مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۳

با تمرکز فقر در شهرها در طول چند قرن اخیر و به موازات صنعتی شدن جهان، جنبه­های کالبدی فقر در قالب محله­های فقیرنشین و اسکان غیررسمی عینیت یافت. برای حل این مسأله،­ رویکرد توانمندسازی در دهه ۱۹۸۰ مطرح شد. این رویکرد، اجتماعات غیررسمی را نه به عنوان یک معضل بلکه به عنوان یک دارایی اجتماعی نگریسته تا توانمندسازی را جایگزین فرهنگ فرهنگ فقر بنماید. بنابراین تحقیق حاضر با تأکید بر مفاهیم و اصول توانمندسازی به بررسی میزان موفقیت طرح ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه­های غیررسمی شهر شیراز، مطالعه موردی محله مهدی­آباد(کتس­بِس) با استفاده روش­های آماری و نگرشی کمی-کیفی به ارزیابی طرح پرداخته است. پس از استخراج جامعه نمونه با استفاده از فرمول کوکران، تعداد ۳۸۴ پرسشنامه در بین ساکنین محله مهدی­آباد پر شده و داده­های بدست آمده در نرم­افزار تحلیل آماری Spss مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج نشان می­دهد، در فرضیه اول تحقیق که با استفاده از آزمون تی تک نمونه­ای(One Sample T-Test) مورد سنجش قرار گرفت، میانگین میزان موفقیت خانه محله مهدی­آباد در سطح معناداری ۰۰۰/۰ sig= برابر با ۲۴.۳ بوده که با میانگین مورد انتظار(۲۷)دارای اختلاف ۲.۷- است، بنابراین فرض خلاف تحقیق، یعنی عدم موفقیت خانه محله مهدی­آباد در اهداف توانمندسازی، تأیید می­شود. در فرضیه دوم تحقیق نیز میانگین میزان موفقیت کلی طرح در دستیابی به اهداف توانمندسازی در محله مهدی­آباد، در سطح معناداری ۰۰۰/۰ sig= برابر با ۵۴.۴۳ بوده و با میانگین مورد انتظار ۹۶ دارای اختلاف میانگین ۴۱.۵۷- است،

یکی ازچالش‌هایپیشرودرکلانشهرهایامروز دسترسی فضاهایشهریاست؛ امروزه شاهد کاهشکیفیت محیطشهریدربافت مرکزی پایتخت معنوی ایران هستیم. حرممطهرحضرترضا(ع)بهعنوانیکمحدودهخاصشهریزائرانومراجعانبسیاری داردو از پتانسیل‌هایانسانیواجتماعیبالاییبرخوردار استومی‌تواندیکفضایشهریمناسب رافراهمکند،ولی به علت مشکلاتناشیازانواعتداخل‌هاسوارهوپیاده؛ نحوهحضوروحرکتزائریندراینمسیرهاو…چهره این خیابان شلوغ و فاقد ویژگی‌های مثبت هویتی است. هدف از پژوهش حاضر شناخت سازمان بصری رفتاری خیابان و تحلیل مناظر شهری از طریق برداشت گره‌ها و نشانه‌ها در طول محور شیرازی است. مشکلات حرکت پیاده در محور ورود به حرم مطهر مورد مطالعه قرار می‌‌گیرد و پیشنهاداتی جهت ارتقاء کیفیت محیطی و ساماندهی آینده محور داده خواهد شد. این بررسی به صورت موردی در محور شیرازی در شهر مشهد صورت گرفته است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است و برای گردآوری داده‌ها از روش کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانی (توزیع پرسشنامه و مشاهده) و نیز مصاحبه و گفتگو با متخصصان فعال در این زمینه انجام شده است.

نتایج نشان داده که خانواده‌های اقشار کم درآمد، بطور متوسط ۴۰ تا ۵۰ درصد درآمد ماهیانه خود را بابت اجاره مسکن می‌پردازد و بدنبال اهمیت این مسئله و عدمتوجهبخشخصوصیبهمسکنگروه‌هایکمدرآمد، سیاستمسکنمهربهعنوان یکیازسیاست‌هایتأمینمسکناجتماعی از طریق دولتمطرح گردید. هدف این پژوهش،سنجش رضایت‌مندی شهروندان از کیفیت سکونتی طرح مسکن مهر در منطقه شیرین شهر اهواز استویافته‌هاازدوجنبهبرنامه ریزیسیستممدیریتکالبدی وتشریحمسائل اجتماعی موردبحثقرار گرفته اند. مقاله حاضر شامل یکمطالعه میدانی با برآورد ۱۵۷ نفر که با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه تعیین، سپس افراد مورد پرسش گری قرار گرفته اند تا اثرات فوق سنجیده شود. در این پژوهش با استفاده از نرم افزار spss (روش آزمون t، آزمون فریدمن و تحلیل واریانس یکطرفه)، به تحلیل متغیرها پرداخته شده و با تعیین شاخص‌های کالبدی و مسائل اجتماعی و قومیتی و بررسی تأثیر این شاخص‌ها بر کیفیت سکونتی، نشان داده شد که سطح رضایت در اکثریت شهروندان متوسط و پایین تر از آن است.

هویت مکانی پیوند نزدیکی با هویت شخصی دارد وآشنایی زیاد موجب ایجاد حس مکان میگردد که خود انطباق محیط یا ساختارهای فرهنگی توانایی‌های احساسی وذهنی را در بر دارد.همدان شهری با هسته‌های اولیه زیستی است و «قنوات»اصلی ترین هسته شهر بوده است.نقش قنوات در گذشته در آبرسانی وآبادانی شهر از اهمیت خاصی برخوردار بوده است.متاسفانه طی توسعه شهری وافزایش ساخت وسازها واز بین رفتن باغات درون شهر ومزارع اطراف،بخشی از هویت شهر به نام«قنات»به دست فراموشی سپرده شد.قنوات در شهر همدان به عنوان یک شاخصه است به گونه ای هویت بخش ومتمایزکننده محلات از سایر محلات جدید شهر است.اصطلاح«حس مکان» دراینجا مصداق می‌یابد،مدیریت این حس مکان وحفظ این احساس امنیت،تعلق وخاطره انگیزی رسالت ماست.اجزا شکلی «معنی» به عنوان یکی از معیارهای اصلی شهر مطلوب «ساختار» و«هویت» هستند.ساده ترین شکل معنی به مفهوم محدود این واژه کلی،هویت است.