تأليفاتمجلاتمجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایرانمقالات
مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۱۱ (۱)
فهرست مقالات در مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۱۱ بخش (۱)
۱- مطالعۀ کارکرد سازۀ آبی حصار سوم محوطۀ باستانی چغازنبیل با مطالعۀ میدانی و مدل‌سازی هیدرولیکی‌ـ هیدرولوژیکی | صادق پرتانی، وحید حیدری
۲- بازخوانی «الگوی فضای میانی» در معماری ایران‌زمین | علی‌محمد رنجبر کرمانی، امیر ملکی
۳- عوامل کالبدی مؤثر بر ادراک تراکم در محیط‌های مسکونی، نمونۀ موردی: محلات مسکونی شهر مشهد | شهرام پوردیهیمی، رامین مدنی، سیده فاطمه موسوی‌نیا
۴ – تأملی در مفهوم و ارزش خلاقیت: ارزش خلاقانۀ معماری مبتنی‌بر الگو (مقایسۀ چارچوب ارزشی سنتی، معاصر و اسلامی) | مهدی ممتحن، عیسی حجت، مسعود ناری قمی
۵ – آفرینش معماری به روش قیاس با طبیعت | محسن فیضی، لیلا علیپور، اصغر محمدمرادی
۶- گونهشناسی تحلیلی مساجد تاریخی حوزۀ فرهنگی کردستان ایران | محمدحسن خادم‌زاده، غلامحسین معماریان، کامیار صلواتی
۷- صورت ایوان در معماری ایرانی، از آغاز تا سده‌های نخستین اسلامی | عباسعلی رضائی‌نیا
۸- تحلیل اصول فضایی و الگوگزینی بهینه در معماری الگوگرای معاصر ایران، بررسی موردی: سازمان میراث‌فرهنگی کشور، حسین امانت | مهدی حمزه نژاد، مهسا رادمهر
چکیده مقاله ۱ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۱۱
محوطۀ باستانی چغازنبیل به‌عنوان اولین میراث جهانی ثبت‌شده در ایران، دربرگیرندۀ سه محوطۀ هم‌مرکز اصلی با مرزهای حصار مرکزی، حصار میانی و حصار بیرونی است که بناهای شاخص مانند زیگورات، مجموعه کاخ‌ها و آرامگاه‌ها و تأسیسات شهری را در خود جای داده است.
چکیده مقاله ۲ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۱۱
بازخوانی «الگوی فضای میانی» در معماری ایران‌زمین | علی‌محمد رنجبر کرمانی، امیر ملکی
این نوشته، یکی از الگوهای کهن طراحی و سامان‌دهی فضایی در معماری ایران را بررسی می‌کند که «فضای میانی» نامیده شده و در شماری از ساختمان‌ها با کارکرد آرامگاه و کوشک میانی در باغ‌های کهن ایران پدیدار شده است. در این الگو، یک فضای میانی مانند گنبدخانه در مرکز ساختمان، با ایوان‌هایی در هرسو و فضاهایی در دوسوی ایوان‌ها جای دارند. پرسش این است که این الگو از کجا سرچشمه گرفته است؟ چه ویژگی‌های فضایی مشترکی در نمونه‌ها و مصادیق پرکاربرد آن یافت می‌شود؟ و چه هدف مشترکی در به‌کارگیری این الگو می‌توان پیش کشید؟
چکیده مقاله ۳ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۱۱
عوامل کالبدی مؤثر بر ادراک تراکم در محیط‌های مسکونی، نمونۀ موردی: محلات مسکونی شهر مشهد | شهرام پوردیهیمی، رامین مدنی، سیده فاطمه موسوی‌نیا
در سال‌های اخیر، در اغلب کشورهای توسعه‌یافته، توسعۀ متراکم به‌عنوان راهبردی برای دستیابی به پایداری اجتماعی موردتوجه دست‌اندرکاران قرار گرفته است. این در حالی است که در کشورهای درحال‌توسعه، مناطق متراکم شهری عمدتاً حاصل نگرش اقتصادی به محیط‌های مسکونی بوده و با هدف اسکان جمعیت بیشتری در یک مکان به‌وجود آمده‌اند. هرچند تراکم به‌عنوان معیاری کمّی بر میزان فشردگی واحدهای مسکونی و جمعیت ساکن در آن‌ها دلالت می‌کند، در عمل، شرایط زندگی ساکنان، ازجمله شرایط زندگی اجتماعی، امنیت در فضاهای مشترک و همچنین شیوۀ ادراک محیط را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
چکیده مقاله ۴ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۱۱
تأملی در مفهوم و ارزش خلاقیت: ارزش خلاقانۀ معماری مبتنی‌بر الگو (مقایسۀ چارچوب ارزشی سنتی، معاصر و اسلامی) | مهدی ممتحن، عیسی حجت، مسعود ناری قمی
امروزه خلاقیت مفهومی است که برخورداری از آن، به‌نوعی مرادف ارزشمندی شخص و عمل او شمرده می‌شود. این مفهوم ازآن‌رو که در حوزۀ ادبیات آموزشی و حرفه‌ای معماری بسیار موردتوجه بوده و جایگاه ویژه‌ای دارد، نه‌تنها زمینه برای تأمل در آن می‌گستراند، بلکه ضرورت بازاندیشی «معنا»ی آفرینش را هم ایجاد می‌کند. چنین وضعیتی در معماری پیش از مدرن مطرح نبوده است، لذا این سؤال اساسی طرح می‌شود که آیا عمل خلاقانه فی‌نفسه واجد ارزش است و اگر نیست، چه چیزی و چگونه آن را واجد ارزش می‌کند، با کدام مبانی سنجیده و در چه زمینه‌هایی و با چه حدودی تأیید یا نفی می‌شود؟
چکیده مقاله ۵
آفرینش معماری به روش قیاس با طبیعت | محسن فیضی، لیلا علیپور، اصغر محمدمرادی
آفرینش اثر معماری با الهام از طبیعت، یکی از روشهای مرسوم در طراحی معماری است، اما وجوه متفاوت برداشت از طبیعت در طراحی معماری چندان شناخته‌شده نیست. در زمینۀ ارتباط روش الهام از طبیعت با سبکها و روشهای مختلف آفرینش معماری، همچنین شیوۀ صحیح الهام از طبیعت، پژوهشها اندک است. در این پژوهش، در مرحلۀ اول، انواع روشهای آفرینش معماری و ارتباط آن‌ها با الهام از طبیعت تحلیل شده و روش قیاس معرفی میگردد.
چکیده مقاله ۶
گونهشناسی تحلیلی مساجد تاریخی حوزۀ فرهنگی کردستان ایران | محمدحسن خادم‌زاده، غلامحسین معماریان، کامیار صلواتی
منطقۀ کردستان ایران، یکی از مناطقی است که از لحاظ مطالعه و نوع تحلیل معماری، به‌خصوص در دورۀ اسلامی، به‌شدت مغفول مانده است. شناخت مساجد این منطقه می‌تواند درکی عمیق‌تر از وضعیت معماری ایران در این دوران به‌دست دهد. هدف نوشتار پیش رو، معرفی ویژگی‌های این مساجد و دسته‌بندی آن‌ها بنا به خصوصیات کالبدی‌شان یا به‌عبارتی گونهشناسی این مساجد براساس اجزای فضایی یا کالبدی آن‌هاست. نوشتار پیش رو، با مطالعه و مرور ۲۷ مسجد تاریخی حوزۀ فرهنگی کردستان، به‌دسته‌‌بندی، شناسایی خصوصیات و درنهایت، گونهشناسی مساجد این منطقه خواهد پرداخت.
ایوان یکی از فضاهای مهم و شاخص معماری ایرانی است که سابقۀ حضور آن به محوطۀ تاریخی حسنلو (طبقۀ چهارم، سدۀ ۹ تا ۱۱ ق.م) می‌رسد. استفاده از ایوان، طی سده‌ها و هزاره‌ها در معماری ایران نشان می‌دهد ایوان صورت پایدار و الگویی کهن در معماری ایرانی است که تداوم خود را از کهن‌ترین شواهد تا نمونه‌های متأخر همچنان حفظ کرده است.
طراحی معماری الگوگرا گرایشی با تأکید بر شناخت، تداوم و الهام از الگو‌ها در ساختار‌های نوین، جایگاه بالایی داشته و معماران برجستهای همچون اردلان، امانت و سیحون تجربیاتی در آن دارند. این معماری با تأکید بر الگوهای معماری می‌کوشد لایههای کالبدی و معنایی را در معماری جدید تداوم بخشد. شناخت این رویکرد از ابعاد گوناگونِ ضرورتِ تحقیق حاضر است؛ شناختی باتوجه‌به صحت و اصالت مضامین و تجلی آن در کالبد.
