فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۶۰

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

افزایش جمعیت همواره نیاز رشد کالبدی و ساخت‌ و سازهای جدید را در برهه زمانی در سکونتگاه‌های انسانی به‌وجود آورده است. رشد کالبدی معاصر بسیار  شتاب‌زده و براساس طرح‌های توسعه شهری الهام گرفته از شهرسازی غربی صورت گرفته‌اند  که رنگ و بوی متفاوت از زمینه اصیل دارند‌ لذا در بهسازی این بافت‌ها، عملاً همپیوندی اجزای کالبدی نوظهور با بافت‌های قدیمی به چالشی جدی در علوم طراحی به‌ویژه طراحی شهری تبدیل شده‌اند.

 

بدون استفاده از ابزارهای ارزیابی محیطی، وضع استاندارد و پایش محیطی امکان‌پذیر نیست و نمی‌توان پیامدهای فعالیت انسان را پیش بینی نمود. به‌همین دلیل امروزه رهیافت‌های ارزیابی محیطی نقش مهمی در طراحی و برنامه‌ریزی پروژه‌های بزرگ بازی می‌کنند. از میان این رهیافت‌ها، رهیافت جای پای بوم شناختی در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت ساختمان مورد توجه قرار گرفته است. جای پای بوم شناختی تکمیل کننده روش‌هایی مانند چرخه حیات مواد و همین‌طور جای پای کربن است. این رهیافت می‌تواند نتایج چنین روش‌هایی را به شکل ملموس‌تر یعنی به‌صورت میزان زمین مولدی که در اختیار جوامع است، بیان کند.

 

 دریافت کامل مقاله

مسکن به‌عنوان عمده‌ترین و مهم‌ترین جزء بافت کالبدی روستا است که درگذر زمان و هماهنگ با دگرگونی‌های اجتماعی، اقتصادی و گسترش امکانات و فناوری‌های نوین اطلاعاتی با تحول کارکرد همراه بوده است. در حال حاضر تحولات و دگرگونی‌های کالبدی در روستاها با فرهنگ و اقتصاد روستایی هماهنگ نبوده و موجب ایجاد ناسازگاری‌های اقتصادی-اجتماعی و تغییر در کارکرد این فضاهای زیستی و به‌ویژه مسکن روستایی شده است.

 

 

---

هدف از این پژوهش معرفی عوامل کلی تأثیر‌گذار در مکان گزینی و استقرار اولیه روستاها است. مکان گزینی اولیه یک روستا نقش مهم و اساسی در سکونت اهالی آن روستا دارد‌. اگر مکان گزینی به‌صورت اصولی صورت گیرد، شکل‌گیری روستا روندی صعودی داشته، بنابراین ساکنین از هر لحاظ دارای آسایش خواهند بود. در شکل‌گیری هسته اولیه یک روستا عوامل متعددی دخیل هستند. این عوامل باید به حدی تأثیر‌گذار‌‌ باشند که انگیزه ایجاد سکونتگاه‌های جدید و توسعه و گسترش کالبد روستا را برای توسعه آن فراهم آورند.

 

همه ساله مخاطرات طبیعی‌، خسارت­های گسترده­ای را به­ویژه در کشورهای رو به توسعه باعث می­شوند و شواهد موجود نیز حکایت از افزایش مداوم وقوع انواع بحران‌ها‌ی طبیعی از نظر شدت و فراوانی دارند. اسکان مجدد، یکی از رویکردهای اصلی برای بازسازی سکونتگاه‌های روستایی پس از وقوع سیلاب است.

 

روستای سرند از توابع شهرستان هریس در زلزله سال ۱۳۹۱ صد در صد تخریب و سپس بازسازی مساکن این روستا آغاز گردید. مقاله حاضر، درصدد ارزیابی میزان رضایت ساکنین این روستا از مساکن احداثی بعد از زلزله و ارائه راهبرد و راهکارهایی در راستای بهبود کیفی و ساختاری متناسب با آن می‌باشد.

 

معماری بومی هر منطقه تحت تأثیر شرایط اقلیمی، جغرافیایی و فرهنگی آن منطقه به‌وجود می‌آید. خانه‌های بومی هر منطقه بیانگر قرن‌ها تجربه در استفاده بهینه از مصالح، روش‌های ساخت و ملاحظات اقلیمی و…. می‌باشد و بی‌توجهی به این مسئله می‌تواند باعث از بین رفتن این نوع معماری و همچنین فراموشی تجربه‌های معماران بومی‌شود.

 

این مطالعه با بررسی تأثیر دیوار حیاط در امنیت ساکنین واحدهای مسکونی ترکمن‌های قوم یموت در روستاهای شهرستان گنبد کاووس، به ارزیابی آسیب‌پذیری هر دو نوع، خانه‌هایی با دیوارهای شفاف و خانه‌هایی با دیوارهای صلب، نسبت به سرقت و تأثیر هر یک در میزان احساس امنیت و ترس از جرم در ساکنین آن‌ها می‌پردازد.