نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۵
نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی 45 زمستان 1395 بخش 2
فهرست مقالات در نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۵
مقاله ۱۱ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۵
بررسی قاعده عدالت فقهی و رابطه آن با عدالت شهری در مشارکت شهروندی زنان | الهام شریفی *، ناصر قربان نیا، سعید رهایی، مسعود راعی، آیت الله احمد عابدینی
به نظر میرسد در حال حاضر برای رسیدن به تعریف مدرن از مفهوم عدالت شهری و شهروندی زنان نیاز به رویکردهای جدیدی نسبت به برخی مفاهیم عدالت فقهی داریم که در مورد مساله عدالت شهری و شهروندی توجه به چند شاخصه بسیار مهم است؛ شاخصه اعطای حق، عدم تبعیض، تعادل و توازن، اعتدال، رعایت شایستگیها و استحقاقها. در کنار این شاخص ها توجه به آموزش که وسیله ای برای توانمندسازی توسعه انسانی در ابعاد وسیع عدالت شهری است بسیار مهم است، بدین معنا که کیفیت آموزش و میزان پراکندگی و دسترسی به آموزشهای رایگان در سطح کشور برنامه ریزی و اجرا شود و در عین حال سطح آگاهی نیز بالا رود. لذا در این مقاله ضمن بررسی قاعده عدالت فقهی و شاخصه های عدالت اجتماعی، کاربرد و نقش مؤثر آن در عدالت شهروندی زنان مورد مطالعه قرار می گیرد تا معنا و مفهوم روشن تری از عدالت شهروندی زنان به دست آید. و راهکارهای لازم برای رسیدن به این نوع از عدالت مورد توجه قرار گیرد.
مقاله ۱۲ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۵
فرمیابی ساختمانهای بلند با استفاده از فرایند طراحی پارامتریک و مقایسه فرم های بهینه خروجی از نظر میزان دریافت نور مستقیم تابشی | شیما کریمی *، دکتر سید رحمان اقبالی
به لحاظ تاریخی، همواره توسعه ساختمان های بلند وابسته به پیشرفت های تکنولوژیکی بوده است. یکی از این فن آوری های قابل توجه، استفاده از کامپیوتر برای تجزیه و تحلیل سیستم های سازه ای پیچیده و توانایی آن جهت تولید مدارک ساخت و ساز است. با این حال، ابزارهای دیجیتال برای کمک در طراحی فرم های نوآورانه ساختمان های بلند قابل مقایسه با این پیشرفت نیست. در این مقاله که مشتمل بر دو بخش می باشد ابتدا در مورد تولید فرم های ساختمان های بلند و فرایند طراحی نوآورانه با استفاده از ابزارهای دیجیتالی بر اساس نگرش طراحی پارامتریک بحث خواهد شد که با استفاده از افزونه Grasshopper این امکان داده شده تا در محیطی گرافیکی، انتخاب اولیه مناسبی توسط معمار برای فرم کلی ساختمان های بلند انجام شود. بدین صورت که متغیرها و تابع هدف مسئله موردنظر تعیین شده و سپس با بهرهگیری از روش الگوریتم ژنتیک و محیط برنامه نویسی Grasshopper سعی در نوشتن برنامهای جهت ایجاد فرم های بهینه از نظر میزان دریافت نور مستقیم خورشید می شود. سپس برای اطمینان از نتایج حاصل شده، فرم های بهینه بدست آمده از پارامترهای مختلف، با استفاده از افزونه Ladybug با یکدیگر مقایسه می شوند. هدف کلی این مقاله ادغام معماری با روش های دیجیتال جهت رسیدن به فرم های بهینه میباشد.
مقاله ۱۳ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۵
تبیین شاخص های طراحی فضای شهری انعطافپذیر با بهره گیری از مدل دلفی | احمد استقلال، دکتر مهیار اردشیری *، دکتر ایرج اعتصام
امروزه شناخت فضاهای شهری و طراحی مناسب آن راهی به سوی برآوردن نیازهای گوناگون شهروندان است. در این میان توجه به اصل انعطاف پذیری به عنوان یکی از عوامل خلق فضای شهریِ با کیفیت، فضا را قادر می سازد تا گزینه های متعددی را به شهروندان ارائه نماید. حال در این پژوهش که از نظر ماهیت از نوع پژوهش های اکتشافی می باشد، تلاش گردیده تا به تبیین مفهوم انعطاف پذیری و راه های تحقق آن در فضای شهری پرداخته شود، همچنین الگویی به منظور دستیابی به انعطاف پذیری در فضای شهری ارائه گردد. گفتنی است حصول به این فضا با دارا بودن شاخص های انعطاف پذیری، نخست نیازمند پیش شرط هایی است که شامل نفوذپذیری، تنوع، و خوانایی خواهد بود. در این راستا نخست به گردآوری داده های کیفی با استفاده از روش مطالعات کتابخانه ای پرداخته می شود و با بازنگری ادبیات موضوع مهمترین مؤلفه های دخیل در طراحی فضای شهری انعطاف پذیر شناسایی و سپس در قالب روش دلفی با استفاده از ابزار پرسشنامه ای و مبتنی بر روش گلوله برفی مؤلفه ها مورد سنجش قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از نقش مؤثرتر ۱۷ شاخص در شکل گیری فضای شهری انعطاف پذیر می باشد که با توجه به جدول رتبه بندی، شاخص های سازگاری عملکردها، تغییرپذیری، داشتن حق انتخاب های افزون تر و نیز توجه به روابط انسانی و دسترسی ها از اهمیت بالاتری برخوردار می باشند.
مقاله ۱۴ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۵
بررسی تحقق پذیری طرحهای توسعه شهری در سازمان فضایی (مطالعه موردی: شهر ساحلی بابلسر) | سید محسن حسینیفر *، دکتر اسدالله دیوسالار، دکتر اسماعیل علی اکبری، دکتر سهراب عسگری
هدف پژوهش حاضر بررسی تحقق پذیری طرحهای توسعه شهری بر سازمان فضایی شهر ساحلی بابلسر میباشد، لذا از لحاظ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و از لحاظ هدف، کاربردی میباشد. جهت جمعآوری دادهها از مطالعات کتابخانهای-اسنادی از طریق تحلیل گزارشهای کمیسیون ماده ۵ و ۱۰۰ در یک دوره ۱۱ ساله (۱۳۸۴ تا ۱۳۹۴) و همچنین بررسیهای میدانی، مصاحبه صورت پذیرفته است. یافتههای حاصل بیانگر آن است که از مجموع مساحت ۱۶۵۲ هکتاری شهر ساحلی بابلسر در حدود ۶۰ هکتار از طریق افزایش تراکم های غیر مجاز، تغییرکاربری ها و تفکیک، دستخوش تغییرات اساسی گردیده که با اصول طرح های شهر مغایرت فراوان دارد. نتایج پژوهش ضمن تأیید فرضیه ارائه شده، بیانگر آن است که هر سه عنصر اصلی (بخش دولتی، بخش خصوصی و بخش عمومی) به عنوان گردانندگان سازمان فضایی به صورت مستقیم و غیرمستقیم در تغییرات به وجود آمده در شهر بابلسر تأثیرگذار بوده است، همچنین با توجه وابستگی مدیریت شهری بابلسر به درآمدهای حاصله از افزایش تراکمها، این روند از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۳ ادامه داشته است اما در سال ۱۳۹۴ کاهش داشته و به سمت تفکیک اراضی گرایش یافته است همچنین این افزایش تراکم ها در تمامی محله های ۱۶ گانه شهر بابلسر یکسان نبوده و بیشترین آن در محله نخست وزیری بوده است.
مقاله ۱۵ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۵
بررسی عوامل فرهنگی- اجتماعی اثرگذار بر نحوه استفاده از شبکه های اجتماعی (کاربران ۱۸ تا ۳۰ ساله شهر ورامین) | دکتر سید عبدالله سجادی جاغرق *، دکتر فیرز دیندار فرکوش، راهله جمالی
محقق در پژوهش حاضر بر آن بوده است که عوامل فرهنگی- اجتماعی اثرگذار بر نحوه استفاده از شبکه اجتماعی تلگرام را در بین کاربران ۱۸ تا ۳۰ ساله شهر ورامین بسنجد. از این رو براساس نظریات مطرح در حوزه شبکه اجتماعی (نظری ساخت یابی گیدنز، نظریه مک لوهان، نظریه حوزه عمومی هابرماس، اینترنت و شبکه اجتماعی به عنوان حوزه عمومی، نظریه استفاده و رضامندی، نظریه کمیابی اینگلهارت، نظریه اجتماع مجازی هوارد رینگولد و نظریه دینداری گلاک و استارک) و پژوهش های انجام شده، عوامل فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر نحوه استفاده شناسایی شدند. این عوامل شامل قومیت، مذهب، پایگاه اقتصادی اجتماعی، دینداری و تحصیلات است. پس از تدوین مدل نظری نمونه ای با ۳۸۵ عضو به روش نمونه گیری هدفمند در شهر ورامین انتخاب شد. پس از انجام آزمونهای آماری مربوطه و سنجش تاثیر ۵ متغیر یاد شده بر نحوه استفاده کاربران از شبکه تلگرام، مشخص شد که بین متغیرهای قومیت، پایگاه اقتصادی اجتماعی، دینداری و تحصیلات فرد با نحوه استفاده از شبکه تلگرام رابطه معنی داری وجود دارد و بین مذهب و نحوه استفاده رابطه معنادار نیست.
مقاله ۱۶ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۵
مدل سازی سیستم های پشتیبان تصمیم گیری فضایی در مدیریت بحران قبل از وقوع زلزله با رویکرد دستیابی به توسعه پایدار؛ نمونه موردی شهر زنجان | الناز بهزادپور *، سمیرا دهقان نیری، دکتر ناصر حاج محمدی
مقاله ۱۷ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۵
بررسی رابطه بین حکمرانی خوب و رضایتمندی اربابرجوع دستگاههای دولتی | زهره احمدی
در مدیریت دولتی، اصول حکمرانی خوب بهعنوان یکی از جنبههای پارادایم جدید مطرح است و تأکیدی ویژه بر نقش مدیران دولتی در فراهم نمودن و ارائه خدمات با کیفیت بالا به اربابرجوع و گروههای مختلف و جلب رضایت آنها دارد. با توجه به اهمیت رضایتمندی اربابرجوع و ضرورت پیاده شدن ویژگیهای حکمرانی خوب در سازمانهای دولتی، هدف این پژوهش بررسی رابطهی بین حکمرانی خوب و رضایتمندی اربابرجوع دستگاههای دولتی تعیین شد. این پژوهش از نظر روش، توصیفی از نوع همبستگی بود. مدیران و کارشناسان سازمانهای دولتی (۳۱۰ نفر) و اربابرجوع آنها بهعنوان جامعهی آماری در نظر گرفته شدند. به روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای، ۱۷۲ کارشناس و مدیر و به روش نمونهگیری تصادفی، ۳۸۴ اربابرجوع، نمونهی آماری پژوهش را تشکیل دادند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محققساخته اربابرجوع (۱۸ سؤال) و پرسشنامه استاندارد حکمرانی خوب (۳۵ سؤال) بود. اطلاعات گردآوریشده بر اساس آمار توصیفی و استنباطی (ضریب همبستگی و فریدمن) از طریق نرمافزار آماری spss20مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. یافتههای پژوهش نشان داد در کل بین حکمرانی خوب و رضایتمندی اربابرجوع رابطهی معنیداری وجود نداشت. در بررسی خرده مقیاسهای حکمرانی خوب، تنها بین بعد شفافسازی با رضایتمندی اربابرجوع رابطهی معنیدار معکوس مشاهده شد. در مابقی خرده مقیاسهای حکمرانی خوب (نتیجهگرایی، اثربخشی نقشها و وظایف، ارتقاء ارزشها، ظرفیتسازی و پاسخگویی) با رضایتمندی اربابرجوع رابطه معنیداری مشاهده نشد.
مقاله ۱۸
بررسی تاثیر مدیریت گردشگری درتحولات اجتماعی و فرهنگی شهر قم | لیلا ایلخانی، دکتر مجید ولی شریعت پناهی، محمد آقازاده، الهام مقدم نیا
گردشگری به عنوان یک صنعت در آمدزا و از همه مهمتر وسیله ای ارتباطی بین ملتها و اقوام مختلف در جهان و آشنایی با مردم دنیا با همدیگر مورد توجه همه کشورها بوده است. صنعت گردشگری استراتژی اقتصادی و فرهنگی دوران مدرن و پسامدرن محسوب می شود و تاثیرات زیادی را در حیطه های فرهنگی و اجتماعی جامعه برجای می گذارد و هر جامعه بنا بر موقعیت خودش می تواند بر گردشگران تاثیر بگذارد و یا از آن متاثر بشود. در سالهای اخیر شهر قم بدلیل موقعیت ویژهاش در مرکز ایران و نیز رشد گردشگری ناشی از وجود بارگاه مطهر حضرت معصومه(ع) و مسجد مقدس جمکران، سالیانه ۱۸-۲۰میلیون گردشگر را از نقاط مختلف کشور و دنیا به خود جلب کرده است و تحقیق حاضر، تاثیرات گردشگری بر فرهنگ و اجتماع شهر قم را مورد توجه قرار داده که بصورت پرسشنامهای و تصادفی بین ۲۰۰ نفر از گروههای مختلف فرهنگی توزیع و بعد از گردآوری اطلاعات، بر اساس سامانه spss تجزیه وتحلیل شده است و مشخص شده که فرهنگ شهر قم تحت تاثیر روابط، ارتباطات، نوع پوشش، روحیه مهمانوازی، بهداشت و غیره گردشگران قرار گرفته است و رابطه معناداری وجود دارد.
مقاله ۱۹
بازتاب نظریه های نشانه شناسی در خوانش معماری و شهر | علیرضا غفاری، دکتر محمد منصور فلامکی
آنچه را تا به امروز به عنوان نشانه شناسی معماری می شناسیم، زیرشاخهای از نشانه شناسی هنر و در سایه آن، فاقد نمودی مستقل است. باتوجه به مفاهیم نظری معماری و همسویی با اندیشه های زبان شناختی و نشانه شناسی، نیاز به تشریح وتبیین نشانه شناسی معماری مشهوداست. در این مقاله ارتباط میان معماری و نشانه شناسی مورد تحلیل قرار می گیرد. هر متن اجتماعی (مانند معماری) حامل مجموعه ای از پیام ها بوده که به وسیله رمزگان ها و روابط درون متنی به مخاطب منتقل می شوند. این نشانه ها توسط خالق کد گذاری شده و خواننده (مخاطب) بر پایه قراردادهای اجتماعی، برداشت های ذهنی و زاویه نگاه خود به رمزگشایی و معنا سازی برای متن (معماری) تلاش می کند. نشانه شناسی به دو دیدگاه ساختارگرا و پساساختارگرا می پردازد. نشانه شناسان ساختارگرا رابطه متن و معنا را مستقیم دانسته و در مقابل نشانه شناسان پسا ساختارگرا، رابطه متن و معنارا غیر مستقیم دانسته و به جستجوی مفهوم ضمنی و روابط بینا متنی می پردازند. در این مقاله پس از بررسی نظریات نشانه شناسان، خوانش معماری (متن) از دو دیدگاه ذکر شده مورد قیاس قرار گرفته است. تمرکز اصلی تحقیق بر بازنمود معنای معماری، که از لایه های متعدد معنا تشکیل شده است، می باشد. معانی در لایه های طرح شناورند وبه صورت استعاری، کنایی، بازتابی و غیره ناکرانمند هستند. خوانش نشانه شناختی معماری، به دنبال باز تولید طرح بر اساس ارتباط بین لایه ها و بر اساس برداشت مخاطب می باشد.
مقاله ۲۰
تبیین و پهنه بندی آسیب پذیری منطقه شش شهر تهران در هنگام و پس از وقوع سیل | حسنعلی فرجی سبکبار، بهزاد نادی، محمد رضایی نریمیسا