تأليفاتمجلاتمجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایرانمقالات
مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۹ (۱)
فهرست مقالات در مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۹ بخش (۱)
۱- باغ کهنه فین و محدودۀ میان آن تا باغ فین | مریم رضایی‌پور، هما ایرانی بهبهانی
۲- الگوهای کالبدی حسینیه‌ها: ریشه‌ها و تحولات | مسعود ناری قمی
۳- خوون‌چینی، تکامل و تناسب ابعاد آجر در نماسازی‌های آثار معماری دزفول | مجتبی زرگرزاده دزفولی، سید کیانوش لاری بقال، نجمه سالاری‌نسب، مهناز بابایی‌مراد
۴ – باغ سعاد‌ت‌آباد اصفهان در آینۀ مثنوی گلزار سعادت | نازنین شهیدی مارنانی
۵ – بررسی کیفیت محیطی فضاهای داخلی با تأکید بر آسایش حرارتی در خانه‌های سنتی نمونه‌های موردی: دو خانۀ قجری در شیراز | آیدا زارع مهذبیه، آزاده شاهچراغی، شاهین حیدری
۶- تزیینات معماری مسکونی دورۀ آل‌مظفر در منطقۀ یزد و جایگاه آن‌ها در خانه‌های این دوره | محمد ابراهیم زارعی، سید فضل‌الله میردهقان اشکذری، محمد حسن خادم‌زاده
۷- سازه، فرم و معماری | بابک عالمی، شهرام پوردیهیمی، سعید مشایخ فریدنی
۸- بررسی ارتباط میان پیکربندی فضایی و حکمت در معماری اسلامی مساجد مکتب اصفهان (نمونه‌های موردی: مسجد آقانور، مسجد امام اصفهان و مسجد شیخ‌لطف‌الله) | محمدرضا بمانیان، متین جلوانی، سمیرا ارجمندی
چکیده مقاله ۱ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۹
ناحیۀ فین، ییلاقی برای شهر کاشان محسوب می‌شود و به سبب نزدیکی به کوه و برخورداری از حضور چشمۀ تاریخی فین از وضعیت اقلیمی مناسب‌تری نسبت به شهر کاشان برخوردار است. این ناحیه دربردارندۀ باغ‌های پرشماری است. هم‌اکنون بقایای باغی قدیمی‌تر از باغ فین در پایین‌دست آن قرار دارد که باغ کهنه نامیده می‌شود. براساس پاره‌ای از مستندات تاریخی، باغ یادشده در زلزله‌ای که در اواخر حکومت شاه‌تهماسب رخ داده، آسیب دیده است.
چکیده مقاله ۲ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۹
الگوهای کالبدی حسینیه‌ها: ریشه‌ها و تحولات | مسعود ناری قمی
ابهام در سیر تحول کالبدی حسینیه‌ها در ادبیات تاریخ‌شناسانۀ معماری، انگیزۀ اصلی ورود به این پژوهش است. این نوشتار در جست‌وجوی روندهای کالبدی‌فرهنگی است که به ظهور پدیدۀ منحصربه‌فرد شهری ایران دوران اسلامی، یعنی «حسینیه» ـ به‌عنوان گونه‌ای از فضای شهری که برای آیین عزاداری کاربرد دارد (در مقابل عنوان عام‌تر تکیه)ـ منجر شده است. این پژوهش، با رویکرد تفسیری‌تاریخی و تاریخ‌نگاری علی به همراه استدلال منطقی با تأکید بر «شکل‌شناسی» نمونه‌های موجود و با محور قرار دادن تحول تاریخی‌فرهنگی منجر به پیدایش این آیین‌ها، به بررسی نقش عوامل فرهنگی‌کالبدی مؤثر و فرضیه‌های جدید قابل طرح در این موضوع پرداخته و مواردی را همچون فاصله داشتن الزامات رفتاری آیین‌های خاص مکان با چارچوب فرهنگی‌کالبدی مسجد، نقش تکایای صوفیه و نیز هویت‌جویی اجتماعی، در عرصۀ محیط مصنوع، مطرح کرده و در کنار آن، فرضیۀ تأثیر عوامل دارای جنبۀ معمارانۀ بیشتر مانند داشته‌های معماری ایران در نقطۀ تحول، نمونه‌های الگووار حسینیه‌های متقدم و الزامات تکنیکی معماری سنتی ایران، به‌عنوان فرضیاتی برای بروز ویژگی‌های فیزیکی این قالب کالبدی شهر ایرانی، بیان نموده و به ارائۀ شواهد تاریخی دربارۀ آن‌ها اقدام کرده است.
چکیده مقاله ۳ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۹
خوون‌چینی، تکامل و تناسب ابعاد آجر در نماسازی‌های آثار معماری دزفول | مجتبی زرگرزاده دزفولی، سید کیانوش لاری بقال، نجمه سالاری‌نسب، مهناز بابایی‌مراد
معماری هنری است که در اثر تکامل تجربیات استادان دورههای مختلف تاریخ همواره غنی‌تر شده است. آثار معماری بناها در شهرهای تاریخی ایران که متناسب با اوضاع اقلیمی، فرهنگی و بومی آن مناطق، صورت‌های متنوع و بدیعی را به خود گرفته‌اند، بهترین نوع این مدعا هستند. بافت قدیم دزفول نیز در این زمره قرار دارد. عنصر اصلی مصالح ساختمانی کالبد قدیمی این شهر آجر است. استفاده از آجر در این بافت منحصر به جداره‌ها و معابر در درون بافت نیست، بلکه همۀ اجزای سازه تا تزیینات بناهای بافت را در بر می‌گیرد.
چکیده مقاله ۴ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۹
باغ سعاد‌ت‌آباد اصفهان در آینۀ مثنوی گلزار سعادت | نازنین شهیدی مارنانی
در مطالعۀ آن‌دست از بناهای تاریخی ایران که بخش‌هایی از آن با همۀ آن از میان رفته است، نقش منابع مکتوب و تصاویر بسیار پررنگ می‌شود. ازآنجاکه در مطالعۀ این نوع بناها، کوچک‌ترین اطلاع افزون‌تری نیز می‌تواند مفید باشد، شناسایی و بررسی همۀ منابع موجود بسیار اهمیت دارد. یکی از انواع کمتردیدۀ منابع تاریخ معماری که گاه ممکن است دربارۀ گونه‌ای بناهای تاریخی یا یک بنای خاص اطلاعاتی به‌دست دهد، متون ادبی منظوم است.
چکیده مقاله ۵
بررسی کیفیت محیطی فضاهای داخلی با تأکید بر آسایش حرارتی در خانه‌های سنتی نمونه‌های موردی: دو خانۀ قجری در شیراز | آیدا زارع مهذبیه، آزاده شاهچراغی، شاهین حیدری
بخش عمده‌ای از فعالیت‌های زندگی هر انسان در فضاهای داخلی صورت می‌گیرد. طبق آمار در کشورهای غربی حدود ۹۰درصد از زمان زندگی در محیط‌های داخلی سپری می‌شود؛ ازاین‌رو در سال‌های اخیر توجه به کیفیتِ محیطیِ داخلی، از سوی سازمان‌ها و انجمن‌های معماری کشورهای مذکور با جدیت دنبال می‌شود و ازآنجاکه کیفیت فضاهای داخل به‌طور مستقیم در سلامت ساکنان اثر می‌گذارد، توجه به این مفهوم در ابعاد مختلف آن مانند کیفیت هوای داخل، آسایش حرارتی و همچنین آسایش بصری و صوتی، امری بسیار حائز اهمیت است و مطالعۀ دقیق آن در ایران باید ضروری تلقی شود.
چکیده مقاله ۶
دورۀ آل‌مظفر یکی از دورههای شکوه و رونق در منطقۀ یزد است که به مدت نیم‌قرن، آرامش نسبی را برای این منطقه فراهم کرد؛ در سایۀ این آرامش، ساخت‌وساز بناها با کاربری‌های مختلف ازجمله مسکونی رونق گرفت. خانه‌های ساخته‌شده با استفاده از آرایه‌ها و تکنیک‌های مختلفی تزیین شده‌اند که با توجه به گستردگی و عدم شناخت آن‌ها تاکنون در هیچ پژوهشی، به اهمیت و جایگاهشان در معماری دورۀ آل‌مظفر پرداخته نشده است.
شکل‌گیری فرم در معماری، حاصل عوامل مختلف عملکردی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، اقلیمی و محیطی و همچنین شرایط ساخت و ایستایی است. ایستایی در این میان، نقش اساسی در شکل‌گیری فرم و پایداری در مقابل عوامل محیطی دارد، زیرا نقش ایستایی متضمن پایداری کل ساختار فرم معماری است؛ بنابراین، جایگاه سازه و اهمیت آن در طراحی و نقشی که در شکل دادن به فرم دارد، موضوعی است که به سبب اهمیت آن باید مورد مطالعه قرار گیرد.از سوی دیگر، آگاهی از چگونگی پیدایش و به‌وجود آمدن دانش سازه، رابطۀ این دانش با معماری را در طول تاریخ روشن می‌سازد.
مساجد در طول تاریخ از شاخص‌ترین نمونه‌های معماری اسلامی بوده‌اند؛ آن‌ها نشانه‌هایی شهری هستند که به‌عنوان مِفصل، نقشی اساسی در ارتباطات میان عناصر شهری بازی می‌کنند. نگاه به اجزای تشکیل‌دهنده و فضاسازی مساجد و بررسی عوامل شکل‌گیری ساختاری، جایگاه هر فضا و نقشی که در ارتباط با دیگر فضاها دارد، رهیافتی برای دستیابی به تأثیر حکمت معماری اسلامی در شکل‌دهی شاکلۀ بنای مساجد فراهم خواهد آورد.
