فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهر ایرانی شماره ۲۳

---

چکیده مقاله ۱ فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهر ایرانی شماره ۲۳

بافت های تاریخی نه تنها به واسطة وجود بناها و فضاهای ارزش‌مند تاریخی، بلکه از آن جا که روایت واقع از زندگی و فعالیّت انسان هایی است که در طول دوران بلندی در آن زیست می کرده اند، واجد منابع غنی فرهنگی و اجتماعی هستند و بنابراین اهمیت به سزایی دارند. نیاز به مداخله در بافت-های تاریخی از یک سو به دلیل فرایند «فرسودگی» طبیعی در طول زمان و از سوی دیگر به دلیل رفع نیازهای دوران معاصر امری غیرقابل انکار است.

 

بخش زیادی از آثار معماری اسلامی را بناهای آرامگاهی تشکیل می‌دهد. در میان این آثار مجموعه‌ها و بناهای زیارتگاهی از اهمیّت خاصی برخوردار هستند. بقعۀ احمد بن موسی (ع)، که سابقۀ وجودی‌اش به قرن هفتم ق می‌رسد، از مهم‌ترین بناهای زیارتگاهی شهر شیراز در طول دوره‌های مختلف بوده است. به رغم اهمیّت این بقعه تاکنون تحقیق جامعی در زمینۀ معماری این بنا در دوره های مختلف تاریخی انجام نشده است و ابهامات زیادی دربارۀ آن وجود دارد. در حالی که با درک این مهم، می توان به شناخت بخش مهمّی از تاریخ شهر شیراز که در چنین مجموعة زیارتی شکل گرفته است، دست یافت.

 

 

دریافت کامل مقاله

---

برخی از شهرهای کشور مانند مشهد، شیراز و قم، دارای ظرفیت‌های بسیار بالایی برای جذب گردشگران مذهبی هستند و می‌توانند هرساله سود کلانی از این راه عاید اقتصاد ملی نمایند. شهر شیراز، با کارکردهای متنوع مذهبی، زیارتی، تاریخی و تفریحی از زمینه مناسبی برای توسعه‌ گردشگری مذهبی به‌عنوان یکی از اشکال عمده‌ گردشگری برخوردار است؛ از این رو این مطالعه در نظر دارد به بررسی عوامل کالبدی (عینی- ذهنی) موثر بر توسعه گردشگری مذهبی در شهر ایرانی – اسلامی شیراز بپردازد.

 

بافت‌‌های تاریخی شهرهای ایران به دلیل ارزش‌‌های میراثی و نقشی که در تعیین هویّت این شهرها دارند، شایستة حفظ و نگهداری‌اند. این بافت‌‌ها هم‌چنین، در مقابل زلزله به شدّت ناپایدار و آسیب‌پذیرند. از این رو، توجّه به نقش و جایگاه مدیریّت بحران زلزله در تدوین و اجرای برنامه‌‌‌ها و طرح‌‌های مرمّت شهری در این مناطق ضروري است. در این باراه، شناسایی و تجزیه و تحلیل توان‌‌ها و محدودیّت‌‌‌های بافت تاریخی در برابر وقوع حادثه می‌‌تواند تأثیر بسزایی در جهت اتخاذ تصمیم‌های صحیح در امر برنامه‌ریزی و تعیین استراتژی‌‌های مناسبی داشته باشد که میان دو رویکرد مرمّت شهری و مدیریّت بحران مشترک هستند، تا از طریق تلفیق این دو رویکرد بتوان ضمن حفظ تمامی ارزش‌های درون بافت، میزان آسیب‌پذیري آن را در مقابل بحران زلزله کاهش داد.

 

تأثیرات متقابل مکان های وقفی و توسعة شهر تهران در دورة قاجاریه | پروانه شاه حسینی

عوامل متعدّدی از جمله، مشارکت اجتماعی در توسعة شهرها دخیل هستند. یکی از مصادیق مشارکت اجتماعی عمل به وقف است که برابر دستورات اسلامی با انگیزة کسب رضای خداوند انجام می‌‌شود. وقف در جامعه اثرات اجتماعی، اقتصادی و کالبدی بسیاری دارد که در این مقاله تأثیرات متقابل مکان‌‌های وقفی و توسعة شش محلة تهران در دورة قاجاریه بررسی شده است. از این رو روش تحقیق کیفی بوده و اطلاعات از منابع معتبر جمع‌آوری و تحلیل شده است.