تأليفاتمجلاتمجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایرانمقالات
مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۴
فهرست مقالات در مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۴
۱- بازاندیشی مفهوم سکونت در معماری | جعفر طاهری
۲- تردید در وجود تلقی جهان‌شمول از عقلانیت در رویه‌های شهرسازی | مرتضی هادی جابری‌مقدم
۳- روابط بین «ویژگی‌های شناختی» و «پیکره‌بندی فضایی» محیط مصنوع، تجربه‌ای در دزفول | محمد دیده‌بان، شهرام پوردیهیمی، امید ریسمانچیان
۴ – شناخت ساختار کالبدی قلعه روستای خورانق با رویکرد تأثیرپذیری از الگوهای رفتاری | پیروز حناچی، فهیمه آرمان
۵ – نورپردازی طبیعی در خانه‌های سنتی کاشان، نمونۀ موردی: خانۀ عامری‌ها | منصوره طاهباز، شهربانو جلیلیان، فاطمه موسوی، مرضیه کاظم‌زاده
۶- سنندج شهر اُرسی؛ بررسی روند شکل‌گیری و گسترش هنر اُرسی‌سازی براساس نمونه‌های موجود | محمد ابراهیم زارعی
۷- سیر تحول نگاه جامعۀ حرفه‌ای به تکنولوژی ساختمان در ایران پس از انقلاب اسلامی (۱۳۸۹-۱۳۵۷) در خلال مطبوعات تخصصی | مسعود ناری قمی
چکیده مقاله ۱ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۴
مفهوم عام سکونت یا بودن انسان در زمین و محیط متناسب با آن، پاسخ های معمارانۀ گوناگونی در اندیشۀ سنّت و مدرن داشته است. با وجود این تاکنون، شناخت چیستی سکونت و معنای خاص آن آرامش، همچنان از چالش های نظری در حوزۀ ارتباط انسان و محیط بوده است. در این مقاله، از منظر حکمت اسلامی، سرشت سکونت نفس انسان در ارتباط با عالم حس و تعلق آن به عالم خیال، بازاندیشی می شود. این بازاندیشی یا طرح مقدماتی گفتمانی درباب سکونت، در پی دو هدف است: اول، پرده برداری از سرشت آنچه سکونت و سکنی گزینی خوانده می شود. دوم، شناخت و بازیابی وادی از یادرفتۀ خیال در معماری و زمینه های سکونت خیالی انسان در زمین است.
چکیده مقاله ۲ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۴
تردید در وجود تلقی جهان‌شمول از عقلانیت در رویه‌های شهرسازی | مرتضی هادی جابری‌مقدم
باوری مستحکم، عمیق و دیرپا در میان شهرسازان و برنامه‌ریزان وجود دارد که بر مبنای آن، رویه‌های معمول خویش را دنبال می‌کنند. این باور بر پیش‌فرضی تردیدناپذیر بنا شده و آن همراهی تاریخی عمل و نظر شهرسازی با عقلانیت است. علاوه بر این، به‌نظر می‌رسد شهرسازان در بیشتر اوقات برای نشان‌دادن صحت دعاوی خویش به مفهوم عقلانیت متوسل می‌شوند. ظاهراً این موضوع نقشی اساسی در شهرسازی ایفا می‌کند و به این ترتیب، تأمل در مفهوم عقلانیت می‌تواند پژوهش‌هایی راهگشا و تعیین‌کننده را رقم بزند و شهرسازان را در رویارویی با پرسش‌های مهم یاری کند.
چکیده مقاله ۳ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۴
روابط بین «ویژگی‌های شناختی» و «پیکره‌بندی فضایی» محیط مصنوع، تجربه‌ای در دزفول | محمد دیده‌بان، شهرام پوردیهیمی، امید ریسمانچیان
در یک محیط مصنوع شهری، از یک سو مردم براساس شناخت فضایی خود در محیط رفتار می‌کنند؛ رفتار فضایی در تعامل با محیط در گرو این شناخت است. از سوی دیگر، بسیاری از مطالعات اشاره داشته‌اند که پیکره‌بندی فضایی به‌عنوان مشخصه‌های رابطه‌ای بین عناصر فیزیکیمحیط، شناخت فضایی مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
این پژوهش سعی بر آن دارد که ضمن معرفی اجمالی ساختار کالبدی قلعۀ روستای خورانق، اقدام به شناسایی رفتارهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ساکنان نماید و از این رهنمود به دنبال این پرسش است که آیا مفاهیم اجتماعی، رفتارهای فرهنگی و شرایط اقتصادی، در شکل‌گیری کالبدی قلعه مؤثر بوده است یا خیر و اگر مؤثر بوده در چه حد، شکل قلعه را تحت تأثیر خود قرار داده است؛ قلعه‌ای که علاوه بر قدمت زیادش، از معدود قلعه‌های کاملاً مسکونی (بدون سیستم حکومتی) یزد و حتی ایران شمرده می‌شود.
بهره‌برداری از نور روز در معماری، علاوه بر تأمین نیازهای روانی و جسمی انسان، مصرف انرژی‌های فسیلی را نیز کاهش می‌دهد. از این دیدگاه، معماری غنی کشور ما دستاوردها و تجربیات ارزشمندی دارد که نیازمند بازشناسی و معرفی به جامعۀ معماری ایران و جهان است. تحقیق حاضر با استفاده از اندازه‌گیری‌های میدانی و شبیه‌سازی کامپیوتری، تلاش می‌کند تا نحوۀ توزیع نور و میزان آن در انواع فضاها و نورگیرهای قدیمی نشان دهد و گامی در جهت بهره‌گیری مجدد از این ایده‌ها در معماری امروز بردارد.
چکیده مقاله ۶
اُرسی‌های بسیاری در آثار دوره‌های صفوی و به‌ویژه خانه‌های دورۀقاجار در سنندج باقی‌مانده است. اگرچه این خانه‌ها دارای آرایه‌های متعددی هستند، اُرسی در این میان، از جایگاه خاصی برخوردار است. این پژوهش در پی آن است که به چند سؤال پاسخ دهد و فرضیه‌هایی را که دربارۀسابقه، فن ساخت و ویژگی اُرسی‌سازی شهر سنندج را طرح کرده، اثبات کند. در این پژوهش، کوشش شده که به اهمیت و جایگاه اُرسی در شهر سنندج به‌صورت تاریخی و توصیفی‌تحلیلی نگریسته شود. پیشینۀ استفاده از اُرسی در بناهای شهر سنندج به‌طور دقیق مشخص نیست؛ اما مدارک و شواهد موجود نشانگر این است که استفاده از اُرسی در بناهای دورۀ صفوی آغاز شده است.
بررسی تحول نوع نگاه معماران به تکنولوژی در صنعت و هنر ساختمان در ایران، در دوران پس از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷، موضوعی است که این نوشتار با رویکردی فرهنگی‌اجتماعی و در قالب روایت تاریخی آن را بررسی کرده است. مسئله این است که اگر بوم‌گرایی و فرهنگ بومی در چنین پژوهشی، محور بررسی نباشد، این سیر تحول در عصر ارتباطات، با سیر تحولات جهانی، تمایز چندانی نخواهد داشت و اختصاص آن به ایران معنا ندارد؛ لذا در این نوشتار، پس از بررسی کوتاهی از وضعیت صنعت ساختمان در اواخر دوران پهلوی، تحولات تکنولوژی ساختمان ایران در پنج دوره پس از انقلاب پیگیری شده است.
