مجله علمی منظر شماره ۱۳ بهار ۱۳۹۰ (۱)

 

 

 

 

---

چکیده مقاله ۱ نشریه مجله علمی منظر شماره ۱۳

باغ ایرانی به عنوان یکی از مهم‌ترین سبک‌های باغسازی و معماری منظر در جهان شناخته شده است. باغ‌های ایرانی در هند نشانگر بکارگیری شیوه استقرار سریع حکام گورکانی هند (بابر، همایون، اکبرشاه، جهانگیر، شاه جهان و…) بر هند است؛ همان شیوه‌ای که توسط تیمور و اعقاب او در سمرقند و هرات به عنوان الگوی تغییر روش زندگی از چادرنشینی به تشکیل دارالسلطنه و استقرار در پایتخت بکار گرفته شد. تفاوت‌هایی که در اقلیم و آب و هوای هند با ایران وجود داشت، سبب شد که دوگونه‌ از باغسازی ایرانی‌ـ باغ‌مقبره و باغ‌آب (طبق تعریف نویسنده)ـ بیشتر مورد انتخاب قرار گیرد؛ این‌گونه از باغسازی در اکثر باغ‌های ایرانی ساخته شده در دوره گورکانیان بکار رفته است. این تحقیق مطالعه‌ای تطبیقی است که با روش تاریخی به بررسی عوامل مؤثر در شکل‌گیری باغ‌های ایرانی در هند، گونه‌شناسی این باغ‌ها، مقایسه آنها با باغ‌های ایران (ابعاد مشترک و تفاوت)، می‌پردازد و درصدد است نقش باغ ایرانی را به عنوان نشانه‌ای از اشتراکات فرهنگی کشورهای ایران و هند مطرح کند. در این راستا بررسی مشابهات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و زبان مشترک معماری دو کشور، در دورة گورکانیان و صفویان مورد نقد و تحلیل قرار خواهد گرفت.

 

امروزه ارتباط میان ارزش‌های اقتصادی و الگوهای طرح منظر شهری کامل، جزو یکی از مهم‌ترین اقدامات طراحان شهری، معماران منظر و از سویی مدیران شهری است و از آن روی که شهرهای واجد ارزش‌های کیفی منظر شهری، در شرایط بازار جهانی و جهانی‌سازی، جذب گردشگر، توسعه صنعت گردشگری و اختصاص سهم بیشتری از سرمایه و کالا را مدنظر قرار می‌دهد، امری ضروری قلمداد می‌شود. این نوشتار کوتاه سعی بر آن دارد تا با بررسی نقش اقتصاد در الگوهای جهانی شدن و تأثیرات آن بر پیکره و مناظر شهری، به ذکر نمونه‌ای منحصر بفرد و تاریخی از تبلور رونق اقتصادی در منظر سرای مشیر شهر شیراز بپردازد.
روش اصلی تحقیق، کیفی بوده و از شیوه‌های تحلیل محتوای کیفی متون و تحلیل نمونه موردی بهره می‌برد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که سرای مشیر شهر شیراز به عنوان الگویی کامل از تبلور ارزش‌های اقتصادی در منظر شهری، نمونه‌ای دیگر از ذوق و بلوغ استادکار معمار ایرانی در پردازش فضای مطلوب و انسانی را به بهترین وجهی عرضه می‌دارد.

 

دریافت کامل مقاله

---

با روند روبه رشد توسعه که در پی تحولات سریع اقتصادی، سیاسی و اجتماعی جوامع اتفاق می‌افتد، دامنه گسترش کالبدی شهرها فراتر از اراضی پیرامونی رفته و به سکونتگاه‌های مجاور که به شکل روستاهایی خودکفا در طول تاریخ شکل گرفته است، می‌رسد. روستاهای مورد اشاره در ابتدا به عنوان سکونتگاه‌های حاشیه شهر، و با ادامه روند گسترش شهری به شکل محلاتی درون شهرها تغییر چهره می‌یابند. جماران، امام‌زاده قاسم، چیذر، ده ونک، اوین، درکه، فرحزاد، طرشت و بسیاری دیگر از محله‌ها که در محدوده کنونی شهر تهران قرار گرفته‌اند، در گذشته‌ای نه چندان دور روستاهایی بوده‌اند که در عین خودکفایی مناسبات بسیاری نیز با یکدیگر داشتند. پیچیدگی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، کالبدی و ترافیکی در محله جماران که در گذشته به عنوان یک روستای کوهستانی در شمیران مطرح بوده است با تلفیق خصوصیات روستایی و شهری در ابعاد مختلف، موجب می‌شود که این مجتمع زیستی نه از خصوصیات کامل یک روستا برخوردار بوده و نه ویژگی‌های یک جامعه شهری را در خود داشته باشد. همچنین پیوند خوردن این محله با فرهنگ سیاسی- انقلابی ایران بر اهمیت شناخت صحیح این بافت جهت برنامه‌ریزی سنجیده‌تر برای آن می‌افزاید و موجب ناکافی و ناکارآمد شدن طرح‌های موضوعی و موضعی می‌شود. این نوشتار که به جستجوی راهبردهای ساماندهی منظر شهری روستا- شهر جماران در تهران می‌پردازد مشتمل بر چهار بخش است : بخش اول به کلیات تحقیق، بخش دوم به موقعیت و ویژگی‌های روستا- شهر جماران و بخش سوم سازمان فضایی محله جماران مورد تحلیل قرار می‌گیرد و در نهایت راهبردهای ساماندهی منظر شهری ارائه می‌شود.

معماران برای ایجاد مفاهیم مورد نظر خود در فضا از راه‌های مختلف تصویرسازی مستقیم، بهره‌گیری از نماد، استعاره و بکارگیری ویژگی‌های حسی فضا استفاده می‌کنند. این نوشتار رویکردهای مختلف در طراحی باغ مفهومی بر اساس “شیوه انتقال مفهوم” را بررسی می‌کند. در نهایت مخاطب قرارگرفتن حواس کاربر برای درک مفهوم فضا و منظر باغ را به عنوان راهکار مناسب ارزیابی می‌کند. این روش می‌تواند به تنهایی و یا در کنار روش‌های دیگر انتقال معنی بکارگرفته شود.

 

 

چکیده مقاله ۱۰

برنارد لاسوس، از نگاه استادان منظر | محمد آتشین‌بار

---

چکیده مقاله ۱۱

مصاحبة اختصاصى مجلة منظر با پروفسور برنارد لاسوس، برندة جایزة معمار منظر برتر جهان در چهار سال منتهى به ۲۰۱۰ | مریم‌السادات منصوری؛ محمد آتشیین‌بار

چکیده مقاله ۱۲