فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۴۲

 

 

 

 

 

 

 

 

---

شهری و روستایی ایران که طی سال‌های متمادی تا پیش از دوران معاصر در کشور ما شکل گرفته‌اند و تأمل بر الگوهای مختلف خانه‌ها، می‌توان عناصری را به عنوان اجزای اصلی و ساختاری بازشناخت. به نظر می‌رسد با آنکه این معماری در طی سالیان متمادی دستخوش تغییرات گردیده و تکامل یافته است، در اکثر مناطق اجزای اصلی خود را درگذر زمان حفظ نموده است و عناصر ساختاری یکسانی چهره آن را صورت بخشیده‌اند؛ حیاط، ایوان، مهتابی، هشتی، دالان و صفه نمونه‌هایی از این اجزا هستند که هر یک نقش‌های متعددی بر عهده دارند.

 

فنون ساده و در ظاهر پیش پا افتاده اجرایی در معماری سنتی، نکات فنی و کاربردی بسیاری را بهمراه دارند که تحقیقهای متفاوتی را از سوی پژوهشگران می‌طلبد. بررسی نکات اجرایی ساختارهای خشتی، بر اساس داشته‌های بومی در جنوب خراسان، و قابلیت آنها برای استفاده در حفاظت و مرمت دیگر ساختارهای خشتی ایران، موضوعی است که در این مقاله به آن پرداخته می‌شود.

 

 دریافت کامل مقاله

مسأله مالکیت بر زمین و ساختمان در ادوار مختلف تاریخ ایران تأثیرات زیادی را بر جوامع روستایی بر جای گذاشته است، اما با اجرای طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی امید می‌رود که این نابه‌سامانی‌ها حداقل در حوزه‌ی بافت کالبدی روستا کاهش پیدا نماید. ناحیه مورد مطالعه با برخورداری سابقه‌ی دیرینه در زمینه‌ی سکونت گزینی در داخل فلات ایران از دهه‌ی ۱۳۸۰ شاهد اجرای طرح و پیامدهای آن در زندگی روستاییان بوده است. هدف از این تحقیق مطالعه‌ی آثار اجتماعی و اقتصادی طرح صدور سند مالکیت اماکن روستایی در شهرستان اقلید می‌باشد.

 

 

---

با توجه به اهمیت توسعه روستایی در فرایند توسعه ملی کشور، در سال‌های اخیر شیوه‌ها و رویکردهای متفاوتی جهت دستیابی به اهداف توسعه روستایی مورد توجه قرار گرفته است، که یکی از مهمترین آنها اجرای طرح‌های هادی روستایی می‌باشد. علیرغم اهداف و برنامه‌های اولیه این طرح‌ها جهت توسعه روستاها در مناطق مختلف کشور، به نظر می‌رسد که در عمل تهیه و اجرای آنها با مشکلات متعددی در ابعاد مختلف روبرو شده است، به نحوی که اثربخشی و کارایی این طرح‌ها تا حدود زیادی کاهش یافته است.

 

طرح هادی با هدف فراهم کردن بستر تجدید حیات و هدایت روستا به لحاظ ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی و با تامین عدالت در امکانات و تسهیلات مناسب در صدد آن است که رفاه نسبی را برای روستاییان فراهم آورد. این در حالی است که در خصوص تاثیر مثبت و پایدار این طرح تردیدی کاملاً جدی وجود دارد و در بعضی از مناطق روستایی اثرات معکوس گذاشته، و عدم رضایتمندی روستاییان را به همراه داشته است. بنابراین، بررسی رضایتمندی روستاییان و عواملی که در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است.

 

موضوع مهاجرت های روستایی- شهری همواره مورد توجه اندیشمندان علوم مختلف است. مهاجرت در کشورهای در حال توسعه باعث بدتر شدن اوضاع در مبدا از یک سو و ایجاد مشکلات اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی در مقصد به دلیل عدم وجود امکانات اضافی متناسب با میزان مهاجرت می شود. لذا در طی دهه‌های گذشته تلاش‌های بسیاری در جهت شناخت این پیامدها وجستجو راهکارهایی جهت کاهش این معضل صورت گرفته که متاسفانه به دلیل فقدان دیدگاه راهبردی ویکپارچه چندان با موفقیت همراه نبوده است.

 

یکی از مهم ترین ابعاد طراحی فضاهای درونی، میزان پیش بینی حریم در آنهاست. حریم در لغت به معنی پیرامون، گرداگرد خانه، مکانی که حمایت و دفاع از آن واجب باشد، است. حریم ایجاد مرز می کند ولی فقط داشتن جدایی نیست. در حقیقت حریم هاله ای به وجود می آورد و مانع از تجاوز دیگران می شود. برای درک حریم فضایی در مسکن می توان از مدل BDSR استفاده کرد. این مدل حریم فضایی را بر اساس چهار تعریف مانع، فاصله، مرتبه و حلقه مورد ارزیابی قرار می دهد.