تأليفاتمجلاتمجله علمی پژوهش های باستان شناسی ایرانمقالات
مجله علمی پژوهش های باستان شناسی ایران شماره ۱۹
مجله علمی پژوهش های باستان شناسی ایران شماره 19 زمستان 1397
فهرست مقالات در مجله علمی پژوهش های باستان شناسی ایران شماره ۱۹
۱- واکنش‌های فرهنگی جوامع پیش از تاریخ شمال ایران مرکزی به تغییرات اقلیمی هولوسن | بابک شیخ بیکلو اسلام؛ احمد چایچی امیرخیز؛ حمیدرضا ولی‌پور
۲- محوطه هُرمَنگان استقراری از دوره نوسنگی در حوضه رودخانه بوانات | مرتضی خانی پور؛ کمال الدین نیک نامی
۳- نقد و تجزیه و تحلیل دوره‌بندی و گاه‌شناسیِ فلاتِ‌مرکزی ایران با تأکید‌بر هزارة چهارمِ قبل از میلاد | مجید ضیغمی؛ عباس مترجم؛ روح الله یوسفی زشک
۴ – تالارهای ستوندار حسنلو، انتشارگرایی یا نوآوری | امیر صادق نقشینه
۵- پژوهشی پیرامون لوله های شیشه ای درهای ال-اونتش-نپیرش، آزمایش و مطالعه آن ها با روش فلئورسانس پرتو مجهول | نوید صالح وند؛ آرمان شیشه گر؛ مسلم جعفری زاده؛ بهمن فیروزمندی شیره جین
۶- جغرافیای تاریخی زاگرس مرکزی در دورۀ آشور نو: نمری، خمبن، کرلّ، پرسواَ و الّبریه | سعدی سعیدیان
۷- بررسی باستان‌شناختی بخشی از شاهراه خراسان بزرگ: گردنۀ پاطاق یا ”دربند مادی“ | مصطفی ده پهلوان؛ مهرداد ملکزاده؛ ذبیح الله چهارراهی
۸- مکان یابی و تبیین ساختار کالبدی شهر باستانی شاپور خواست برمبنای الگوی شهرهای ساسانی با استفاده از GIS | کورش عطاریان؛ مصطفی بیرانوند
۹- امامزاده شهداء(سلطان ابراهیم)خرّمی- ده بید فارس؛ خانقاهی از عصر ایلخانی-تیموری | اکرم ابراهیم زاده؛ احمد صالحی کاخکی
۱۰- ریشهشناسی استعمال ذکر «الله محمد علی» در مجموعۀ شیخ صفی الدین اردبیلی | سجاد حسینی؛ فاطمه برمکی
۱۱- گسترش و تنوع گونه‌های سفال دوران اسلامی در سکونت‌های دشت نرماشیر کرمان | سعید امیرحاجلو؛ سارا سقائی
۱۲- گونه شناسی ساباط های بافت تاریخی نایین | میترا آزاد؛ مهدی سلطانی محمدی
چکیده مقاله ۱ مجله علمی پژوهش های باستان شناسی ایران شماره ۱۹
واکنش‌های فرهنگی جوامع پیش از تاریخ شمال ایران مرکزی به تغییرات اقلیمی هولوسن | بابک شیخ بیکلو اسلام؛ احمد چایچی امیرخیز؛ حمیدرضا ولی‌پور
در عصر هولوسن، با وجود افزایش پایداری اقلیمی نسبت به عصر آخرین یخبندان، اما تغییرات اقلیمی ناگهانی و شدیدی، به‌طور مکرّر و دوره‌ای، در مقیاس‌های جهانی و منطقه‌ای رخ داده‌اند؛ به‌طوری‌که بر فرهنگ و شیوه‌ی زندگی جوامع انسانی تأثیر گذاشته است.
چکیده مقاله ۲ مجله علمی پژوهش های باستان شناسی ایران شماره ۱۹
محوطه هُرمَنگان استقراری از دوره نوسنگی در حوضه رودخانه بوانات | مرتضی خانی پور؛ کمال الدین نیک نامی
در حوزه‌ی فرهنگی فارس، بازه‌ی زمانی نیمه‌ی دوم هزاره‌ی هفتم قبل‌ازمیلاد، تحت عنوان «دوره‌ی موشکی» معرفی شده است؛ در این دوره، الگوهای معیشتی فارس از معیشتِ مبتنی‌بر کشاورزی به معیشتِ مبتنی‌بر شکارورزی تغییر کرده و سپس در اوایل هزاره‌ی ششم قبل‌ازمیلاد، هم‌زمان با «دوره‌ی جری» معیشتِ کشاورزی به‌شیوه‌ی آبیاری تبدیل می‌گردد که این موضوع تحلیل‌های متفاوتی را به همراه داشته است.
چکیده مقاله ۳ مجله علمی پژوهش های باستان شناسی ایران شماره ۱۹
نقد و تجزیه و تحلیل دوره‌بندی و گاه‌شناسیِ فلاتِ‌مرکزی ایران با تأکید‌بر هزارة چهارمِ قبل از میلاد | مجید ضیغمی؛ عباس مترجم؛ روح الله یوسفی زشک
موضوع اصلیِ دوره‌بندی و گاه‌شناسیِ باستان‌شناختی، مسأله‌ی شاخصه‌‌هایِ زمانی و مکانیِ مجموعه‌هایِ موادِ‌فرهنگی‌ست. بر‌همین‌اساس، اجزاءِ سازنده‌ی محوطه‌های باستانی به‌عنوان مواد بنیادین مقایسه‌ی تشابهاتِ‌فرهنگی، از اهمیت بالایی برخوردارند؛ و هرگونه خطایی در تشخیص شاخص بودن آن‌ها، انعکاس مستقیمی در الگویابی‌های گسترده‌ترِ مکانی و زمانی خواهد داشت.
چکیده مقاله ۴ مجله علمی پژوهش های باستان شناسی ایران شماره ۱۹
تالارهای ستوندار حسنلو، انتشارگرایی یا نوآوری | امیر صادق نقشینه
معماری هخامنشی به استفاده از تالارهای ستوندار معروف است، ولی ساخت چنین تالارهایی در پیش از دوره‌ی هخامنشی نیز در ایران معمول بوده است. از دوره‌ی ماد در نوشیجان و گودین، بناهایی با تالار ستوندار کشف شده است؛ علاوه‌بر این، در: باباجان، زیویه، حسنلو، کردلر و بسطام نیز نظیر این ساختمان‌ها وجود دارند.
چکیده مقاله ۵ مجله علمی پژوهش های باستان شناسی ایران شماره ۱۹
پژوهشی پیرامون لوله های شیشه ای درهای ال-اونتش-نپیرش، آزمایش و مطالعه آن ها با روش فلئورسانس پرتو مجهول | نوید صالح وند؛ آرمان شیشه گر؛ مسلم جعفری زاده؛ بهمن فیروزمندی شیره جین
در کاوش‌های «اَل-اونتَش-نپیریشَ» (محوطه‌ی مشهور به «چغازنبیل»)، لوله‌های شیشه‌ای به‌دست آمده که تاکنون تحقیق جامعی درباره‌ی آن‌ها در قالب یک مقاله تحقیقی صورت نگرفته است.
چکیده مقاله ۶
جغرافیای تاریخی زاگرس مرکزی در دورۀ آشور نو: نمری، خمبن، کرلّ، پرسواَ و الّبریه | سعدی سعیدیان
در نیمه‌ی نخست هزاره‌ی اول قبل‌ازمیلاد و پیش از تشکیل حکومت ماد، یعنی بین سده‌های دهم تا هفتم قبل‌ازمیلاد، در مناطق غربی ایران پادشاهی‌های کوچک و شاهک‌نشین‌های متعددی شکل‌گرفته بودند که همسایگان شرقی امپراتوری آشور نو به‌شمار می‌آمدند.
چکیده مقاله ۷
بررسی باستان‌شناختی بخشی از شاهراه خراسان بزرگ: گردنۀ پاطاق یا ”دربند مادی“ | مصطفی ده پهلوان؛ مهرداد ملکزاده؛ ذبیح الله چهارراهی
باستان‌شناسی، افزون‌بر گذشته‌ی جای‌ها و نقاط، به پیشینه‌ی راه‌ها هم می‌پردازد؛ به خط میان دو یا چند نقطه، به مسیر میان دو یا چند جای. چندوچونی راه‌های باستانی، از موضوعات محل توجه باستان‌شناسان بوده و هست، و در باستان‌شناسی ایران، یکی از مهم‌ترین راه‌های باستانیِ پیونددهنده‌ی میان شرق و غرب فلات ایران، «شاهراه خراسان بزرگ» بوده است؛ و بخشی بسیار کلیدی، در مسیر شاهراه خراسان بزرگ، «گردنه‌ی پاطاق» کنونی است.
چکیده مقاله ۸
مکان یابی و تبیین ساختار کالبدی شهر باستانی شاپور خواست برمبنای الگوی شهرهای ساسانی با استفاده از GIS | کورش عطاریان؛ مصطفی بیرانوند
منابع تاریخی نشان می‌دهند که نخستین پادشاهان ساسانی از بنیان‌گذاران بزرگ شهرها بوده‌اند. اردشیر و شاپور اول به توسعه‌ی شهرهای کهن و بنا کردن شهرهای نوبنیاد پرداختند.
چکیده مقاله ۹
امامزاده شهداء(سلطان ابراهیم)خرّمی- ده بید فارس؛ خانقاهی از عصر ایلخانی-تیموری | اکرم ابراهیم زاده؛ احمد صالحی کاخکی
مقابر و آرامگا‌ه‌ها، از دیگر اَشکال معماری است، که از دیرباز تاکنون، در ارتباط با آیین و اعتقادات مردم هر دوره و هر منطقه بوده است. در ایران دوره‌ی اسلامی، بناهای آرامگاهی و مذهبی بسیاری وجود دارند که به‌عنوان امامزاده، مورد زیارت عموم واقع شده‌اند.
چکیده مقاله ۱۰
ریشهشناسی استعمال ذکر «الله محمد علی» در مجموعۀ شیخ صفی الدین اردبیلی | سجاد حسینی؛ فاطمه برمکی
مجموعه‌ی شیخ صفیالدین اردبیلی یکی از برجستهترین شاهکارهای معماری ایرانی-اسلامی به‌شمار میآید. سنگ بنای این مجموعه بعد از وفات شیخ صفیالدین اردبیلی در سال ۷۳۵ هـ.ق./ ۱۳۳۵ م. توسط شیخ صدرالدین موسی -فرزند و جانشین او در رهبری طریقت صفویه- گذاشته شد و در دورههای بعد تکمیل شد.
چکیده مقاله ۱۱
گسترش و تنوع گونه‌های سفال دوران اسلامی در سکونت‌های دشت نرماشیر کرمان | سعید امیرحاجلو؛ سارا سقائی
نرماشیر در صدر اسلام، یکی از پنج ولایت کرمان بود. اما توجه باستان‌شناسان به بم و جیرفت سبب غفلت از نرماشیر شده و شناخت کافی از سفال اسلامی نرماشیر وجود ندارد. عدم شناخت سفال نرماشیر از یک‌سو، و نقش سفال در گاهنگاری و شناخت تغییرات فرهنگی از دیگر سو، نشانگر ضرورت این پژوهش است.
چکیده مقاله ۱۲
گونه شناسی ساباط های بافت تاریخی نایین | میترا آزاد؛ مهدی سلطانی محمدی
ساباط از عناصر معمارانه‌ی فضاهای شهری ایران است که هنوز در گذرهای بسیاری از شهرهای تاریخی، مانند نایین یافت می‌شود. براساس بررسی‌های صورت گرفته، تاکنون پژوهشی که به مطالعه‌ی ساباط‌های بافت تاریخی نایین و به‌خصوص تحلیل‌های گونه‌شناسانه‌ی این عناصر ارزشمند پرداخته باشد، انجام نگرفته است؛ لذا پژوهش حاضر برای نخستین‌بار به شناخت و بررسی و گونه‌شناسی ساباط‌های این شهر می‌پردازد.
