فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۴۵

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

گرچه در سالهای اخیر آنچه که به ادغام یا الحاق شهری شهرت یافته، کم و بیش توسط کارشناسان شهری مورد اشاره قرارگرفته است، اما کوشش چندانی در سنجش دامنه یا هدایت دگرگونیهای برآمده از این فرایند در گذر زمان به انجام نرسیده است. بر مبنای اطلاعات و داده­های پراکنده موجود، این پدیده طی یکی- دو دهه اخیر، در غیاب برنامه­های متناسب شهری و به­صورتی عمدتاً خودجوش، زمینه ساز الحاق و ادغام بسیاری از سکونتگاههای روستایی در کانونهای شهری به­ویژه کلانشهرهای کشور شده است.

 

 

بدون تردید روش‌های آماری می‌توانند در مطالعات طراحی شهری و معماری کاربرد موجهی داشته باشند، اما کاربرد سطحی، ناموجه و بعضاً گمراه‌کننده این روشها در برخی از تحقیقات، به ویژه در پایان‌نامه‌های دانشجویی، در سال های اخیر موجب دغدغه خاطر جدی گردیده است. به نظر می‌رسد که بخشی از اصرار به استفاده از آزمونهای آماری در مطالعات، به ” کالایی شدن” امر پژوهش و لزوم تسریع در فرآیند چنین تولیدی ربط دارد. کیفیت نازل این گونه تحقیقات که معمولا با ظاهری “شبه آماری” ارائه می­گردند، بازاندیشی و تأمل در این زمینه را ضرورت می­بخشد.

 

 دریافت کامل مقاله

یکی از مسائل مهم زیستگاه­های جوامع انسانی که از اهمیت خاصی نیز  برخوردار می­باشد، نگرش به مسائل بـومی و بوم آورد آن  سرزمین است. بدون در نظر گرفتن کم و کیف مسایل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اقلیمی هر بوم و سرزمینی، برنامه­ریزی  برای آن مکان را با چالشهای غیر قابل حل، روبه­رو خواهد کرد. لذا برای هر نوع برنامه­ریزی کوتاه مدت یا بلند مدت استراتژیک برای بوم­های متنوع، باید از جایی آغاز نمود. مختصات زیستی و توانایی­های بالقوه و بالفعل اجتماعی و طبیعی هر منطقه از اولویت های مطالعه و بررسی هر بوم است. شناخت سنت، بوم و تمایزات، اشتراکات معنایی و کارکردی این دو می­تواند پیش زمینه­ای قوی در ایـن باره ایجاد نماید.

 

 

---

مقاله حاضر باززنده سازی خاطرات جمعی و تأثیرات آن در بهبود هویت مکانی از دست رفته  ناشی از بلایایی همچون جنگ یا بلایای طبیعی را که به­طور غیر منتظره­ای باعث خدشه دار شدن مسیرمعمول تکامل اجتماعی کالبدی یک منطقه می­شود، بررسی می­نماید، هویتی که نتیجه درونی شدن هویت یک مکان برای فرد بوده است و نتیجه آن تعلقات احساسی میان فرد با محیط زندگی او می­باشد.

 

کشور ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی از مستعدترین مناطق جهان از نظر بروز مخاطرات طبیعی و به­ویژه زمین لرزه است، به­طوری که در آسیا جایگاه هفتم و در جهان جایگاه سیزدهم را به خود اختصاص داده است. با نگاه اجمالی به نقشه­های پهنه بندی زمین لرزه، می‌توان دریافت که بیشتر سکونتگاه­های پرجمعیت روستایی و شهری کشور در دامنه­های البرز و زاگرس واقع­اند که از لحاظ تهدید مخاطرات طبیعی و به­ویژه زلزله آسیب پذیری نسبتاً بالایی دارند.

 

 

مشکل کیفیت و استحکام نامناسب ساخت و سازهای روستایی با توجه به سانحه‏خیزی عمومی کشور، موضوع بهسازی و نوسازی مسکن روستایی را طی دو دهه اخیر، جزء برنامه‏های ثابت دولت در خصوص نواحی روستایی کرده است. هدف از تحقیق حاضر؛ ارزیابی عملکرد دولت در زمینه مسکن روستایی بر اساس برنامه چهارم و پنجم توسعه با استفاده از منظرهای کارت امتیازی متوازن (شهروندان و ارباب‏رجوع، فرآیندهای داخلی، رشد و یادگیری، مسئولیت اجتماعی و مالی) می‏باشد.

 

در اغلب کشورهای در حال توسعه گرایش برنامه‌ریزان به تمرکززدایی فضایی، کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای و دوگانگی‌های شهری- روستایی در دهه‌های اخیر، منجر به اتخاذ راهبردهای متفاوتی گردیده است. یکی از مهم‌ترین این راهبردها، تبدیل روستاها به ‌شهر و تقویت آن‌ها‌ می‌باشد. این پژوهش با تکیه بر مطالعه در بخش دیلمان، در پی ارزیابی سیاست تبدیل روستا به شهر در توسعه مناطق کوهستانی است.

 

 

مروری بر پژوهش‌های انجام شده در زمینه‌ توسعه‌ کشور در سال‌های اخیر، موید اهمیت و لزوم توجه به توسعه پایدار روستایی به عنوان یکی از ارکان زیربنایی توسعه پایدار شهری و ملی است. با دقت در آسیب­شناسی روستاهای امروزی با مقولاتی چون معضلات کالبدی، اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی، زیست­محیطی و تأمین انرژی مواجه می­شویم. دقت در هریک از مشکلات مذکور و ارایه پیشنهادهای مناسب می­تواند گامی در راستای بهبود کیفیت و ماهیت روستاهای کشور بوده و زمینه رشد و رونق مجدد آنان را فراهم آورد.