تأليفاتفصلنامه علمی پژوهشی هنر اسلامیمجلاتمقالات
فصلنامه علمی پژوهشی هنر اسلامی ۲۹
فصلنامه علمی پژوهشی هنر اسلامی 29 بهار 1397
فهرست مقالات در فصلنامه علمی پژوهشی هنر اسلامی ۲۹
۱- خیمه‌ها و سراپرده‌های تیموری به روایت ظفرنامۀ یزدی و سفرنامۀ کلاویخو | محسن ناصری؛ زینب صادقی
۲- تبیین الگوی شبه-فرکتال در ساختار زمینه محور بازارهای سنتی ایرانی | سیده الهام علوی زاده؛ سید غلامرضا اسلامی؛ فرح حبیب
۳ – تحلیل مضمون عاشقانه چند نگاره از رضا عباسی با تأکید بر اثر « بانوی خیال پرداز» بر مبنای آرای صدرالمتألهین | افسانه ناظری؛ مهدی حسینی؛ حسن رزمخواه
۴- بررسی مفهوم تشبیه و تنزیه از نگاه محیی الدین ابن عربی و تطبیق آن با فضای نگارگری ایران(قرن ۹ و۱۰ هجری) | سمیه صفاری احمدآباد؛ اسماعیل بنی اردلان؛ محمد رضا شریف زاده؛ ایرج داداشی
۵- تحلیل نشانه‌شناسی صورت و معنا در مسجد وکیل شیراز | نگین لاری پور؛ ابوالقاسم دادور
۶- فرم‌گرایی نگارههای نسخه ثواقب‌المناقب شاهکار نگارگری مکتب بغداد قرن دهم هجری | اکرم محمودی؛ علی اصغر جوانی؛ فرهنگ مظفر؛ فرزانه فرخ فر
۷- پیشینه مضامین، موضوعات و ساختار بصری خیالی‌نگاری‌های دوره‌ی قاجار در هنر ایران (با تکیه بر منابع مکتوب) | علیرضا خواجه احمد عطاری؛ مسعود آذربایجانی؛ حمیدرضا شعیری؛ زینب حکمت
۸- سبک‌شناسی تذهیب‌های قرآنی در مکتب شیراز با تأکید بر مؤلفه‌‌ی فرم‌های تزیینی | ایمان زکریایی کرمانی؛ زهرا خوشبخت؛ علیرضا خواجه احمد عطاری
۹- بررسی جایگاه واقع‌نگاری تزیینات کاشی‌کاری عهد تیموری در نگارگری مکتب هرات(با نگرش موضوعی به نگارههای بهزاد) | سارا صادقی نیا؛ الهام حصاری
مقاله ۱ فصلنامه علمی پژوهشی هنر اسلامی ۲۹
خیمه‌ها و سراپرده‌های تیموری به روایت ظفرنامۀ یزدی و سفرنامۀ کلاویخو | محسن ناصری؛ زینب صادقی
تاریخ‌نامه‌ها از آن حیث که در خلال روایت روی‌دادها ناگزیر از اشاراتی به بستر حدوث وقایع نیز هستند، گاه با توصیفاتی از مصنوعات انسان همراه میشوند، که از این رو در زمرۀ منابع درجه‌اول پژوهش در باب مظاهر فرهنگ و هنر قرار می‌گیرند. یکی از این مظاهر، سازه‌های چادری است که در عصر تیموری متداول بوده و در تاریخ‌نامه‌های این دوران از جمله ظفرنامۀ یزدی، واژگان اصیل و متنوعی برای اشاره به انواع آنها به کار رفته است
مقاله ۲ فصلنامه علمی پژوهشی هنر اسلامی ۲۹
تبیین الگوی شبه-فرکتال در ساختار زمینه محور بازارهای سنتی ایرانی | سیده الهام علوی زاده؛ سید غلامرضا اسلامی؛ فرح حبیب
عدم تداوم ارزشهای هنر و معماری اسلامی در طراحی ساختارهای نو در بافتهای تاریخی، تهدیدی برای حیات این زمینههای ارزشمند شهری به‌حساب میآید. ازجمله بافت بازارهای سنتی ایرانی، محدودههای ارزشمند ولی مسئلهداری هستند که روزبه‌روز دچار بحرانهای ناشی از تراکم عملکردی-کالبدی ساختارهای جدید کنترل نشده میشوند. این امر شناخت ویژگیهای کیفی آنها، جهت ظهور میان‌افزارهای معاصر منسجم با بافت را ضروری میسازد.
مقاله ۳ فصلنامه علمی پژوهشی هنر اسلامی ۲۹
تحلیل مضمون عاشقانه چند نگاره از رضا عباسی با تأکید بر اثر « بانوی خیال پرداز» بر مبنای آرای صدرالمتألهین | افسانه ناظری؛ مهدی حسینی؛ حسن رزمخواه
مضامین عاشقانه در نگارگری به اشعار عاشقانه و شاعرانه فارسی به قبل از مکتب اصفهان بر می‌گردد.آثاررضا عباسی از جمله مضامین عاشقانه و تغزلی، سبک جدیدی را در طراحی و نقاشی ایرانی ابداع کرد.پیوند درونی اجزاء مختلف آثار تغزلی رضا با ترکیب بندی جدید و نه همچون آثار گذشته ولی با دوری از پرسپکتیو و سایه روشن و هماهنگ با فلسفة جدید صدرالمتألهین، فرهنگ و هنر روزگار عصر شاه عباس اول صفوی را به زیبایی تمام نشان میدهد.
مقاله ۴ فصلنامه علمی پژوهشی هنر اسلامی ۲۹
بررسی مفهوم تشبیه و تنزیه از نگاه محیی الدین ابن عربی و تطبیق آن با فضای نگارگری ایران(قرن ۹ و۱۰ هجری) | سمیه صفاری احمدآباد؛ اسماعیل بنی اردلان؛ محمد رضا شریف زاده؛ ایرج داداشی
مبانی نظری حاکم بر نگارگری ایرانی به واسطه اندیشه اسلامی و تسلیم شدن در برابر شریعت الهی، مشروط به تعبیر خاصی از سنت تصویری بر پایه تجلیات معنوی گردیده است. بدین علت نگارگر مسلمان در خلق نگاره هایش در نگرشی تنزیهی، هیچ گاه وجود حقّ را قصر نمی کند، بلکه با نگاهی تشبیهی، عالم نگاره را مجلایی از مجال الهی و مظهری از مظاهر حقّ سبحانه می داند.
مقاله ۵ فصلنامه علمی پژوهشی هنر اسلامی ۲۹
تحلیل نشانه‌شناسی صورت و معنا در مسجد وکیل شیراز | نگین لاری پور؛ ابوالقاسم دادور
نمادگرایی یکی از اصول قدیمی فکر بشر است که از آغازین دوره‌های حیات وی در آثار هنری نمودی خاص داشته و بر اساس دیدگاه‌های اسلامی، نماد یا رمز، جنبه‌ظاهری و دنیوی ماهیتی معنوی محسوب می‌شود. هنرمند دینی در بیان مفاهیم و دادن صورت مادی به آنها، ناگزیر به استفاده از زبان تمثیل است.
مقاله ۶ فصلنامه علمی پژوهشی هنر اسلامی ۲۹
فرم‌گرایی نگارههای نسخه ثواقب‌المناقب شاهکار نگارگری مکتب بغداد قرن دهم هجری | اکرم محمودی؛ علی اصغر جوانی؛ فرهنگ مظفر؛ فرزانه فرخ فر
ثواقب المناقب، شرح حال عارفان و صوفیان به خصوص مولانا جلال‌الدین محمد بلخی است که با کمی چاشنی، اغراق شدهاست. این اثر اولین بار توسط احمد بن محمد و بار دیگر توسط عبدالوهاب بن جلال‌الدین محمد همدانی در سال ۹۴۷ هجری تلخیص و در سال ۹۹۸ هجری به دستور سلطان مراد سوم عثمانی به ترکی ترجمه شد. از نسخه ثواقب‌المناقب، دو کپی مصور متعلق به مکتب نگارگری بغداد که در دوران استیلای حاکمان عثمانی در بغداد (اواخر قرن دهم و اوایل قرن یازدهم هجری) تولید گردید، موجود است.
مقاله ۷
پیشینه مضامین، موضوعات و ساختار بصری خیالی‌نگاری‌های دوره‌ی قاجار در هنر ایران (با تکیه بر منابع مکتوب) | علیرضا خواجه احمد عطاری؛ مسعود آذربایجانی؛ حمیدرضا شعیری؛ زینب حکمت
خیالینگاری اصطلاحی است برای توصیف نوعی نقاشی روایی رنگو روغن با مضامین مذهبی، حماسی، رزمی، بزمی و عامیانه که در دوره قاجار بر اساس هنر مردمی و دینی و با اثرپذیری از سنت نقاشی مرسوم آن زمان، رواج پیدا کرد. برخی از محققین بر این باورند که این نوع نقاشی، همراه با حفظ تمامی ارزشهای هنر سنتی و مذهبی ایران و به ضرورت نیاز و خواست مردم شکل گرفته است.
مقاله ۸
سبک‌شناسی تذهیب‌های قرآنی در مکتب شیراز با تأکید بر مؤلفه‌‌ی فرم‌های تزیینی | ایمان زکریایی کرمانی؛ زهرا خوشبخت؛ علیرضا خواجه احمد عطاری
هنر تذهیب یکی از مهمترین هنرهای اسلامی و قرآن‌آرایی به شمار میآید که طیف گسترده‌ای از ذوق و استعداد هنرمندان مسلمان را به نمایش در می‌‌آورد. مذهبان مسلمان از صدر اسلام همواره با بهره‌گیری از ذوق، خلاقیت و نوآوری سبک‌های مختلف هنر تذهیب را شکل دادند. در میان مراکز مهم کتاب‌آرایی در سرزمین‌های اسلامی، شیراز همواره به عنوان یکی از مکاتب مهم کتاب‌آرایی شناخته می‌شود که درون خود و با گذر ایام سبک‌های مختلفی را در تذهیب، تشعیر و خوشنویسی شکل داده است.
مقاله ۹
بررسی جایگاه واقع‌نگاری تزیینات کاشی‌کاری عهد تیموری در نگارگری مکتب هرات(با نگرش موضوعی به نگارههای بهزاد) | سارا صادقی نیا؛ الهام حصاری
مطالعاتی که تاکنون درباره آثار نگارگری مکتب هرات انجام شده، بیشتر از جنبه زیباییشناسانه آن بوده و کمتر از منظر واقعگرایانه به آنها توجه شدهاست. یکی از ویژگیهای واقعگرایانه در نگارههای این مکتب، بازتاب معماری اسلامی و عناصر تزیینی وابسته بهآن است. کمتوجهی به بررسی عناصر تزیینی در نگارهها از این پیشفرض ناشی شده که نگارگری ایران عمدتا عالم مثال را نشان میدهد و از واقعیت مشهود فاصله بسیار دارد.
