تأليفاتفصلنامه هنر و تمدن شرقمجلاتمقالات
فصلنامه هنر و تمدن شرق شماره ۱۶
فهرست مقالات در فصلنامه هنر و تمدن شرق شماره ۱۶
۱- جایگاه گل سوسن در فرهنگ، شعر و ادب پارسی | فرزانه السادات دهقان؛ مرتضی همتی
۲- ساختار چند هسته‌ای مدینه‌های مراکش | فرنوش مخلص
۳- نقدی بر اماکن مذهبی-آیینی ایران با تکیه بر پیشینه تاریخی آن | شهره جوادی؛ حکمت اله ملاصالحی
۴ – شهرباغ، ساختار شهری شیراز قدیم | مهدی شیبانی؛ حسین پروین؛ فهیمه فرنوش
۵ – تـأثیـر سفالگری اسلامی بر سفالگری جنوب ایتالیا (سیسیل) از قرن سوم ه.ق. همزمان با ورود اسلام به این سرزمین | فاطمه مصدری
۶- ارتباط معماری و نقاشی در مصر باستان با جهان‌بینی آنها | مهدا فروغی
چکیده مقاله ۱ فصلنامه هنر و تمدن شرق شماره ۱۶
جایگاه گل سوسن در فرهنگ، شعر و ادب پارسی | فرزانه السادات دهقان؛ مرتضی همتی
گیاهان از دیرباز در فرهنگ و هنر ایرانیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده‌است. در این میان برخی از گیاهان مورد توجه و ستایش بیشتری قرار گرفته‌اند و به اصطلاح گزیده شده‌اند. گل سوسن نیز یکی از گیاهانی است که از دوران کهن در میان ایرانیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده‌است و می‌توان آثار این احترام را در اندیشة مردمان این سرزمین پی‌گرفت. گرچه امروزه منشأ این گزینش مبهم است اما بیانگر وجود مفاهیمی ذهنی در اندیشه مردمان باستان است.
چکیده مقاله ۲ فصلنامه هنر و تمدن شرق شماره ۱۶
ساختار چند هسته‌ای مدینه‌های مراکش | فرنوش مخلص
شهرها تحت تأثیر عوامل و ابعاد مختلف، مبتنی بر تعریف واحدهای اجتماعی با کارکردهای خاص و بر اساس مرکزیتی اولیه شکل می‌گیرند. ابعاد اجتماعی و فیزیکی شهر، رابطه پویایی با یکدیگر دارند. بافت فیزیکی با روندهای متفاوت اجتماعی تولید شده، مشخص می‌شود و مکان اجماع آنها مرکز عینی-ذهنی بافت به شمار م‍ی‌آید. مرکز شهر واژه‌ای برای تفسیر فعالیت‌ها، آداب و رسوم، فرهنگ و تاریخ یک ملت است که بسته به ساختار شهرها و یا وقایع ذهنی صورت گرفته می‌توانند مکان‌یابی مشخصی داشته باشند. این مراکز فعالیتی و رفتاری زمانی سازمان یافته خواهد بود که کالبدی برای آن تعریف شود و این کالبد به نقاط عطف شهری بدل خواهد شد.
چکیده مقاله ۳ فصلنامه هنر و تمدن شرق شماره ۱۶
نقدی بر اماکن مذهبی-آیینی ایران با تکیه بر پیشینه تاریخی آن | شهره جوادی؛ حکمت اله ملاصالحی
مکان‌ها، بافت‌ها، فضاها و حریم‌های دینی (مذهبی)_آیینی در ایران بطور اخص و دیگر جوامع بطورکلی بنا به شواهد و قرائن مکشوف و موجود از دیرباز مورد توجه، تقدس و احترام گروه‌های اجتماعی متدین و پایبند به آموزه‌های دینی بوده‌است. به تاریخ معماری جوامع که رجوع کنیم بی‌اغراق با یکی از غنی، زنده و شورمندانه‌ترین جلوه‌های معماری، ذوق خلاق، ذائقه زیباشناختی و روح هنرمندانگی جامعه و جهان بشری درتاریخ مواجه می‌شویم.
چکیده مقاله ۴ فصلنامه هنر و تمدن شرق شماره ۱۶
شهرباغ، ساختار شهری شیراز قدیم | مهدی شیبانی؛ حسین پروین؛ فهیمه فرنوش
در شهرهای قدیمی ایران، ساختار شهر با توجه به منابع آب شکل گرفته‌است. در این میان نقش باغ در شکل‌گیری ساختار شهرهای ایران کلیدی و مهم است. عامل آب و زیرساخت سبز، از مهم‌ترین اجزا شهر ایرانی است. این دو عامل، ساختارهای متفاوت و در عین حال هم‌راستایی در شهرهای ایران ایجاد کرده‌است.
فضاهای سبز شهری، علاوه بر ایجاد سبزینگی در داخل شهر، اطراف آن را نیز پوشش می‌داده‌است. نتیجه آن ایجاد یک خرد اقلیم مناسب، در میان اقلیم نامناسب است. در عین حال این فضاهای سبز، عامل تولید نیز به حساب می‌آمده‌است. واحدهای تولیدی کوچک و بزرگی نه‌تنها اقتصاد شهری را تأمین می‌کردند، یک منظر شهری را نیز به وجود می‌آوردند، در واقع شهر، شهری پایدار بوده‌است.
فضاهای سبز شهری، علاوه بر ایجاد سبزینگی در داخل شهر، اطراف آن را نیز پوشش می‌داده‌است. نتیجه آن ایجاد یک خرد اقلیم مناسب، در میان اقلیم نامناسب است. در عین حال این فضاهای سبز، عامل تولید نیز به حساب می‌آمده‌است. واحدهای تولیدی کوچک و بزرگی نه‌تنها اقتصاد شهری را تأمین می‌کردند، یک منظر شهری را نیز به وجود می‌آوردند، در واقع شهر، شهری پایدار بوده‌است.
چکیده مقاله ۵
تـأثیـر سفالگری اسلامی بر سفالگری جنوب ایتالیا (سیسیل) از قرن سوم ه.ق. همزمان با ورود اسلام به این سرزمین | فاطمه مصدری
هدف این مقاله آن است که سفالگری اسلامی چه تأثیری بر نمونه‌های سیسیلی آن در طول دوره ورود و پذیرش اسلام در قرن سوم ه.ق در این سرزمین، تا حداقل چند قرن بعد داشته‌است و اینکه آیا این فرایندِ تأثیرپذیری به صورت متقابل بوده و یا فقط یک جانبه بوده‌است. این پژوهش با استفاده از جمع‌آوری اطلاعات به شیوه تاریخی و کتابخانه‌ای و با ارائه نمونه‌های تصویری، ابتدا به مطالعه سیر تاریخی ورود اسلام به جزیره سیسیل و سپس به بررسی و تحلیل تأثیرات متقابل ورود اسلام بر زندگی ساکنین مسلمان پرداخته‌است.
چکیده مقاله ۶
ارتباط معماری و نقاشی در مصر باستان با جهان‌بینی آنها | مهدا فروغی
مصر باستان، از اولین تمدن‌های بزرگ بشری است که آثار باستانی و نقاشی‌های فراوانی از آن بجای مانده‌است. معماری مصر باستان دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی بوده که برجسته‌ترین آنها، وجود مقابر و معابد عظیم سنگی و به دور از شهرها است؛ در حالی‌که از شهرها و کاخ‌های آنها، بدلیل استفاده از مصالح کم‌دوام، بجز چند مورد محدود که به شدت ویران شده‌اند، اثری باقی نمانده‌است. این روند در تمام دوره‌های تاریخی معماری مصر باستان دیده می‌شود.
