فصلنامه مطالعات مدیریت شهری شماره ۹

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تراکم ساختمانی همواره به عنوان یک پدیده مهم و اساسی مورد بحث بوده است. در واقع، این پدیده از سویی می‌تواند به بسیاری از مسائل شهری مانند کمبود زمین، مسکن، بهینه نمودن هزینه تأسیسات شهری، جلوگیری از رشد افقی شهرها و شهر فشرده پاسخ داده و از سوی دیگر می‌تواند باعث به وجود آمدن مشکلات و بی‌نظمی‌های دیگری چون معضلات ترافیکی، توسعه‌ی عمودی بی‌رویه، اشراف و سایه‌اندازی و … باشد. ولی متأسفانه هنگام تهیه‌ی طرح‌های توسعه‌ی شهری و تصویب تراکم‌های پیشنهادی، مدیریت شهری کمتر به مسئولیت عواقب و پیامدهای آن توجه دارد. در این پژوهش سعی بر آن است که برای پیشنهاد تراکم ساختمانی از متد و مدلی معقول و منطقی استفاده شود، تا بتوان میزان پتانسیل بارگذاری تراکم ساختمانی و توسعه‌ی عمودی شهر را در مناطق مختلف شهر مورد سنجش قرار داد.
روش پژوهش: روش تحقیق با توجه به ماهیت پژوهش «اسنادی- تحلیلی» است و روش مورد استفاده جهت تلفیق لایه‌های مورد تحلیل روش OWA که در GIS صورت گرفته است.
یافته‌ها: برای سنجش پتانسیل بارگذاری تراکم ساختمانی بر مناطق شهر سبزوار از ۷ معیار، ظرفیت شبکه معابر (شبکه معابر پیشنهادی)، الگوی شبکه معابر و میزان انتظام آن‌ها (نفوذپذیری شبکه معابر موجود)، تعداد طبقات، روند نوسازی، متوسط اندازه قطعات، روند گرایشات ساخت و سازهای صورت گرفته توسط ساکنین‌(وضعیت تراکم ساختمانی در ۱۰ سال اخیر)، ضوابط طرح‌های مصوب و سیاست‌های توسعه (نظرات کارشناسان) استفاده گردیده است.

 

دریافت کامل مقاله

با توجه به افزایش جمعیت شهرنشینی شهرهای بزرگ در ایران دچار مشکلات فراوانی شده و به دنبال مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در کلان شهر‌ها و در نتیجه افت کیفیت زندگی در آن‌ها به دلیل تراکم بیش از حد جمعیت و فعالیت، باعث شد تا شهرهای جدید در ایران با هدف تمرکززدایی، کنترل مهاجرت و جذب سرریز جمعیتی کلان شهرها در حوزه این شهرها مکان‌یابی و احداث شوند، پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان موفقیت احداث شهر جدید پردیس در جذب سرریز جمعیت از کلان شهر تهران انجام پذیرفته است.
روش پژوهش: در این پژوهش از روش توصیفی _ تحلیلی استفاده شده است، به این صورت که ابتدا به جمع‌آوری اطلاعات پیرامون مطالعه موردی (توصیف) و سپس به تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده با استفاده از جدول SWOT، (تحلیل) پرداخته شده است.
یافته‌ها: ۱) یکی از مهم‌ترین عوامل مهاجرت به شهر جدید پردیس را می‌توان وجود آزاد راه تهرانپردیس به طولِ حدود ۲۵ کیلومتر و با عرضِ باند ۲۸ متر را نام برد که یکی از راه‌های اصلی دسترسی برون شهری، شهر جدید پردیس می‌باشد؛ ۲) مهم‌ترین عامل تحریک کننده مهاجرت، اشتغال و کار است که طبق برآورد آخرین سرشماری سال ۱۳۹۰، پیروی از خانوار و جستجوی کار به ترتیب از بیشترین علت‌های مهاجرت به استان تهران بوده‌اند؛ ۳) کمبود امکانات و خدمات به عنوان یکی از مهم‌ترین دلایل عدم موفقیت شهر جدید پردیس در جذب جمعیت پیش بینی شده خود و یا نارضایتی ساکنین می‌باشد؛ ۴) نرخ رشد شهر تهران کمتر از نرخ رشد نقاط شهری استان تهران بوده است، به طوری که طی دهه‌های اخیر، افزایش جمعیت استان تهران بیشتر در شهرهای اطراف تهران پراکنده شده‌اند، علیرغم کاهش سهم شهر تهران از جمعیت شهری کل کشور، سهم استان تهران از جمعیت کشور افزایش پیدا کرده است.

 

 

تمامی شهرهای کشور، با مشکلات و معضلات اجتماعی متفاوتی روبرو می‌باشند، که هر قدر اندازه شهر بزرگ‌تر و جمعیت آن ناهمگن‌تر باشد این معضلات نمود بیشتری خواهند داشت. شهر بروجرد به عنوان شهری متوسط و دومین شهر مهم استان لرستان، به واسطه داشتن جمعیت مهاجر و بافت فرسوده (قدیمی و حاشیه)، دارای معضلات اجتماعی مختلفی می‌باشد که در هر ناحیه شهری، مشکلات خاصی گریبان گیر ساکنین این نواحی می‌باشد، بنابراین ابتدا، باید مشکلات بارز هر ناحیه مشخص شده و سپس در رفع آن گام برداشت. از سوی دیگر با توجه به پیشرفت سریع شهرها، برنامه ریزی برای آن‌ها بسیار مهم می‌باشد، که در این زمینه ایجاد چشم انداز با توجه به شرایط فعلی، برای سال‌های آینده شهر می‌تواند راهگشا باشد. چرا که چشم انداز تصویری است از مقصد نهایی، ‌که مجموعه اهداف یک برنامه مشترک، به شنونده انتقال داده می‌شود، از این رو، دو ویژگی ایماژ برانگیزی و نام گذاری نمادین شهر/ محله، از خصایص مهم یک بیانیه چشم انداز محسوب می‌شوند.
هدف از مطالعه حاضر، شناخت نقطه نظرات، نیازها و مسائل و مشکلات شهر از دیدگاه مردم و مسئولان و بررسی اسناد طرح‌های توسعه شهری و تهیه و تدوین چشم انداز توسعه آتی شهر و ارائه راهبردهای حل مشکل می‌باشد.

 

با توجه به مفهوم مهاجرت، بازگشت مجدد مهاجرین به موطن اصلی خود برای زندگی به دلایل گوناگون، منجر به بروز پدیده مهاجرت معکوس می‌شود. مهاجرت معکوس در ایران بیشتر به بازگشت مردم از شهرهای بزرگ به شهرهای کوچک و یا از شهر‌ها به مناطق روستایی مربوط می‌شود. به دلیل اینکه قاعده‌ای منسجم برای مهاجرت وجود ندارد، علل و انگیزه‌ها برای مهاجرت گوناگون و در عین حال مکمل یکدیگرند. بر اساس مطالعات صورت گرفته بیشتر مهاجرت‌ها به استان تهران ناشی از مشکلات اقتصادی است. در این تحقیق نقش عوامل اقتصادی در شکل‌گیری پدیده مهاجرت معکوس از کلان‌شهر تهران بررسی شده است. از هدف‌های مهم این تحقیق شناخت و ارزیابی آن دسته از عوامل اقتصادی می‌باشد که در ایجاد انگیزه برای مهاجرت شهروندان تهرانی به شهرهای کوچک‌تر و یا روستاها مؤثر می‌باشند.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر روش از جمله تحقیقات توصیفی همبستگی و از نظر هدف کاربردی است. نحوه گردآوری داده‌ها، روش کتابخانه‌ای فیش برداری و روش میدانی استفاده از پرسشنامه بوده است. جامعه آماری پژوهش مردان و زنان ساکن در کلان‌شهر تهران و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران ۳۸۴ نفر تعیین گردید.
یافته‌ها: در نهایت با توجه به یافته‌های حاصل شده، مشخص شد که در کلان‌شهر تهران دو عامل زیرساخت‌های اداری و امکانات رفاهی زندگی بر روی مهاجرت معکوس اثرگذارند و نیز عامل اول نسبت به عامل بعدی دارای تأثیر بیشتری می‌باشد