مجله علمی منظر شماره ۱۴ بهار ۱۳۹۰ (۱)
فهرست مقالات در نشریه علمی منظر شماره ۱۴ (بخش۱)
چکیده مقاله ۱ نشریه مجله علمی منظر شماره ۱۴
درآمد/ منظر ایرانی: تقدس بالا | سید امیر منصوری
ژیل کلمان، باغبان منظرساز منظر، دانشی میانرشتهای است که وجه غالب آن هنر است. کار هنر؛ آفرینش و صورتبخشی به اندیشه و مفهوم مجرد است. آنگاه که معنایی “بیصورت”، همچون خلوت، شکوه و صمیمیت در عالم ماده «صورت» مییابد و متولد میشود، هنر زاده شده است. کار هنر تجسمی (نقاشی، معماری، منظرسازی و سایر هنرهایی که در تولید خود با مصالح و ماده سروکار دارند) صورتبخشی به مفاهیم و معانی مجرد و بیان ادراکات مجردی است که به واسطه تجربه، تأمل و شهود در ذهن او پدید آمده است. اگرچه، سابقه «ژیل کلمان» در باغبانی، رویکرد او را در منظرسازی پدید آورده است، اما ذوق و تبحر کلمان در فضاسازی و آفرینش منظر، مرهون تأمل و تجربة اوست. کلمان در تبلوربخشیدن به نظریههای منظر و ساخت و پرداخت فضاهایی که عوام بفهمند و خواص بپسندند، موفقیت زیادی داشته است. طراحی او در پارک سیتروئن، طرحی موفق و درعین حال بدیع است که حاکی از نگاه عمیق و فلسفی او به پایان مدرنیسم است. ژیل کلمان در منظرسازی، نظریههایی را مطرح کرده که وابسته به سابقة او در حوزة گیاهشناسی است. آنچنانکه «برنارد لاسوس»، در خلق آثار خود و ارائة نظرات فلسفی منظر، رنگی از هنرهای تجسمی را دارد، کلمان از پیشینة گیاهشناسی بهره میبرد. ایدة جهانباغ، که کره زمین را باغ و میراث طبیعت برای انسانها می بیند، ناظر به اصالت طبیعت و بخش سبز آن در جهانبینی اوست.
چکیده مقاله ۲ مجله علمی منظر شماره ۱۴
منظر آسمانی؛ نگاهی به رازهای ماه در ایران باستان | فریدون آورزمان
چکیده مقاله ۳ مجله علمی منظر شماره ۱۴
دسکره و منظر فرهنگی؛ مروری بر شکارگاههای ساسانی غرب ایران | بهرام آجورلو
در متون تاریخی کلاسیک به شواهدی از معماری محیط و منظر و دسکره در ناحیۀ کرمانشاهان و بیستون عهد ملوک عجم و أکاسره اشاره شده است. از قدیمی ترین آنها «ألاعلاق النفسیه» اثر «إبن رسته» (۲۹۰ ه. ق) و« المسالک الممالک» نوشتۀ «اصطخری» (ح. ۳۲۰ هـ. ق) به یادگار مانده است. شواهد باستان شناختی موجود، صحت این گزارش های تاریخی را تأیید و تأکید می کند که سه شکارگاه سلطنتی بیستون، طاق بستان و کنگاور تنها نمونه های نادر و منحصر به فرد از معماری محیط و منظر و ساخت کوشک و دسکره در ایران باستان هستند که تاکنون کشف و گزارش شده اند. در عهد ساسانی، صفحۀ حجاریشدۀ ناتمام فرهاد تراش در سینۀ کوه بیستون در پیوند با آثار معماری مکشوف از ناحیۀ موسوم به دهکدۀ بیستون، مجموعۀ یک دسکره و شکارگاه سلطنتی را شکل می داد که از الگوی باغ ایرانی تبعیت می کرد. در شهر کرمانشاه نیز، حضور هماهنگ عناصر طبیعی آب، کوه و بیشه و نیز صحنههای حجاریشدۀ نخجیر سلطنتی، همگی در اشتراک با یکدیگر، سراب طاق بستان را یک دسکره و شکارگاه سلطنتی معرفی می کند. ویرانه های سنگی معروف به معبد اناهیتا در شهر کنگاور استان کرمانشاه نیز هرچند که اثری از عهد اشکانیان معرفی می شود، اما در اصل نه یک معبد پارتی و پرستشگاه الهۀ اناهیتا، بلکه دسکره و اقامتگاه ییلاقی سلاطین ساسانی بوده است.
چکیده مقاله ۴ مجله علمی منظر شماره ۱۴
چهار باغ؟ بررسى منشأ پیدایش نظریه چهارباغ به عنوان الگوى هنر باغسازى ایرانى | سید امیر منصوری؛ وحید حیدرنتاج
چکیده مقاله ۵ مجله علمی منظر شماره ۱۴
ژیل کلمان باغبان طبیعت | سیده نفیسه موسویان
ژیل کلمان در سال ۱۹۴۳ درArgenton در فرانسه متولد شد. ژیل کلمان باغبان، معمار منظر، نویسنده و نظریهپرداز منظر و فارغالتحصیل دانشگاه گیاهشناسی ورسای و دانشکده منظر پاریس است که از سال ۱۹۷۹، تاریخ طبیعی و مفاهیم طراحی را در مدرسه عالی منظر ورسای تدریس میکند. امروز در سطح جهان، ژیل کلمان با نوع نگاه خاص و آثار ویژهاش در حوزه منظر و معماری منظر در جهان شناخته شده و علاوه بر این در کشور خودش، فرانسه به الگوی تحسینشدهای از یک انسان موفق مبدل شده است. ژیل کلمان علاوه بر طراحی و اجرای پروژههای مطرح معماری منظر، نوشتهها و مقالات فراوانی در باب تئوریهای منظر و معماری منظر و همچنین تجربههای موفقی در نگارش نمایشنامههای ادبی و رمان دارد.۱ ژیل کلمان در سال ۱۹۹۸ جایزه ملی معماری منظر فرانسه را به خود اختصاص داد.
کلمان بیشتر از اینکه پیرو باشد، رهبر بوده است. در اوایل دهه ۷۰ میلادی، هنگامی که در رشتههای کشاورزی و طراحی منظر فارغالتحصیل شد، پیرو ایده “باغبانی بیولوژیک” بود که پیش زمینهای برای ایدة “کار کردن همراه طبیعت، نه در مقابل طبیعت” به شمار میرفت. او پایهگذار “اکولوژی انسانگرا” است که همکاری انسان و طبیعت را ستایش میکند؛ ستایشی که تنها رویکردی رمانتیک به طبیعت بکر و دست نخورده نیست.
چکیده مقاله ۶
باغی برای موزه هنرهای بدوی؛ نگاهی به باغ “برانلی” اثر ژیل کلمان | آرزو منشیزاده
افتتاح موزه هنرهاى بدوى (premiers musée des arts) در تابستان ۲۰۰۶ در پاریس، تحقق رویایى قدیمى است که به دنبال درخواست رییس جمهور وقت فرانسه، «ژاک شیراک»، با هدف اختصاص مکانى براى گفتگوى فرهنگ ها و به نمایش گذاشتن هنر و تمدن هاى فراموش شده حوزه آسیا، آفریقا، آمریکا و اقیانوسیه، به اجرا در آمد. پاریس، شهرى است که تا پیش از این میزبان موزه هاى هنرى بزرگى چون ،«ورساى»، «هنر مدرن پمپیدو» و «هنرهاى ملى آسیا» بوده است. طراحى این پروژة نسبتاً عظیم و قابل توجه، از طریق یک مسابقه بین المللى به ژان نوول (Jean Nouve) معمار مشهور فرانسوى سپرده شد. با توجه به نیازهاى خاص پروژه همچون توجه به هویت شهرى، دسترسى و مکان یابى مناسب، سایتى به مساحت ۲۵۰۰۰ متر مربع در کنار برج ایفل و در حاشیه رودخانه «سن» براى آن مد نظر گرفته شد. «ژان نوول» بخش بزرگى از سایت (در حدود ۱۷۵۰۰ مترمربع) را، به فضاى باز و باغى عمومى اختصاص داد تا به این ترتیب موزه با زندگى شهر و منطقه ویژه اطرافش ارتباط مناسبى برقرار سازد. به این منظور حجم موزه به صورت پیلوت، بالاتر از سطح سایت در نظر گرفته شد و طراحى محوطه خارجى موزه یعنى باغ «ساحل برانلى» (Quai Branly) به معمار منظر “ژیل کلمان” محول گردید. ژیل کلمان در طراحى این باغ که از آخرین پروژه هاى اجرا شده وی نیز به شمار میرود به بهترین نحو از پتانسیل نهفته در گیاهان متنوع براى رساندن مفاهیم مورد نظر در طراحى پروژ هاى با این حجم بالا از استعاره و نمادپردازى بهره برده است. این نوشتار در پى آن است تا از وراى نقد و نگاه به کلیت طرح در کنار خرد فضاهاى متنوع شکل گرفته در باغ موزه برانلى، رویکردهاى کلمان را در طراحى این پروژه مورد نقد و کاوش قرار دهد.
چکیده مقاله ۷
پارک سیتروئن، آغاز یک شیوه | مژده مهدویمقدم
کشور فرانسه در دهه ۱۹۸۰ میلادى در پاسخ به توسعه و رشد کنترل نشده صنایع در شهرها که کیفیت زیست محیطى و حیات اجتماعى شهروندان را مخدوش کرده بود، سیاستى براى نوسازى شهرى در نظر گرفت که جنبه هاى کالبدى، اقتصادى و اجتماعى را به طور هم زمان در بر میگرفت. پارک آندره سیتروئن نتیجه این سیاست و نقطه آغازى براى این بازسازی ها بود. هدف طرح تبدیل فضاى آلوده و رها شده شهرى به یک فضاى سالم و اجتماعى بود. امروز این پروژه در قلب پاریس به عنوان نمادى از طراحى پست مدرن در دنیا شناخته می شود و مکانى مناسب براى درک کانسپت هاى اکولوژیک ژیل کلمان به ویژه ایده “باغ در حرکت” اوست. ژیل کلمان به عنوان طراح قسمت شمالى پارک سیتروئن، ایده هاى ناب طراحى منظرش را در قسمت هاى مختلف پارک شامل : باغ سفید و باغ سیاه، باغ حواس، باغ در حرکت و دوگلخانه بزرگ به نمایش گذارد. برخورد اکولوژیک کلمان با پارک در تضاد با رویکرد سخت معمارانه «آندره پرووست»، اثرى ماندگار را در تاریخ معمارى منظر بر جاى گذارد. این نوشتار تلاش می کند در کنار معرفى و نقد فضاهاى مختلف پارک سیتروئن رویکردهاى طراح در ساخت این فضاها را نیز مورد بررسى قرار داده و از وراى آن، نظریه هاى کلمان در برخورد با طبیعت را معرفى نماید.
چکیده مقاله ۸
رویایی در هفت گام برای تعمیم یک ایده