تأليفاتمجلاتمجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایرانمقالات
مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۷
فهرست مقالات در مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۷
۱- توالی معنادار فعالیتها در مسکن، مطالعۀ موردی ایل قشقایی | محسن افشاری، شهرام پوردیهیمی
۲- محلۀ عودلاجان، میراث شهری در تقابل بین سنت و مدرنیته | نعیمه رضائی، پیروز حناچی
۳- نقش سایه در باغ ایرانی، بررسی شرایط آسایش اقلیمی در باغ جهان‌نما و باغ دلگشا | سید حسن تقوائی، منصوره طاهباز، سمانه متقی پیشه
۴ – مستندنگاری و حفاظت پوشش گیاهی باغ‌های تاریخی، نمونه موردی: باغ فین کاشان | نیره خان‌محمدی
۵ – تصویر کاخ و باغ شاه موبد در مثنوی ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی | حمیدرضا جیحانی
۶- نقدی بر پژوهش‌های تفسیری‌تاریخی درخصوص معماری معاصر ایران، نمونۀ موردی: معماری دورۀ پهلوی اول | مسعود ناری قمی
۷- ویژگی‌های محیطی مؤثر در افزایش کیفیت زندگی ساکنان خانه‌های سالمندان، (نمونه موردی: خانه‌های سالمندان ناحیۀ شمیرانات در استان تهران) | اسماعیل ضرغامی، علی شرقی، میلاد الفت
۸- مناسبات معماری با علوم دقیقه در متون علمی دورۀ اسلامی | جعفر طاهری
۹- گزارش علمی: نقاشی ایرانی در مقام منبع تاریخ معماری ایران | مریم حیدرخانی
چکیده مقاله ۱ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۷
توالی فعالیتها در محیط زندگی افراد دارای جنبه‌های عینی و آشکاری است که وابسته به وجوه ذهنی و معناداری در نظام فرهنگی و روش زندگی آن‌هاست. توالی فعالیتها با دو صورت «فضایی و زمانی»، روش تفکیک یا تجمیع فعالیتها در مسکن فرهنگ‌های مختلف است که منشأ شکل‌گیری و توسعۀ قرارگاه‌های رفتاری می‌شود. چارچوب نظری این پژوهش تحت دیدگاه‌های فرهنگی، به بررسی «فعالیتها، بازه زمانی و فضایی فعالیت و توالی زمانی و فضایی فعالیتها» و معانی حاکم بر آن در محیط مسکن می‌پردازد که بدین منظور، یک مطالعۀ موردی در محیط مسکونی «ایل قشقایی» صورت گرفت.
چکیده مقاله ۲ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۷
محلۀ عودلاجان، میراث شهری در تقابل بین سنت و مدرنیته | نعیمه رضائی، پیروز حناچی
محلۀ عودلاجان به‌عنوان یکی از پنج محلۀ تشکیل‌دهندۀ شهر تهران در دورۀ صفوی، یک میراث تاریخی ارزشمند به‌شمار می‌رود. در دورۀ قاجار، طبقات مختلف اجتماعی، به‌ویژه طبقۀ اعیان و دولت‌مردان در این محله سکونت داشته‌اند. از دهۀ ۱۳۴۰، به دنبال ترک محله توسط ساکنان قدیمی و ورود گروه‌های مهاجر و طبقات کم‌درآمد، فرایند فرسودگی این محلۀ تاریخی در تمام ابعاد کالبدی و اجتماعی و اقتصادی آغاز شد. بازار نیز به‌عنوان یک عنصر قوی اقتصادی و سیاسی، در محله نفوذ کرد و آن را تحت‌سلطۀ خود درآورد.
چکیده مقاله ۳ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۷
نقش سایه در باغ ایرانی، بررسی شرایط آسایش اقلیمی در باغ جهان‌نما و باغ دلگشا | سید حسن تقوائی، منصوره طاهباز، سمانه متقی پیشه
همگام با الگوبرداری از شیوه‌های مدرن و رویکردهای جدید ساخت‌وساز در حوزه‌های معماری و معماری منظر، تجارب سنتی موجود بر پایۀ بهره‌گرفتن از انرژی‌های طبیعت، تقریباً به فراموشی سپرده شده است. در این باره، هنر باغ‌سازی ایران، ارزش‌ها و دستاوردهای ارزشمندی دارد که نیازمند مطالعه و بازشناسی است. شهر شیراز به‌واسطۀ جغرافیای خاص خود، به‌تنهایی دارای تعداد زیادی از باغ‌هایی با شهرت جهانی نظیر باغ ارم، باغ تخت، باغ جهان‌نما و باغ دلگشاست.
چکیده مقاله ۴ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۷
مستندنگاری و حفاظت پوشش گیاهی باغ‌های تاریخی، نمونه موردی: باغ فین کاشان | نیره خان‌محمدی
پوشش گیاهی، بخش مهمی از موجودیت یک باغ تاریخی است؛ به‌گونه‌ای که با حذف آن از کالبد باغ، دیگر نام «باغ» را به یک اثر تاریخی نمی‌توان اطلاق کرد. ازآنجایی‌که پوشش گیاهی باغ عنصری است زوال‌پذیر و جایگزینی و مرمت آن به‌مانند آثار معماری، به سهولت امکان‌پذیر نیست، لزوم مستندسازی آنان به‌عنوان عنصر تاریخی زندۀ باغ، در کنار مستندسازی بناها و معماری باغ، اهمیت وی‍ژه دارد. در این میان، درختان به‌ویژه درختان کهنسال که تاریخ غرس آن‌ها چه بسا با احداث باغ مقارن باشد، به‌عنوان گیاهان دائمی باغ، جایگاه مهم‌تری دارند.
شکل یا طرح باغ موضوعی است که برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های فضایی باغ را در بر دارد. علاوه بر آثار باقی‌مانده یا مدارک تصویری و متون تاریخی، شعر فارسی نیز منبعی برای شناخت باغ محسوب می‌شود و تصویری از آن فراروی ما قرار می‌دهد. تصویر یادشده که ممکن است حاصل مشاهدۀ توصیفگر یا حتی تصویر ذهنی او دربارۀ فضایی خاص باشد، اهمیت دارد و ما را با موضوعی آشنا می‌کند که اطلاعات دیگری از آن در دست نداریم یا اطلاعات ما را تکمیل می‌کند.
چکیده مقاله ۶
در دهۀ اخیر، نگارش آثار تفسیری‌تاریخی درخصوص معماری معاصر ایران و دوران مدرنیزاسیون، رشد چشمگیری کرده است. عدم تفکیک چارچوب‌های متفاوت استدلال و تحلیل، توسل به گونه‌های ناهمخوان تحلیل و توجه نکردن به معیارهای استناد در پارادایم‌های مختلف تحقیق، موانعی را در برابر علمی بودن این پژوهش‌ها و اعتبار آن‌ها ایجاد کرده است. تبیین ساختاری این معضل، هدف این نوشتار است. در این مقاله، ابتدا رویکردها و مبانی فکری در این نوشتارها، از منظر پارادایم‌های سه‌گانۀ تحقیق و دو عرصۀ درون‌نهادی و برون‌نهادی معماری با رویکرد استدلال منطقی بررسی می‌شوند.
هدف از این پژوهش، یافتن عوامل مؤثر در افزایش میزان کیفیت زندگی سالمندان و طراحی نوع مسکن مناسب برای سالمندان مقیم خانه‌های سالمندان است. در این تحقیق، عوامل مؤثر در افزایش کیفیت محیطی سالمندان ساکن خانه‌های سالمندان بخش‌های خصوصی شمیرانات در شهر تهران، با کمک گرفتن از ابزار پرسشنامه و مصاحبه و مشاهدات میدانی، شناسایی و دسته‌بندی گردیده و عوامل مورد نیاز در طراحی مسکن مناسب برای زندگی آنان شناسایی شده است.
مناسبات معماری با علوم دقیقه (ریاضیات و تکنولوژی) در دورۀ اسلامی، به‌دلیل گسترۀ وسیع این علوم و مطالعات میان‌رشته‌ای محدود دو قلمرو، آشکارا تبیین نشده است. از سویی، شناخت این مناسبات تنها با بررسی آثار معماری و بدون درنظرگرفتن میراث علمی دانشمندان آن دوران به‌دست نخواهد آمد. هدف مقالۀ حاضر، بررسی بخشی از این مناسبات، با استناد به متون ریاضیات و دانش‌نامه‌های علوم در سده‌های دوم تا یازدهم هجری است.
چکیده مقاله ۹
گزارش علمی: نقاشی ایرانی در مقام منبع تاریخ معماری ایران | مریم حیدرخانی
مدارک تصویری ازجمله مهم‌ترین مدارک در مطالعۀ تاریخ و به‌خصوص تاریخ معماری است. مدارک تصویری انواع مختلفی دارد که نقاشی نوعی مهم در میان آن‌هاست که ظرفیت‌های آن چندان شناخته‌شده نیست و کمتر در تحقیقات معماری مورد استفاده قرار گرفته است. این مقاله به شناخت این ظرفیت‌ها و نکات لازم در استفاده از آن‌ها می‌پردازد. این نکات از مرور جامع ادبیات این موضوع، شناخت پیشینه و منابع نقاشی ایرانی و تأمل بر وجوه مختلف آن استخراج شده است. در نهایت، این مقاله مشخص می‌کند جایگاه انواع نگاره در مطالعۀ تاریخ معماری چیست و چگونه می‌توان آن‌ها را دست‌مایۀ تحقیق در معماری ایرانی قرار داد.
