تأليفاتمجلاتمجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایرانمقالات
مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۱۰ (۱)
فهرست مقالات در مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۱۰ بخش (۱)
۱- تاریخ‌گذاری محراب‌های مسجد کوچه‌میر نطنز | احمد صالحی‌کاخکی، زهرا راشدنیا
۲- محمدکریم پیرنیا و دونالد ویلبر؛ تفاوت مقاصد و عناصر روایت سبکی | مجید حیدری دلگرم، محمدرضا بمانیان، مجتبی انصاری
۳- مفهوم معماری در برهۀ گذار از دورۀ ساسانیان به دوران اسلامی، درآمدی بر تاریخ مفهومی معماری ایران | مهرداد قیومی بیدهندی، مطهره دانایی‌فر
۴ – مطالعۀ تطبیقی بازار تجاری و بازار اجتماعی با نگاهی معطوف به بازارهای تاریخی دزفول و شوشتر به‌عنوان بازار تجاری | رضا مسعودی‌نژاد
۵ – فرایند دستیابی به نمای دوپوستۀ دارای بهره وری مناسب انرژی، نمونه موردی یک ساختمان اداری در تهران | محمدرضا حافظی، سیده زهرا زمردیان، محمد تحصیلدوست
۶- تأثیر خط کوفی بر خط کوفی بنایی و تحول آن تا آرم‌نویسی‌های امروز | حسین زُمَرشیدی، حسن فریدون‌زاده، کاظم خراسانی
۷- ارزیابی برنامه‌های آموزش معماری دورۀ کارشناسی در ایران از منظر توجه به مؤلفه‌های فرهنگی | افرا غریب‌پور، مارال توتونچی مقدم
۸- مسکن مِلکی و دائمی یا مسکن موقّت و استیجاری در شهرهای دانش‌مدار | محمد علی‌آبادی
چکیده مقاله ۱ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۱۰
محراب‌های گچ‌بری چه از نظر فن و چه از حیث ترکیب‌بندی، نقش و کتیبه‌ها، ازجمله آثار ارزشمند معماری ایران است که در یک بازه زمانی طولانی تولید می‌شده‌اند و گنجینۀ درخور توجهی از طرح‌ها و نقوش به‌ارث‌رسیده از دوران قبل یا ابداع شدۀ دورۀ خویش هستند. اوج این آثار، محدودۀ دوران سلجوقی تا آغاز تیموری است که به‌دلیل تداوم سنت‌ها یا بطئی بودن روند تحول، تاریخ‌گذاری دقیق آن‌ها، کاری دشوار بوده است. ازجملۀ آن‌ها، دو محراب مسجد تاریخی‌کوچه‌میر در نطنز است.
چکیده مقاله ۲ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۱۰
محمدکریم پیرنیا و دونالد ویلبر؛ تفاوت مقاصد و عناصر روایت سبکی | مجید حیدری دلگرم، محمدرضا بمانیان، مجتبی انصاری
تاریخ معماری ایران رشته‌ای است که هرچند پیشینه‌ای در سدۀ اخیر دارد، مبانی و موضوعات آن هنوز محل بحث است. یکی از مهم‌ترین ابزارهای تاریخ‌نگاری معماری و هنر، سبک‌شناسی است. در این مقاله، به مقایسۀ مقاصد سبک‌شناسیِ دو تن از مهم‌ترین مورخان معماری ایرانی، یعنی محمدکریم پیرنیا و دونالد ویلبر می‌پردازیم. هدف مقاله تأمل در سبک‌شناسی معماری ایرانی و نشان دادن اثر مقاصد سبک‌شناختی بر تجربۀ تاریخ‌نگاری معماری است.
چکیده مقاله ۳ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۱۰
مفهوم معماری در برهۀ گذار از دورۀ ساسانیان به دوران اسلامی، درآمدی بر تاریخ مفهومی معماری ایران | مهرداد قیومی بیدهندی، مطهره دانایی‌فر
تقطیع تاریخ معماری ایران به پیش و پس از اسلام، امری اعتباری است که اگرچه روزگاری زاینده و کارآمد بود، اکنون به قالبی تکراری بدل شده است. ازجمله پیامدهای این تقطیعِ قالبی غفلت از معماری، خود برهۀ گذار از دورۀ ساسانیان به دوران اسلامی است. پی بردن به گسستگی‌ها و پیوستگی‌های حقیقی در فرهنگ ایرانی در این سوی و آن سوی این مرز، نیازمند تحقیق و تدقیق بیشتر است؛ تحقیقی که ناگزیر باید از مفروض نگرفتن وجود این مرز آغاز شود.
چکیده مقاله ۴ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۱۰
مطالعۀ تطبیقی بازار تجاری و بازار اجتماعی با نگاهی معطوف به بازارهای تاریخی دزفول و شوشتر به‌عنوان بازار تجاری | رضا مسعودی‌نژاد
نظری غالب در مطالعات شهری ایران وجود دارد که بازار را به‌عنوان ستون فقراتِ ساختار فضایی و اجتماعی شهرهای تاریخی توصیف می‌کند. در این نگاه، روایتی یگانه و جهان‌شمول از بازار ارائه می‌شود که خوانش تکثر بازارهای ایرانی را به محاق برده است؛ اما این مقاله تلاش می‌کند تا تنوع ساختاری و اجتماعی بازار را نشان دهد. این مطالعه از یک سو به مدد شیوۀ اسپیس سینتکس، به تحلیل توپولوژیک ساختار دزفول و شوشتر پرداخته، و از سوی دیگر به بستر اجتماعی‌‌‌اقتصادی این شهرها توجه کرده است. مقالۀ حاضر نشان می‌دهد که شهرهای ایران پیش از دوران مدرن، حداقل به دو گونه تقسیم می‌شدند: گروه اول شهرهایی با اقتصاد غیر بازرگانی هستند که در آن‌ها بازار ماهیتی عموماً خرده‌فروشی داشته و فضاهای مهم فرهنگی‌اجتماعی را در میان خود ندارد.
چکیده مقاله ۵
فرایند دستیابی به نمای دوپوستۀ دارای بهره وری مناسب انرژی، نمونه موردی یک ساختمان اداری در تهران | محمدرضا حافظی، سیده زهرا زمردیان، محمد تحصیلدوست
فناوری معماری و علوم ساختمان همواره به‌دنبال بهره‌گیری از روش‌هایی بوده است که امکان کاهش مصرف منابع انرژی و افزایش آسایش محیطی را فراهم آورد. از جمله راهکارهای امروزه برای وابستگی کمتر به مصرف انرژی، در عین تأمین آسایش حرارتی و عملکرد بهینه صوتی که از دیدگاه نور روز و تأمین تهویه، در مقام مقایسه با بهره‌گیری از جداره‌های ضخیم‌تر خارجی و مصالح غیرشفاف و بازشوهای کوچک‌تر مطلوب‌تر است، امکان بهره‌گیری از پوستۀ دوم برای کنترل بهتر محیط داخلی است. طبعاً نورگذری، قابلیت تهویه، کنترل شرایط آکوستیکی، و بهره‌گیری از عملکردهای ترکیب این پوسته‌ها از دلایل توسعه و ترویج این ساختار شناخته می‌شود.
چکیده مقاله ۶
تأثیر خط کوفی بر خط کوفی بنایی و تحول آن تا آرم‌نویسی‌های امروز | حسین زُمَرشیدی، حسن فریدون‌زاده، کاظم خراسانی
خط کوفی بنایی که ریشۀ آن از خط کوفی است، از تکرار واحدهای هندسی به‌صورت عمودی، افقی، موازی و غیره بر روی شبکه (مسطر) حاصل می‌شود و به‌دلیل جنبه‌های بصری منحصربه‌فرد و ارتباط تنگاتنگ آن با معماری قابلیت‌های بسیاری برای استفاده در هنر معاصر دارد. این مقاله پژوهشی است دربارۀ شناسایی عوامل تأثیرگذار بر ماندگاری خط کوفی بنایی در دورۀ معاصر و روند استفاده از آن در طراحی آرم نوشتاری، با بررسی خصوصیات ساختاری و هندسی این خط می‌توان دلیل ماندگاری آن را به‌عنوان خطی سنتی با روحیه‌ای نو بررسی کرد و این ویژگی‌ها را در طراحی آرم نوشتاری تعمیم داد.
چکیده مقاله ۷
حرفۀ معماری و به تبع آن آموزش معماری فرایندی است که به‌شدت متأثر از عوامل فرهنگی، تاریخی، جغرافیایی و اجتماعی هر سرزمین است. یکی از مهم‌ترین اهداف آموزش معماری، باید پرورش معمارانی باشد که بتوانند بر پایۀ شناخت ویژگی‌‌های فرهنگی سرزمین خود، به امر معماری در ایران بپردازند. بنابراین این پرسش مطرح است که آیا نظام آموزش معماری در ایران، معمارانِ جوان را برای حل مسائلِ بومی‌ـ منطقهایشان و طراحی هوشمندانه در بستر فرهنگی سرزمینشان آماده می‌کند؟ در این مقاله برای ارزیابی آموزش معماری از منظر توجه به مؤلفه‌های فرهنگی، از روش تحلیل محتوا استفاده شده است.
از یک سو، «عقل‌مندی الهی و دانش‌مداری ذاتی نفس و روح قدسی بنی‌نوع انسان، و نیاز فطری و سیری‌ناپذیر ایشان در حقیقت‌پژوهی و پویندگی علمی و معرفتی» در نظر همۀ اندیشمندان، موضوعی است بدیهی و البته افتخارآمیز. حقیقتی که از دلِ توجه به آن، جز «نوعی زندگی دانش‌ورانه و پویان» نتیجه نمی‌شود. و این گونه از زندگی نیز تنها در بستر زیست پویان فکر و علم تحقق‌پذیر است. و از دیگر سو، می‌دانیم که شهرهای زنده در جهان، از نظر دانش‌محوری فرهنگ‌های جاری و اخلاق‌مداری روش‌های زیست و غنا و قدرت‌مندی محیط‌های آموزشی و پرورشیِ در اختیار، (حتی در نواحی و بخش‌های هر شهر) بسیار گوناگون می‌باشند.
