه جامعهی محلی را تضمین میکند. در همین راستا هدف این مقاله تعیین راهبردهای توسعهی اکوتوریسم در شهرستان ماسال در غرب استان گیلان است. تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی-توسعهای است. نمونهی آماری تحقیق شامل ۴۲ نفر از کارشناسان آشنا با موضوع در مقاطع کارشناسیارشد و دکتری بودهاند که به روش دلفی و در سه مرحله به تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید در رابطه با وضعیت اکوتوریسم شهرستان اقدام کردهاند. برای تحلیل دادهها از نرمافزار SPSS و Lisrel ۸.۸۰ استفاده شده و برای تعیین روایی پرسشنامه از پانل متخصصان و مدل تحلیل عاملی تأییدی مرتبهی اول و برای تعیین پایایی آن از آزمون آلفای کرونباخ به میزان ۸۰۴/۰ بهره گرفته شده است. سپس با استفاده از مدلهای SWOT و QSPM به تدوین راهبردهای توسعهی اکوتوریسم شهرستان ماسال اقدام شده است. یافتهها نشان میدهد استراتژی قابل اجرا برای این هدف، استراتژی محافظهکارانه با راهبردهای WO خواهد بود.
مقاله ۲ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۷
بررسی مرزبندی و گسیختگی محله ای با رویکرد توسعه پایدار شهری (محله های اوین و درکه شهرداری تهران) | یوسف گرجی مهلبانی؛ محمد بهزادپور؛ فرانک سعیدی فرد
هدف: این پژوهش با هدف مطالعه و بررسی روند تغییرات تقسیمات محلهای در منطقه ۱ شهرداری تهران خصوصا در دو محله درکه و اوین، به مدل ایجاد زیر محلات با رعایت انسجام اجتماعی و فرهنگی ختم می گردد.
روش پژوهش: پژوهش حاضر با هدف کاربردی و با مراجعه به منابع معتبر مبانی نظری جمع آوری شده است و جامعه کل آماری مردم و شورایاران محله درکه است که طبق فرمول کوکران ۳۸۳ نفر بدست آمده بود ۸۰ نفر به صورت تصادفی نیز مورد پرسشگری قرار گرفت. در این پژوهش از روش‌های آمار توصیفی مانند شاخصهای تمرکز و پراکندگی برای نمایش وضع موجود استفاده شده و کاربرد روش دلفی با آزمون T تک گروهی و آزمون فریدمن تحلیل اطلاعات در محیط نرم افزاری SPSS انجام شده است. تغییرات مرزبندی نیز با روش ترسیمی در محیط GIS نمایش داده شده است. در این پژوهش بازگشت به رویکرد توسعه سنتی (نظریه نوشهرگرایی)، بهره‌گیری از شاخصهای توسعه پایدار به منظور کاهش حداکثری مشکلات محیطی و اجتماعی است.
یافتهها و نتیجه گیری: نتایج حاکی از سنجش شاخصهای همبستگی اجتماعی و تجانس فرهنگی، تاثیر روابط اجتماعی در شکل گیری استخوان بندی محلههای قدیم، مرکز محله به عنوان یکی از عناصر کالبدی محله در ساختار کالبدی شهر، قوانین و مسائل اداری، تغییر الگوی کاربری راهها و گسترش فیزیکی شهر و در نهایت شاخصهای اقتصادی می باشد و پیشنهاداتی در این راستا ارائه شده است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر با هدف کاربردی و با مراجعه به منابع معتبر مبانی نظری جمع آوری شده است و جامعه کل آماری مردم و شورایاران محله درکه است که طبق فرمول کوکران ۳۸۳ نفر بدست آمده بود ۸۰ نفر به صورت تصادفی نیز مورد پرسشگری قرار گرفت. در این پژوهش از روش‌های آمار توصیفی مانند شاخصهای تمرکز و پراکندگی برای نمایش وضع موجود استفاده شده و کاربرد روش دلفی با آزمون T تک گروهی و آزمون فریدمن تحلیل اطلاعات در محیط نرم افزاری SPSS انجام شده است. تغییرات مرزبندی نیز با روش ترسیمی در محیط GIS نمایش داده شده است. در این پژوهش بازگشت به رویکرد توسعه سنتی (نظریه نوشهرگرایی)، بهره‌گیری از شاخصهای توسعه پایدار به منظور کاهش حداکثری مشکلات محیطی و اجتماعی است.
یافتهها و نتیجه گیری: نتایج حاکی از سنجش شاخصهای همبستگی اجتماعی و تجانس فرهنگی، تاثیر روابط اجتماعی در شکل گیری استخوان بندی محلههای قدیم، مرکز محله به عنوان یکی از عناصر کالبدی محله در ساختار کالبدی شهر، قوانین و مسائل اداری، تغییر الگوی کاربری راهها و گسترش فیزیکی شهر و در نهایت شاخصهای اقتصادی می باشد و پیشنهاداتی در این راستا ارائه شده است.
مقاله ۳ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۷
رتبه بندی محلات حاشیه نشین اهواز براساس شاخص های پایداری اجتماعی مسکن با استفاده از مدل ELECTRE | فائقه سرحانی؛ محمدحسن یزدانی؛ سعید امان پور
با توجه به افزایش شتاب رشد شهرها، محلات شهری و به دنبال آنها مساکن شهر با عدم پایداری اجتماعی گسترده مواجه شده‌اند. در این میان زاغه‌ها و نواحی شهری غیررسمی اگرچه سازوکارهای حیاتی و بااهمیتی را برای تعداد زیادی از ساکنین فقیر و محروم شهری فراهم میکند اما طیف متنوعی از مشکلات زیست‌محیطی و انسانی را برای نسل امروز و آینده موجب می‌شود. ازاین‌رو نواحی حاشیه‌ای و محلات اسکان غیررسمی چالشی پیش روی توسعه پایدار و پایداری اجتماعی هستند. برای توسعه مسکن پایدار محلات شهری ۱۰ شاخص در ابعاد اجتماعی به کار رفته است. روش پژوهش حاضر به‌صورت توصیفی-تحلیل و پیمایشی میباشد. جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت پیمایشی صورت گرفته است. هدف اصلی پژوهش حاضر رتبه بندی محلات حاشیه نشین اهواز براساس شاخصهای پایداری اجتماعی مسکن با استفاده از مدل الکتر میباشد. برای وزن‌دهی شاخص‌ها از روش آنتروپی شانون و از روش تصمیم‌گیری چندمعیاره الکتر برای رتبه‌بندی محلات استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر خانوارهای ساکن محلات حاشیه نشین میباشد. حجم نمونه بر اساس مدل کوکران به‌دست‌آمده است که ۳۸۱ نفر محاسبه شده است برای افزایش دقت کار تعداد ۴۵۰ پرسشنامه توزیع گردید. در این پژوهش از میان ۶ بافت مشخص در شهر، بافت حاشیه‌ای که شامل ۱۸ محله می‌شد انتخاب شده و با توزیع پرسشنامه و بهره‌گیری از مدل الکتر اقدام به رتبه‌بندی محله‌ها بر اساس شاخصهای پایداری اجتماعی مسکن گردید. براساس نتاج به دست آمده با استفاده از مدل الکتر بالاترین رتبه مربوط به محله زرگان و پایین رتبه به محله کوی سیاحی اختصاص دارد.
مقاله ۴ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۷
عوامل موثر بر نگرش شهروندان نسبت به توسعه بام های سبز(نمونه موردی شهر مشهد) | رستم صابری فر
هدف: هدف این بررسی تعیین نگرش ساکنین شهر مشهد نسبت به توسعه بامهای سبز بود
روش پژوهش: در این تحقیق از روش پیمایشی از نوع توصیفی-همبستگی استفاده گردید. جامعه آماری این تحقیق شامل تمامی ساکنینی بودند که به ایجاد و توسعه بامهای سبز اشتغال داشتند. نمونه مورد نیاز تحقیق ۱۰۰ نفر تعیین شد که به روش تصادفی ساده، گزینش شدند. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه محقق ساخته که روایی و پایایی(ضریب آلفای معادل ۹۰۷۸/۰) آن به طریق علمی تایید شدهبود، استفاده گردید. از آنجا که نگرش، مفهومی جامعهشناختی و روانشناختی است، برای اندازهگیری هر یک از این ابعاد، پرسشهایی مطرح شد. اطلاعات گردآوری شده، با استفاده از نرم افزار SPSS و مدل رگرسیون چند متغیره، مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: نتایج نشان داد که بین نگرش مالکین بام سبز و میزان مشارکت آنها در فعالیتهای ترویجی رابطه مثبتی وجود دارد. علاوه بر آن، به دلیل سطح سواد بالای این افراد، بهرهمندی آنان از مهارتهای ضروری، مناسب است. بین میزان دانش فنی مالکین و نگرش آنها نیز رابطه مثبت و معنیداری وجود داشت. محاسبات مربوط به رگرسیون چند متغیره خطی که به روش گام به گام صورت گرفت، مشخص نمود که متغیرهای میزان سواد و مشارکت در برنامههای ترویجی، ۲/۳۰ درصد از تغییرات در میزان نگرش آنها را تبیین میکند.
نتیجه گیری: راهبرد پیشنهادی تاکید بر مشارکت و حضور خانوارهایی است که زمینههای فرهنگی و علمی اولیه را دارا میباشند تا سایرین با مشاهده نتایج مثبت آنها بر ترس خود برای حضور در این عرصه فایق آیند.
روش پژوهش: در این تحقیق از روش پیمایشی از نوع توصیفی-همبستگی استفاده گردید. جامعه آماری این تحقیق شامل تمامی ساکنینی بودند که به ایجاد و توسعه بامهای سبز اشتغال داشتند. نمونه مورد نیاز تحقیق ۱۰۰ نفر تعیین شد که به روش تصادفی ساده، گزینش شدند. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه محقق ساخته که روایی و پایایی(ضریب آلفای معادل ۹۰۷۸/۰) آن به طریق علمی تایید شدهبود، استفاده گردید. از آنجا که نگرش، مفهومی جامعهشناختی و روانشناختی است، برای اندازهگیری هر یک از این ابعاد، پرسشهایی مطرح شد. اطلاعات گردآوری شده، با استفاده از نرم افزار SPSS و مدل رگرسیون چند متغیره، مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: نتایج نشان داد که بین نگرش مالکین بام سبز و میزان مشارکت آنها در فعالیتهای ترویجی رابطه مثبتی وجود دارد. علاوه بر آن، به دلیل سطح سواد بالای این افراد، بهرهمندی آنان از مهارتهای ضروری، مناسب است. بین میزان دانش فنی مالکین و نگرش آنها نیز رابطه مثبت و معنیداری وجود داشت. محاسبات مربوط به رگرسیون چند متغیره خطی که به روش گام به گام صورت گرفت، مشخص نمود که متغیرهای میزان سواد و مشارکت در برنامههای ترویجی، ۲/۳۰ درصد از تغییرات در میزان نگرش آنها را تبیین میکند.
نتیجه گیری: راهبرد پیشنهادی تاکید بر مشارکت و حضور خانوارهایی است که زمینههای فرهنگی و علمی اولیه را دارا میباشند تا سایرین با مشاهده نتایج مثبت آنها بر ترس خود برای حضور در این عرصه فایق آیند.
مقاله ۵ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۷
رابطه اخلاق شهروندی با رفتار ترافیکی شهروندان (مورد مطالعه: منطقه ۱۷ شهرداری تهران) | ابوالفضل رباطی؛ علی اکبر رضائی؛ پریناز بنی‌سی
این پژوهش با هدف تعیین رابطه بین اخلاق شهروندی با رفتار ترافیکی شهروندان منطقه ۱۷ شهرداری تهران انجام شد. روش پژوهش از نظر شیوه گردآوری اطلاعات توصیفی از نوع همبستگی و از نظر هدف کاربردی بود. جامعه آماری پژوهش شامل شهروندان بالای ۱۸ سال (۱۸ تا ۵۹ سال) ساکن در منطقه ۱۷ شهرداری تهران (که سابقه یکبار رانندگی دارند) بود. حجم نمونه با توجه به جدول مورگان ۳۸۴ نفر برآورد شد و برای انتخاب نمونه از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده استفاده شد. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه اخلاق شهروندی صالحی (۱۳۹۱) دارای ۳۱ گویه و پرسشنامه رفتار ترافیکی محقق ساخته دارای ۱۸ گویه در طیف ۵ درجه‌ای لیکرت بود. روایی هر دو پرسشنامه از لحاظ صوری و محتوایی به تایید رسید. محاسبه پایایی پرسشنامهها از طریق آلفای کرونباخ به ترتیب ۸۱/۰ و ۸۴/۰ به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آزمون‌های K-S و ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد بین اخلاق شهروندی (حس نوع‌دوستی، مسئولیت‌پذیری، رعایت حقوق دیگران، نظم، زیست مسالمت‌آمیز) با رفتار ترافیکی شهروندان منطقه ۱۷ شهرداری تهران رابطه وجود دارد.
مقاله ۶ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۳۷
نقش مدیریت اطلاعات فرهنگی در مدیریت شهری(مطالعه موردی: سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران) | سید محسن میر؛ هانیه نیکومرام؛ شهره علی پور
اطلاعات از مهمترین منابع سازمانی است و بعد از عامل انسانی، به عنوان مهم ترین منبع مدیریت به حساب میآید. سیستم اطلاعات مدیریت،سیستم سازمان یافته و ابزار مناسبی است که اطلاعات صحیح وخلاصه شده رادرموقع مناسب به تصمیم گیرندگان سازمان ارائه داده وامکان تصمیم گیری صحیح ودقیق رابرای مدیران سازمان فراهم میسازد. باتوجه به انواع گوناگون فعالیتهای فرهنگی، خدمات فرهنگی، اطلاعات فرهنگی که در کشور روزانه ارائه میگردد، نیازمند وجود سازمانها و یا دپارتمانهایی برای نگهداری و مدیریت مدارک فرهنگی بر اساس استانداردهای حرفهای میباشیم.
هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش مدیریت اطلاعات فرهنگی در سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در چهار بعد شناسایی اطلاعات، سازماندهی و ذخیره اطلاعات، اشاعه و کاربرد اطلاعات و مستندسازی اطلاعات میباشد.
روش: پس از تهیه و تدوین پرسشنامهها، تعداد ۱۲۰ نفر به صورت تصادفی از مدیران سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران انتخاب شده و پرسشنامهها در بین آنها توزیع گردید. سپس تجزیه و تحلیل دادهها به صورت توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت.
نتایج: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که مدیریت اطلاعات فرهنگی در تمام ابعاد مورد بررسی در سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران اثرگذار است (۰.۰۵P<) و پاسخ غالب به تمام گویهها «زیاد» بوده است. سازماندهی و ذخیره اطلاعات با میانگین بعد ۲.۶۷ در بین سایر ابعاد دارای رتبه اول و بیشترین اثر در مدیریت سازمان مربوطه میباشد. همچنین، میانگین پاسخگویی به هر ۴ بعد برابر با ۴ ( گزینه متوسط) میباشد.
هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش مدیریت اطلاعات فرهنگی در سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در چهار بعد شناسایی اطلاعات، سازماندهی و ذخیره اطلاعات، اشاعه و کاربرد اطلاعات و مستندسازی اطلاعات میباشد.
روش: پس از تهیه و تدوین پرسشنامهها، تعداد ۱۲۰ نفر به صورت تصادفی از مدیران سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران انتخاب شده و پرسشنامهها در بین آنها توزیع گردید. سپس تجزیه و تحلیل دادهها به صورت توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت.
نتایج: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که مدیریت اطلاعات فرهنگی در تمام ابعاد مورد بررسی در سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران اثرگذار است (۰.۰۵P<) و پاسخ غالب به تمام گویهها «زیاد» بوده است. سازماندهی و ذخیره اطلاعات با میانگین بعد ۲.۶۷ در بین سایر ابعاد دارای رتبه اول و بیشترین اثر در مدیریت سازمان مربوطه میباشد. همچنین، میانگین پاسخگویی به هر ۴ بعد برابر با ۴ ( گزینه متوسط) میباشد.
