بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده جهان بی‌دفاع مقابل آتش
بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده جهان بی‌دفاع مقابل آتش/ تهدیدی که باقیست
به گزارش آرکاو و نقل از خبرگزاری مهر؛ بازار تبریز، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بازار سرپوشیده در جهان به شمار می‌رود؛ آنچه به این بازار رنگ و لعاب بیشتری می‌بخشد، کثرت تیمچه‌ها، دالان‌ها و راسته‌ها و سبک معماری است که علاوه بر این موارد می‌توان به وجود انواع حرفه‌ها و مشاغل نیز در این بازار مسقف جهان اشاره کرد.
بازار سرپوشیده جهان به دلیل وسعت، بزرگی و قدمت تاریخی که دارد قابل‌توجه است و همواره فرش قرمز زیر پای گردشگران و مسافران پهن می‌کند. بزرگ‌ترین بازار مسقف جهان در سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران و همچنین در سال ۱۳۸۹، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
متأسفانه خطرات گوناگونی، بیخ گوش بازار بزرگ تبریز قرار دارد که در وهله اول می‌توان به وجود سیم‌کشی‌های غیراصولی و همچنین استفاده حجره‌داران در فصل سرما از والورهای نفتی اشاره کرد.
بازار بزرگ تبریز در سال ۱۳۸۸، دچار آتش‌سوزی شد و متأسفانه بعد از گذشت یک دهه امسال هم، این بازار به دلیل اتصال برق طعمه حریق شد که براثر این حادثه خسارات سنگینی بر حجره‌داران وارد و ۱۲۰ مغازه دچار آتش‌سوزی شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان آذربایجان شرقی گفت: دو مورد کار شاخص در بازار بزرگ تبریز انجام‌گرفته و در حال حاضر، یکی در حال رؤیت و دیگری در حال تداوم است.
مرتضی آبدار افزود: میراث فرهنگی طبق مکاتباتی که با شهرداری منطقه ۸ انجام داده است، از حدود دو سال پیش تمام انبارهایی که به‌عنوان دپوی کالا در حیاط وجود داشت و می‌توانست به‌عنوان منبعی برای آتش باشد، را با همکاری شهرداری منطقه ۸، پس از اقدامات قانونی جمع‌آوری کرده است.
نصب دستگاه‌های هوشمند اعلان حریق
آبدار ادامه داد: طرح نصب سیستم‌های هوشمند با همکاری میراث فرهنگی، آتش‌نشانی، شهرداری تبریز، پایگاه میراث جهانی بازار تبریز و سازمان فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات تدوین شده است؛ این طرح بدین گونه است که اعلان و اطفای حریق به‌صورت الکترونیکی امکان خواهد داشت.
وی در ادامه افزود: طرح سیستم هوشمند اعلان حریق، به سازمان فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات ارسال و تأییدشده است اما مشارکت کسبه بازار در راستای تأمین هزینه‌ها را می‌طلبد تا تجهیزات لازم خریداری‌شده و در تمام قسمت‌های مختلف بازار، نصب شود.
پیشرفت ۷۵ درصدی مرمت بازار تبریز
آبدار با اشاره بر اینکه صیانت و نگه‌داری کالبدی از وظایف اداره کل میراث فرهنگی است گفت: بازار بزرگ تبریز بعد از اتمام آواربرداری توسط شهرداری و تخلیه بازمانده‌های آتش، تحویل این سازمان شد که امروز بعد از گذشت ۴ ماه، شاهد پیشرفت ۷۵ درصدی پروژه مرمت هستیم.
وی ادامه داد: در حادثه آتش‌سوزی بازار تبریز، ۱۲۰ مغازه آسیب‌دیده بودند که تا به امروز، میراث فرهنگی یک و نیم میلیارد تومان در راستای مرمت کالبد بازار هزینه کرده است که با صرف هزینه یک و نیم میلیارد دیگر، مرمت بازار تبریز در نوروز سال ۱۳۹۹، به اتمام می‌رسد.
آبدار با تأکید بر پایش این مجموعه به‌صورت مداوم از سوی پایگاه جهانی بازار، ادامه داد: آتش‌سوزی سال ۱۳۸۸ بازار تبریز گسترده و اطفاء آن زمان‌بر بود اما خوشبختانه نصب ۳۰ شیر هیدرانت که در آتش‌سوزی چند ماه گذشته بازار تبریز با همکاری میراث فرهنگی به‌خصوص پایگاه جهانی میراث تبریز و آتش‌نشانی ایجاد شده بود، موجب سهولت در اطفای حریق شد.
وی یکی از دلایل ثبت جهانی بازار تبریز را مشارکت کسبه دانست و خاطرنشان کرد: مؤثر بودن کف سازی بازار تبریز در بحث ایمن‌سازی و اتصال بازار به شبکه فاضلاب شهری باعث شد آب‌ها تخلیه‌شده و آسیبی به کالبد بازار نرسد.
آبدار گفت: مساحت عرصه بازار، ۲۷ هکتار و مساحت عرصه و حریم بازار نیز ۷۵ هکتار است که متأسفانه در آتش‌سوزی بازار بزرگ تبریز، ۲۵۰۰ مترمربع در ۲ طبقه طعمه حریق شده بود.
حجره‌ام در هر دو آتش‌سوزی سوخت
صاحب یکی از حجره‌هایی که در آتش‌سوزی بازار تبریز سوخت گفت: حجره پدرم قدمتی بیش از ۵۰ سال دارد و من نیز شغل پدری خود را ادامه می‌دهم که متأسفانه حجره‌ام هم در حادثه آتش‌سوزی چند ماه پیش و هم در آتش‌سوزی که در سال ۸۸ اتفاق افتاده بود به‌طور کامل سوخت و اکنون حجره‌ام بازسازی‌شده و تمام اجناس را از نو به‌صورت قسطی به حجره آورده‌ام.
تقی زاده ادامه داد: در حادثه آتش‌سوزی اکثر حجره‌ها بیمه بودند اما حجره‌هایی هم وجود داشت که بیمه نداشتند و حجره من نیز بیمه نداشت؛ طبق بررسی کارشناسان، علت آتش‌سوزی اتصال ترانس بود.
وی به شب آتش‌سوزی اشاره کرد و افزود: شب آتش‌سوزی یکی از حجره‌داران خبر داد که بازار تبریز دچار آتش‌سوزی شده است و لحظه‌ای که رسیدم همه‌چیز به‌طور کامل سوخته بود و نتوانستیم به داخل بازار برویم.
مسئولان نسبت به ایمنی بازار اقدام کنند
صاحب این حجره بیان کرد: تنها درخواستی که داریم این است که مسئولان ذی‌ربط، اقدامات اساسی برای ایمنی بازار ازجمله سیستم‌های هوشمند اعلام حریق را نصب کنند تا بار دیگر این حادثه تکرار نشود.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی گفت: طی جلسات مختلف بر تهیه طرح ایمنی بازار و نصب سیستم اعلام هشدار حریق در بازار بزرگ تبریز تأکید شده که اصناف ملزم به پوشش بیمه‌ای هستند.
اجرای طرح ایمنی بازار بزرگ تبریز
محمدباقر هنربر ضمن اشاره به فعالیت ۲۱ کارگروه در حوزه‌های مختلف و در مراحل چهارگانه مدیریت بحران ادامه می‌دهد: توجه ما در حوزه پیشگیری است تا تمامی دستگاه‌ها برنامه‌های خود را در مرحله مقابله، بازسازی و بازتوانی ارائه دهند.
وی به حادثه آتش‌سوزی بازار بزرگ تبریز اشاره کرد و افزود: طی جلسات مختلف و مکاتبات صورت گرفته در رابطه با طرح ایمنی بازار، بر نصب سیستم اعلام هشدار حریق، حس‌گرها و تأمین نگهبانان توسط هیئت‌امنا تأکید شده است؛ تامین اعتبار برای طرح مرمت کالبدی و ایمنی بازار و راسته‌ها، نیازمند همکاری مغازه‌داران است.
هنربر ادامه داد: در حادثه آتش‌سوزی ایکی قاپیلار، اقدامات پیشگیرانه آتش‌نشانی و آب و فاضلاب برای تعبیه شیرهای هیدرانت و همچنین همکاری نیروهای انتظامی در کمتر از ۳ ساعت مدیریت شد؛ امید است با همکاری مجموعه‌های فرمانداری، شهرداری، آتش نشانی که مهم‌ترین بخش آن، تعامل و همکاری اصناف و بازاریان است بتوانیم این طرح را عملیاتی کنیم.
لزوم پوشش بیمه‌ای مغازه‌داران در بازار بزرگ تبریز
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی خاطرنشان کرد: بنا بر تأکید مدیریت بحران، طی جلسات مختلف و مصوبه الزام اصناف و بازاریان به پوشش بیمه‌ای مغازه‌ها، اداره اصناف سازمان صنعت، معدن و تجارت، مسئول پیگیری و اقدام در این زمینه است.
با همه اوصاف خوب می‌دانیم که حادثه خبر نمی‌کند، اکنون بازار بزرگ سرپوشیده جهان در وهله اول نیازمند طرح ایمن‌سازی است چون تا زمانی که سیم‌کشی غیراصولی و والورهای نفتی در این بازار وجود دارد، خطرات احتمالی هم بیخ گوش این بازار مسقف است.
مسئولان ذی‌ربط قبل از اینکه بزرگ‌ترین بازار مسقف جهان، بار دیگر در شعله‌های آتش به خاکستر تبدیل شود باید به فکر باشند تا این سرمایه ملی و نماد تاریخی از هم نپاشد که البته در کنار تمامی این مسائل، حجره‌داران نیز باید بیمه حجره‌ها را فراموش نکرده و برای ایمن‌سازی این بازار، دست در دست هم دهند.
