تأليفاتمجلاتمجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایرانمقالات
مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۸
فهرست مقالات در مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۸
۱- سیرتحول رابطۀ ساختاری باغ و شهر در سازمان فضایی شیراز از سدۀ چهارم تا دوازدهم هجری قمری | سید امیر منصوری، ندا عرب سلغار
۲- بررسی ریشههای ایرانی معماری آرامگاهی هند در دورۀ سلاطین دهلی، نمونۀ موردی: مقبرۀ صوفی رکنی عالم | سهیل نظری، حسن بلخاری قهی
۳- بازشناسی مفهوم محله در شهرهای کویری ایران نمونه مطالعاتی محله‌های شهر نایین | حمید رضا موقّر، احسان رنجبر، محمد رضا پورجعفر
۴ – آفرینش کمال محور: «حرکتمندی یا پویندگی فرایندمدار» و «تجربهمداری در هنر، معماری و شهرسازی اسلامی» | محمد علی آبادی
۵ – تعریف و تدوین دستگاه واکاوی فرم معماری مبتنی بر تحلیل و بازاندیشی دستگاه نقد | احسان طایفه، عیسی حجت، حمید رضا انصاری
۶- تأملاتی در تعامل با فرهنگ‌ها در زمینۀ نظریهها و اصطلاحات، نمونه: فضا و مکان | محمد نقی‌زاده
۷- بهسازی حرارتی جدار ساختمان‌های موجود در اقلیم سرد در ایران با بهره‌گیری از ویژگی‌های دیوار ترومب | نوشین ابوالحسنی، بهروز محمدکاری، ریما فیاض
۸- آسیب‌شناسی برنامۀ درس طراحی در رشتۀ معماری منظر در ایران ۱ | سید حسن تقوایی، امیر سمیاری
۹- معماری طبایع: تبیین رویکردی دربارۀ نسبت انسان و محیط مصنوع بر مبنای چهارگانه‌ها | محمد مهدی عبداله‌زاده
چکیده مقاله ۱ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۸
باغ‌های تاریخی شیراز تا پیش از تغییرات شهری دوران پهلوی و معاصر، از عناصر شاخص شهری به حساب می‌آمده است. به نظر می‌رسد شکل‌گیری هستۀ تاریخی شهر و توسعۀ آن در ادوار مختلف، چه از حیث رابطۀ ساختاری میان باغ و شهر و چه از حیث استفاده از باغ و عناصر آن در پیکرۀ شهر، به پدیدۀ باغ وابسته بوده است. از سوی دیگر، تعریف نظام استقرار باغ در شهر، به عوامل متعددی وابسته است که خود بر چگونگی تعامل ساختاری باغ و شهر تأثیر دارد.
چکیده مقاله ۲ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۸
بررسی ریشههای ایرانی معماری آرامگاهی هند در دورۀ سلاطین دهلی، نمونۀ موردی: مقبرۀ صوفی رکنی عالم | سهیل نظری، حسن بلخاری قهی
براساس نظر بسیاری از محققان، مقبرۀ رکنی عالم که در دورۀ سلاطین تغلقی بنا شده است، پایه‌گذار سنت مقبره‌سازی هند محسوب می‌شود، سنتی که بعدها با ساختن مقبرۀ تاج‌محل به اوج شکوفایی خود می‌رسد. در باب نفوذ روح معماری ایرانی در بناهای هندی به‌خصوص تاج‌محل بحث‌های بسیاری شده است، اما آنچه نیاز به تحقیق و بررسی بیشتر دارد، ریشههای تأثیرگذاری معماری آرامگاهی ایران بر مقابر متقدم هندی است، چراکه معماری مقبره‌های متقدم هندی الگویی برای سنت معماری تدفینی هند در دوره‌های بعدی است.
چکیده مقاله ۳ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۸
بازشناسی مفهوم محله در شهرهای کویری ایران نمونه مطالعاتی محله‌های شهر نایین | حمید رضا موقّر، احسان رنجبر، محمد رضا پورجعفر
در ادبیات برنامه‌ریزی و طراحی شهری معاصر، پرداختن به مقیاس‌های خرد شهری در سلسله‌مراتب نظام تقسیمات شهری، به‌عنوان مهم‌ترین مقیاس سکونتی مورد توجه ویژه قرار گرفته است. اهمیت این موضوع به همراه ویژگی‌های پایدار واحدهای سنتی، در همۀ ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی باعث شده است که الگوهای ارائه‌شده در نظریه‌های غربی به‌گونه‌ای بر پایۀ بسیاری از اصول واحدهای سنتی همان کشورها باشد. معادل واحد همسایگی، شاخص‌ترین مقیاس سکونتی در ایران، یعنی محله است.
چکیده مقاله ۴ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۸
آفرینش کمال محور: «حرکتمندی یا پویندگی فرایندمدار» و «تجربهمداری در هنر، معماری و شهرسازی اسلامی» | محمد علی آبادی
اگر هر تبدیل و تحول نظام‌مندی یا ایجاد هر نوع گوناگونی کمالمحور در صورت یک شیء را یک «جزءحرکت» از مجموعۀ جزء‌حرکت‌های مطرح در نظام مرکب‌الجزاء و البته فرایندمدار حرکت تکاملی شیء در موجودیت زمینی آن بدانیم و بنامیم، با توجه به اصل بنیادین ثبات و جاودانگی جوهرۀ عقلانی یک شیء و ثبات و پایدار اصول یا سنتهای عقلی جاودانه و تبدیلناپذیر و تحویلناپذیر الهی در فرایند کمالمحور آفرینش جهان، این تبدیلها و دگرگونشدنهای پیدرپی و البته صوری (یا همان تجلیات گوناگون و صورتمند برآمده و وجودپذیرفته از حقیقتِ واحدۀ آسمانی یا علمی یک شیء) هستند که (درمجموع) تحقق بایسته و شایستۀ حرکتِ متحدالاجزاء و در وحدت شیء را در نیل به هدف مقصود (یعنی نیل به همان کاملترین صورتِ از پیش تعریف و تبیینشده برای شیء در همگونی با صفات دانش‌بنیان الهی) محقق میسازد.
هدف این مقاله، کنکاشی است تخصصی و ریزبینانه در باب تعریف مفهوم و جایگاه واکاوی در معماری. این مفهوم از جهاتی مختلف شبیه به حوزه نقد می‌باشد و حتی در مواقعی ناخواسته و ناآگاهانه به جای آن استفاده می‌شود. بنابراین، این مقاله ابتدا به واژه شناسی مفهوم واکاوی و نقد پرداخته و سپس برای شناختی جامع تر، دستگاه نقد معماری وین اتو را که به هر دو حوزه نقد و واکاوی اهمیت می‌دهد، انتخاب و به‌لحاظ فکری و نظری مورد تحلیل قرار می‌دهد تا چگونگی شکل‌گیری دستگاه‌های فکری نقد و البته با تأکید بر حوزه نقد فرم از منظر این پژوهش در فرایند شکل‌گیری معماری به‌صورت دقیق مشخص و بیان شود.
چکیده مقاله ۶
یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در دوران جهانی شدن و سرعت تبادلات اطلاعات، فرهنگ جوامع و به تبع آن شیوۀ زیست و آثار آنان را تحت تأثیر خود قرار داده است، نحوۀ تأثیرپذیری آن‌ها از جوامع قدرتمند و پیشرفتۀ صنعتی می‌باشد. نکتۀ اساسی در تعاملات فرهنگی به میزان و نوع تأثیرگذاری جوامع بر فرهنگ یکدیگر بستگی دارد که به تبع آن، سلطه‌پذیری‌ها و سلطه‌گری‌ها به منصۀ ظهور می‌رسند. این سلطه‌ها الزاماً از طریق قوّۀ قهریه نبوده و از راه تبلیغ و ترویج تا تقلید و تکرار الگوهای فرهنگی و شیوۀ زیست و به تبع آن تحولات فکری نتیجه می‌شوند. ده‌ها سال است که جوامع در حال توسعه یا عقب‌ماندۀ صنعتی (به هر دلیلی) جوامع توسعه‌یافتۀ صنعتی را به‌عنوان الگوی خویش پذیرفته و سعی در تکرار و تقلید آرا و نظریهها و اعمال و شیوۀ زیست آن‌ها دارند.
هدف از انجام این پژوهش، ارائۀ راهکاری برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌های موجود در اقلیم سرد ایران است. در راهکار پیشنهادی، یک پوستۀ دوم در سمت خارجی جدار جنوبی در بخش‌های غیر نورگذر نصب می‌شود و دیوار موجود به یک دیوار ترومب تبدیل می‌شود. در این روش، جدار رو به آفتاب، به رنگ مشکی رنگ‌آمیزی و شیشه‌ای در مقابل آن نصب می‌شود تا یک فاصلۀ هوایی محفوظ ایجاد شود. جدار حاصل علاوه بر کاهش تلفات حرارتی ناشی از افزایش مقاومت کلی آن، امکان جذب و ذخیره‌سازی انرژی خورشیدی را فراهم می‌آورد و نوسان دمای هوای داخل اتاق را در طول روز کاهش می‌دهد.
چکیده مقاله ۸
سابقۀ فعالیت آموزشی و پژوهشی معماری منظر به‌عنوان یک رشتۀ دانشگاهی در ایران کمتر از دو دهه است و به‌عنوان فعالیت حرفه‌ای نیز تخصصی نو محسوب می‌شود و نیازمند رشد بستر نظری و عملی، تربیت نیروهای متخصص و بومی‌سازی علمی در کشور است. همچنین طراحی به‌عنوان هسته اصلی فعالیت‌های آموزشی و حرفه‌ای این رشته مستلزم گسترش مفاهیم، روش‌ها و ابزار تخصصی است. این مقاله با هدف آسیب‌شناسی برنامۀ آموزشی درس طراحی در رشتۀ معماری منظر در دانشگاه‌های کشور و با تأکید بر کارگاه محیط و منظر ۱، سعی دارد تا چارچوبی نظری در تبیین محتوای آموزشی کارگاه طراحی منظر ۱ ارائه دهد.
چکیده مقاله ۹
معماری طبایع: تبیین رویکردی دربارۀ نسبت انسان و محیط مصنوع بر مبنای چهارگانه‌ها | محمد مهدی عبداله‌زاده
هدف این تحقیق عرضۀ تفسیر و سامانی نو از رابطۀ انسان و محیط مصنوع است. این سامان نو برگرفته از طب سنتی ایرانی و اساس آن، حکمت طبیعیات است. در نظام حکمت و به تبع آن در طب، هر آنچه در عالم ماده ظهور یافته، ازجمله انسان و مصنوعات و محیط پیرامونش، واجد کیفیات مشترکی است.
