مجله علمی پژوهش های باستان شناسی ایران شماره ۱۷

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

منطقه‌ی شمال‌غرب پشتکوه در زمستان ۱۳۹۴ مورد بررسی‌های باستان‌شناسی قرار گرفت. این منطقه که در حوزه‌ی بخش چوار در شمال‌غرب استان ایلام است، از رشته درّه‌هایی تشکیل‌شده که به‌سمت ناحیه‌ی دیاله‌ی در کشور عراق گشوده می‌شوند. چشم‌انداز ناهموار و کوهستانی منطقه برای کشاورزی نامناسب است، اما وجود مراتع غنی و گرمسیر بودن منطقه، باعث‌شده که بیشتر از آن به‌عنوان چراگاه زمستانی عشایر کوچ‌رو بهره‌برداری شود؛ از این‌رو در جریان ۱۴ سال مطالعات باستان‌شناسی هیأت بلژیکی در این منطقه، قبرستان‌های فراوانی از کوچ‌نشینان دوران مفرغ و آهن شناسایی و کاوش شده است.

 

 

 دریافت کامل مقاله

کاوش‌های باستان‌شناسی تپه سنجر در سال‌های ۱۳۸۶ و ۱۳۸۸ توسط علیرضا سرداری‌زارچی انجام شد. با کاوش لایه‌های مربوط به شوشان جدید۲ و شوش الف پایانی در پایین‌ترین لایه‌های گمانه‌های A و F و پیدا شدن قطعات سفالی مربوط به فازهای شوشان میانه جدید و شوشان جدید۱ در بررسی‌ها و همچنین موقعیت قرارگیری تپه سنجر در منتهی‌الیه شمالی دشت شوشان، چگونگی برهم‌کنش‌های سفالی تپه مذکور در بُعد منطقه‌ای با محوطه‌های دشت شوشان و در بُعد فرامنطقه‌ای با نواحی پیرامون دشت شوشان که با آن پیوستگی جغرافیایی داشتند مورد توجه قرار گرفت.

 

---

با توجه به محدود بودن مطالعات باستان‌شناختی سیستماتیک و عدم شناخت تحولات فرهنگی سواحل شمالی خلیج‌فارس از دوران پیش‌ازتاریخ تا معاصر، انجام بررسی باستان‌شناختی ضروری است.

محوطه‌های تاریخی، فرهنگی و باستان‌شناسی جلوه‌ی‌ بارزی از تعامل انسان‌های پیشین با جهان پیرامون از گذشته‌های دور تاکنون بوده‌اند؛ در این میان گورستان‌ها بیشترین اطلاعات را درباره‌ی جنبه‌های معنوی نیاکان ما در اختیار قرار می‌دهد.

سلوکیان که پس از مرگ اسکندر در متصرفات شرقی امپراتوری وی به‌قدرت رسیدند، برای اداره‌ی این قلمرو پهناور، نیاز به عناصری داشتند که بتوانند در مواقع ضروری بر آن‌ها تکیه کنند. پادشاهان این سلسله برای تحقق این هدف، شهرهایی را در سراسر سرزمین‌های مفتوحه، از جمله ایران، بین‌النهرین و سوریه احداث یا تجدیدبنا نمودند.

 

سفال کلینکی نوعی خلاقیت و نوآوری بومی و محلی اشکانیان در منطقه‌ی غرب ایران است که در دوران میانه (از حدود ۱۵۰ ق.م. تا پایان سده‌ی اول ق.م.) ظهور کرد و به مرور زمان به مناطق دیگر گسترش یافت.

 

یکی از آتشکده‌های مهم دوره‌ی ساسانی در پهنه‌ی فرهنگی کاشان، چهارتاقی نیاسر است که باوجود شهرت آن، به‌خوبی شناخته نشده است. چهارتاقی نیاسر بر فراز صخره‌ای از ارتفاعات کرکس واقع‌شده و مشرف به شهر نیاسر است. برمبنای متون تاریخی این چهارتاقی آتشکده‌ای بوده که توسط اردشیر بابکان بنیان نهاده شده است.

 

در زیر بافت کهنه‌ی روستای سرماج حسین‌خانی، بقایایی از مجموعه بناهای سنگی قرار دارد که متأسفانه به‌علت ساخت‌وسازهای بی‌رویه دهه‌های اخیر، کاملاً مدفون‌شده و تنها در بعضی جاها بخش‌هایی از دیوارهای آن قابل‌مشاهده است.

 

 

مطالعه‌ی الگوهای‌استقراری در هر دوره‌ی زمانی در یک منطقه، به‌اقتضای ویژگی‌های طبیعی و فرهنگی آن منطقه، روش‌های خاص خود را می‌طلبد. در طی سالیان اخیر، توجه به درک و سنجش فرایندهای پیچیده‌ی تعاملی بین انسان و محیط در حوزه‌ی مطالعات باستان‌شناسی، طرفداران بسیار زیادی پیدا کرده است.

 

کاربندی (رسمی‌بندی) یکی از عناصر معماری نظامند در پوشش‌های معماری سنّتی است، که همزمان علاوه‌بر جنبه‌های معماری و زیبایی‌شناسانه از حیث سازه‌ای نیز دارای قابلیت بارپذیری است.

 

 

نیشابور یکی از مهم‌ترین مراکز هنری جهان اسلام در ایران است. در حقیقت بخش گسترده‌ای از هنر اوایل اسلامی ایران از کاوش‌های موزه متروپولیتن در نیشابور آشکار گردیده و یکی از دلایل اهمیت این ناحیه، آثار به‌دست‌آمده از آن است.