تأليفاتمجلاتمجله پژوهش و برنامه ریزی شهریمقالات
مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۶
مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری 26 پاییز 1395
فهرست مقالات در مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۶
۱- سنجش و رتبه‌بندی شاخصهای مؤثر در تقسیمات محله‌ای (مورد: محله‌های درکه و قیطریه منطقه یک کلانشهر تهران) | جمیله توکلی‌نیا؛ فرانک سعیدی‌فرد؛ نوبخت سبحانی
۲- توانسنجی فضاهای شهری در پاسخدهی به نیاز گروههای کم توان جسمی- حرکتی، مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر قم | محمود جمعه‌پور؛ علی اصغر عیسی‌لو؛ شهاب الدین عیسی‌لو
۳- بررسی وضعیت دسترسی به پارک‌های شهری و عوامل مؤثر بر آن از دیدگاه کاربران، نمونه مورد مطالعه: شهر شیراز | حسن ایزدی؛ زینب کرامتی
۴- بررسی عوامل کلیدی تأثیرگذار بر رشد شهرهای بزرگ (مورد مطالعه: شهر ارومیه) | شهریور روستایی؛ اسماعیل علی‌اکبری؛ رباب حسین‌زاده
۵- ارزیابی آسیب پذیری بافت فرسوده شهر مرودشت در برابر زلزله با استفاده از (AHP) و (GIS) | مجتبی زارع؛ محمدرضا رضایی؛ عنایت‌اله رحیمی
۶- تحلیلی بر برنامه‌ریزی فضایی و الگوی توسعه شهرنشینی در ایران | رحیم بردی آنامرادنژاد
۷- تحلیلی بر قابلیت‌ها و محدودیت‌های توسعه فیزیکی شهر نورآباد ممسنی؛ با تأکید بر شاخصهای شهر سالم در مدل SWOT | علی شمس‌الدینی؛ پریا کیانی؛ محمدرضا امیری فهلیانی
۸- سنجش و رتبه‌بندی محلات شهری در نماگر‌های شهر پیادهمدار (مطالعة موردی: شهر اردبیل) | علیرضا محمدی؛ محمدجواد حاجی‌زاده
۹- رابطه شبکه اجتماعی با توسعه محله‌ای نمونه موردی؛ محله فهادان شهر یزد | حمید محمدی؛ سیدعلیرضا افشانی؛ هادی ترک‌شوند
۱۰- تأثیر ارزش ویژه برند بر رضایت مصرف کننده و وفاداری به برند در صنعت هتلداری (مطالعه موردی: هتل‌های پنج ستاره شهر تبریز) | جعفر بهاری؛ بنفشه فراهانی؛ شهلا بهاری؛ مرجان بذله؛ حامد بهاری
مقاله ۱ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۶
سنجش و رتبه‌بندی شاخصهای مؤثر در تقسیمات محله‌ای (مورد: محله‌های درکه و قیطریه منطقه یک کلانشهر تهران) | جمیله توکلی‌نیا؛ فرانک سعیدی‌فرد؛ نوبخت سبحانی
محله‌ها به‌عنوان یکی از عناصر اصلی مدیریت شهری و نمادی از یک شهر سنتی اسلامی از گذشته تا امروز موردتوجه برنامه ریزان قرارگرفته‌اند. تقسیمات محله‌های شهری از دوره اسلامی تا دوره جدید دستخوش تغییر و تحول شده است. محله بندی درگذشته بر اساس شاخصهای اجتماعی و اقتصادی صورت گرفته است و در دوران معاصر بر اساس شاخصهای کالبدی، سیاسی و اقتصادی صورت گرفته است. منطقه ۱ شهر تهران نیز که شامل روستاهای قدیمی تغییر شکل یافته و محله‌های جدید شهری است، با توجه به شرایط پیش‌آمده، ناشی از مرزبندی‌های جدید با مشکلاتی چون جدایی گزینی اجتماعی، تفکیک فضایی درون محله، درهم‌ریختگی کاربری‌ها و محدودیت‌ها و مشکلات خدمات‌رسانی روبرو است. پژوهش حاضر با تحلیل شاخصهای تقسیمات محله‌ای تدوین‌شده است. روش بکار گرفته‌شده توصیفی- تحلیلی است که از روش چندمعیاره (تاپسیس) جهت مرزبندی محلات موردمطالعه استفاده‌شده است.
مقاله ۲ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۶
توانسنجی فضاهای شهری در پاسخدهی به نیاز گروههای کم توان جسمی- حرکتی، مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر قم | محمود جمعه‌پور؛ علی اصغر عیسی‌لو؛ شهاب الدین عیسی‌لو
شهر پیاده محور برای عموم شهروندان قابل استفاده، اما شهر مطلوب کم توانان جسمی برای همۀ شهروندان یک شهر مناسب است. آفرینش شهری مطلوب برای افراد کم توانان مستلزم رعایت اصول و ضوابطی است که رعایت آنها میتواند نقش مهمی در دسترسی آسان و حضور آنان در فضاهای عمومی داشته باشد. در کنار رعایت چنین اصولی، توجه به اولویتها و نیازهای اساسی گروههای کم توان جسمی-حرکتی جهت حضور در فضاهای شهری میتواند اقدامات اجرایی را با نتایجی موثرتری همراه سازد. با این وجود، مدتی است نظام مدیریت شهری مناسبسازی فضاهای شهری در اغلب کلانشهرها کشور در پیش گرفته است که ضرورت ایجاب مینماید، بازخورد چنین اقداماتی از نقطه نظر معلولان مورد ارزیابی و پایش قرار گیرد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف ارزیابی میزان پاسخدهی فضاهای شهری به نیازهای گروههای کم توان جسمی- حرکتی به رشته تحریر درآمده است.
مقاله ۳ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۶
بررسی وضعیت دسترسی به پارک‌های شهری و عوامل مؤثر بر آن از دیدگاه کاربران، نمونه مورد مطالعه: شهر شیراز | حسن ایزدی؛ زینب کرامتی
عرصه‌های عمومی مهمترین بخش شهرها و محیطهای شهری‌اند. در چنین عرصه‌هایی بیشترین تماس، ارتباط و تعامل بین انسان‌ها رخ می‌دهد و تمامی بافت شهری که مردم به آن دسترسی فیزیکی و بصری دارند را شامل می‌شوند. پارک‌ها و فضاهای سبز شهری یکی از مهمترین عناصر این مجموعه‌ها هستند که همواره نقش فعالی در سلامتی شهر و شهروندان ایفا می‌کنند و بایستی برای همه افراد جامعه دسترس‌پذیر باشند؛ بنابراین هدف اصلی این مقاله بررسی عوامل مؤثر بر میزان دسترسی شهروندان شهر شیراز به این فضای مهم شهری است. برای این منظور چهار عامل مجاورت و نزدیکی به پارک، مالکیت اتومبیل و نحوه پیمودن مسیر محل سکونت تا پارک، کمیت و کیفیت پیاده‌روها مورد بررسی قرارگرفته است و اطلاعات لازم جهت پیشبرد این مهم از طریق توزیع پرسشنامه در ۲۸ پارک این شهر جمع‌آوری‌شده و مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته است.
مقاله ۴ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۶
بررسی عوامل کلیدی تأثیرگذار بر رشد شهرهای بزرگ (مورد مطالعه: شهر ارومیه) | شهریور روستایی؛ اسماعیل علی‌اکبری؛ رباب حسین‌زاده
شهرهای بزرگ در نظام شهری کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند به طوری که اغلب این شهرها، مراکز استان بوده و به تبع شرایط ویژه خود، نسبت به سایر نقاط شهری رشد بیشتری داشته‌اند، چنین رشدی که اغلب بی‌برنامه و لجام گسیخته است هزینه‌های زیادی را برای شهرها تحمیل کرده و پایداری شهرها را تهدید مینماید. امروزه استفاده از روش‌های پیش‌بینی برای بررسی تحولات آینده کارایی ندارند در حالی که روش‌های آینده‌پژوهی می‌توانند با توجه به آنچه در آینده رخ می‌دهد، عوامل مؤثر بر بروز آینده‌های محتمل را شناسایی کرده و با کنترل آنها به آینده مطلوب برسند. در پژوهش حاضر از نرم‌افزارهای آینده‌پژوهی برای بررسی و تحلیل رشد کالبدی و فیزیکی استفاده شده است که هدف آن شناسایی عوامل و نیروهای تأثیرگذار بر رشد شهر بزرگ ارومیه است. روش تحقیق حاضر توصیفی – تحلیلی است. با استفاده از تکنیک پویش محیطی اطلاعات لازم گردآوری شده و توسط ۳۰ کارشناس و متخصص برنامه‌ریزی شهری با استفاده از ماتریس تأثیرات متقابل امتیازدهی و در محیط نرم‌افزار میکمک تحلیل شده است.
مقاله ۵ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۶
ارزیابی آسیب پذیری بافت فرسوده شهر مرودشت در برابر زلزله با استفاده از (AHP) و (GIS) | مجتبی زارع؛ محمدرضا رضایی؛ عنایت‌اله رحیمی
شهر زیستگاه متراکم انسانی است که به دلیل حضور انسان، نیازمند امنیت و ایمنی در همه ابعاد کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و … است. موقعیت جغرافیایی شهر مرودشت به گونه‌ای است که هم از نظر توپوگرافی و هم از نظر زمین شناسی درونی زمین، خطر وقوع زلزله این شهر را تهدید مینماید. وجود گسل‌های درونی زمین در منطقه مرودشت و اطراف آن، سابقه فعالیت این گسل‌ها، دوره بازگشت زلزله و پهنه‌بندی خطر لزره‌ای در کنار بافت فرسوده، وسعت، نوع و میزان فرسودگی، امکان تخریب‌پذیری بالا و. .. از مهمترین تهدیدات برای این شهر است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی / تحلیلی و بر اساس هدف پژوهش کاربردی است. ابزار مورد استفاده در این تحقیق پرسشنامه، مشاهده، مصاحبه با ساکنین و استفاده از کتب و مقالات است. در این پژوهش ابتدا با توجه به شرایط ویژه بافت فرسوده شهر مرودشت و همچنین پس از بررسی و مطالعات تحقیقات پیشین تعداد ۹ شاخص از قبیل جنس سازه، قدمت بنا، کیفیت ساختمانها، عرض معابر، تراکم جمعیت، فاصله از آتشنشانی، دسترسی به فضای باز و نزدیکی به مراکز درمانی تعریف شد و برای هریک از شاخص‌ها، زیر شاخص‌هایی در نظر گرفته شده است و سپس به تدوین و توزیع ۳۰ پرسشنامه بین کارشناسان و متخصصان شهر پرداخته شد و پس از آن به وزن دهی و اولویت‌بندی شاخص‌ها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و نرم افزار (Expert choict) پرداخته میشود.
مقاله ۶ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۶
تحلیلی بر برنامه‌ریزی فضایی و الگوی توسعه شهرنشینی در ایران | رحیم بردی آنامرادنژاد
این مقاله با هدف بررسی تحولات زمانی، الگوی فضایی و مسیرهای شهرنشینی در ایران تدوین شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و مبنای آماری دادهها، نتایج سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن کشور در ۷ دوره گذشته است. در این مقاله، ضمن تحلیل زمانی و فضایی شهرنشینی در ایران طی ۵۵ سال گذشته، الگوی فضایی در روند توسعه شهرنشینی کشور با تحلیل عناصری مانند رشد جمعیت، مهاجرت و توسعه اقتصادی مشخص گردید. تعداد جمعیت و میزان شهرنشینی ایران تا افق ۱۴۰۴ پیش‌بینی شد و براساس آن جمعیت کشور به ۹/۸۹ میلیون نفر و نسبت شهرنشینی به ۴/۸۰ درصد خواهد رسید. سایر نتایج تحقیق را می‌توان این گونه برشمرد؛ کاهش شاغلان در بخش کشاورزی به نفع شاغلان بخش خدمات در طول ۵۵ سال گذشته، تغییر الگوی مهاجرت در کشور از روستا به شهر به الگوی مهاجرت شهر به شهر، الگوی قبلی از دهه ۱۳۴۰ تا ۱۳۷۰ غالب بوده است. همچنین در جابجایی‌های بین استانی، نقاط شهری استان تهران، بیشترین مهاجرین را به خود اختصاص داده است و مهاجرت معکوس ( از شهر به روستا) نیز در حال رشد است.
مقاله ۷ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۶
تحلیلی بر قابلیت‌ها و محدودیت‌های توسعه فیزیکی شهر نورآباد ممسنی؛ با تأکید بر شاخصهای شهر سالم در مدل SWOT | علی شمس‌الدینی؛ پریا کیانی؛ محمدرضا امیری فهلیانی
افزایش روزافزون جمعیت شهرنشین و در پی آن رشد شهرها در کشور، توجه به چگونگی کنترل گسترش شهرها و گام برداری در راستای توسعه پایدار به منظور ایجاد شهر سالم را ضروری ساخته است. شهر نورآباد ممسنی در سال‌های اخیر با افزایش سریع جمعیت مواجه بوده که این امر سبب گسترش و دستاندازی شهر به محیطهای پیرامونی شده است. بدین منظور ضرورت توجه به رشد آتی آن، تدوین برنامهای مناسب به منظور توسعه مناسب این شهر را دوچندان مینماید. در این پژوهش سعی شده است با شناسایی عوامل تأثیرگذار و ارزیابی آن، جهات بهینه توسعه فیزیکی شهر نورآباد ممسنی با استفاده از مدل SWOT مشخص شود. در این مرحله توسعه شهر را با توجه به شاخصهای طبیعی توسعه فیزیکی و شاخصهای مصنوعی مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش تحقیق از نوع توصیفی ـ تحلیلی و جمع آوری دادهها مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و بازدید میدانی است. استنتایج حاصل از این تحقیق حاکی از آن است که اراضی واقع در مشرق و جنوب شرقی، زمینهای بایر درون بافت شهر و همچنین برخوردار بودن از مراکز دانشگاهی، بهترین نقاط قوت توسعه فیزیکی شهر محسوب میشود. کمبود شدید کاربری فضای سبز در شهر، مناسب نبودن سیستم شبکه بندی شهر، نبود ساخت و ساز عمودی به نسبت تمرکز بیشتر جمعیت در مرکز شهر و فقدان سیستم فاضلاب شهری در سطح کل شهر از نقاط ضعف به شمار می‌رود
مقاله ۸ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۶
سنجش و رتبه‌بندی محلات شهری در نماگر‌های شهر پیادهمدار (مطالعة موردی: شهر اردبیل) | علیرضا محمدی؛ محمدجواد حاجی‌زاده
شهرنشینی شتابان در ایران و افزایش استفاده از خودروی شخصی، عرصة عمومی شهر را برای حضور پیادگان، محدود و دشوار کرده است. با بروز مشکلات ناشی از تسلط خودرو،، ایجاد «شهرهای پیادهمدار»، از سوی مدیران و برنامه‌ریزان شهری مورد توجه جدی قرار گرفته است. با توجه به اینکه، هرگونه برنامه‌ریزی، مستلزم مسئله‌یابی و سنجش وضعیت است، لذا، ضروری است تا از معیارها، نماگرها، روش‌ها و ابزارهای علمی مناسب، استفاده شود. هدف اصلی این پژوهش، سنجش وضعیت موجود و رتبه‌بندی محلات شهر اردبیل از نظر ویژگی‌های شهر پیادهمدار است. این پژوهش، از نوع توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری داده‌های خام، از فرم محقق ساخته استفاده شده است. از ۶۴ نماگر در قالب ۵ معیار اصلی، برای سنجش، رتبه‌بندی و تحلیل محلات ۴۴ گانة شهر ااستفاده شده است. با استفاده از روش کوکران ۳۹۵ نمونه به عنوان حجم نمونه انتخاب شده و برای اطمینان از ۴۰۰ نمونه در سطح محلات فرم دادهها، تکمیل شده است. نتیجة آزمون پایایی، به روش آلفای کرونباخ، ۰.۸۸ به دست آمده است که پایایی ابزار پژوهش را تأیید می‌کند.
مقاله ۹ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۶
رابطه شبکه اجتماعی با توسعه محله‌ای نمونه موردی؛ محله فهادان شهر یزد | حمید محمدی؛ سیدعلیرضا افشانی؛ هادی ترک‌شوند
توسعه در سطح محلی و تلاش برای یافتن راهکارهای دموکراتیک در کشورهای توسعه‌یافته، سال‌هاست که بخش مهمی از مطالعات برنامه‌ریزی شهری را به خود اختصاص داده است، ازاین‌رو مطالعه جغرافیایی شهر با محور قرار دادن محلات شهری از اولویت‌های کاری برنامه‌ریزان شهری به شمار می‌رود. محله فهادان به‌عنوان هسته مرکزی شکل‌گیری شهر یزد، شکلی از همبستگی برمبنای سکونت بوده است که اکنون به دلیل عدم توجه به توسعه محله مذکور در گذار از سنت به مدرنیته دستخوش تغییر در ساخت و کیفیت روابط اجتماعی شده است. عدم اتکاء به سازوکارهای محلی، کاهش مشارکت مردم، و… تنها بخشی از پیامدهای عدم توجه به مسائل محله مذکور است. ازاین‌رو تبیین رابطه شبکه اجتماعی با توسعه محله‌ای میتواند به‌عنوان نقطه آغازین روند توسعه محله فهادان باشد. بنابراین پژوهش حاضر قصد دارد تا به بررسی رابطه شبکه اجتماعی با توسعه محله‌ای در محله فهادان شهر یزد بپردازد. روش‌شناسی این پژوهش ازنظر هدف از نوع کاربردی- توسعه‌ای و ازنظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی می‌باشد.
مقاله ۱۰ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۶
تأثیر ارزش ویژه برند بر رضایت مصرف کننده و وفاداری به برند در صنعت هتلداری (مطالعه موردی: هتل‌های پنج ستاره شهر تبریز) | جعفر بهاری؛ بنفشه فراهانی؛ شهلا بهاری؛ مرجان بذله؛ حامد بهاری
تحقیق حاضر با هدف تأثیر ارزش ویژه برند بر رضایت مصرف کننده و وفاداری به برند در صنعت هتلداری در هتل‌های پنج ستاره استان آذربایجان شرقی، شامل: هتل‌های پارس، ائل گلی و شهریار در تابستان ۱۳۹۴ انجام شده است. داده‌های مورد نیاز برای این تحقیق با روش نمونه گیری غیر تصادفی در دسترس از میهمانان هتل‌های ۵ ستاره تبریز و با ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. تحقیق حاضر، از نظر هدف، کاربردی و براساس روش گردآوری دادهها، توصیفی و از نوع پیمایشی است. همچنین از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Smart pls به منظور تجزیه و تحلیل دادهها، استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق کلیه میهمانان هتل‌های ۵ ستاره شهرتبریز در نظر گرفته شده است. در این تحقیق از مدل نام و همکاران (۲۰۱۱) استفاده شده است. متغیرهای مستقل مدل مفهومی این پژوهش شامل: کیفیت فیزیکی، رفتار کارکنان، تناسب با خودپندارۀ ایده آل، هویت برند، تناسب با سبک زندگی؛ متغیر میانجی مصرف کننده و متغیر وابسته وفاداری به برند است.
