تأليفاتمجلاتمجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایرانمقالات
مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۶
فهرست مقالات در مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۶
۱- ریخت‌شناسی معماری مسجد کبود تبریز | محمدباقر کبیرصابر، حامد مظاهریان، مهناز پیروی
۲- قلمروهای تفاهمی، بررسی موردی: ایجاد تلارپیش در ماسوله | محمدمنصور فلامکی، مصطفی پورعلی، محمدحسن طالبیان، هاشم هاشم‌نژاد
۳- بررسی تأثیر جهت ساختمان بر کاهش آلودگی ناشی از ریزگردها در مجموعه‌های ساختمانی، مورد مطالعاتی: بناهای شهر دزفول | شهرام پوردیهیمی، محسن بینا
۴ – معماریِ گم‌شده: خانقاه در خراسان سدۀ پنجم | مهرداد قیومی بیدهندی، سینا سلطانی
۵ – بازیابی طرح و ساختار فضایی داغ باغیِ خوی | حمیدرضا جیحانی، طه زالی
۶- الگوی طراحی شهری بیشاپور | علیرضا شاه محمدپور سلمانی
۷- زندگی و پویندگی در آثار دانش‌مدار معماری اسلامی | محمد علی‌آبادی
۸- رابطۀ بین محیط کالبدی معماری با نشانه‌های اختلال بیش‌فعالی/ نارسایی‌توجه در کودکان ۶-۱۰ سال تهران | شیرین اژده‌فر، لیلا اژده‌فر، علی عمرانی‌پور
۹- گزارش علمی: بررسی چگونگیِ کاربرد اسناد در مطالعات تاریخ معماری ایران | احسان طهماسبی
چکیده مقاله ۱ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۶
مسجد کبود تبریز یکی از نفایس معماری ایرانی است که با وجود اهمیت بی‌بدیل این بنا در منظومۀ میراث معماری ایرانی، ابهاماتی دربارۀ آن وجود دارد. مقالۀ حاضر به بررسی یکی از این ابهامات می‌پردازد که دربارۀ ویژگی‌های سبکی این مسجد است،. دلیل تردیدها دربارۀ شیوۀ معماری این بنا، مربوط به هندسۀ پلان و ترکیب حجمی خاص آن است که باعث شده این بنا از دیگر نمونه‌های معماری مسجد در ایران متمایز باشد. شیوۀ معماری این بنا اگرچه باب جدیدی در طراحی مسجد در معماری ایرانی گشود، لکن نتوانست اشتیاق و رغبت معماران بعدی را برای تکرار و تکمیل فرم آن برانگیزد؛ لذا اندیشۀ به‌کاررفته در آفرینش معماری مسجد کبود تبریز، همچون تک‌ستاره‌ای بود که برای یک‌بار درخشید و سپس خاموش شد.
چکیده مقاله ۲ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۶
قلمروهای تفاهمی، بررسی موردی: ایجاد تلارپیش در ماسوله | محمدمنصور فلامکی، مصطفی پورعلی، محمدحسن طالبیان، هاشم هاشم‌نژاد
سابقۀ تاریخی سکونت در مجموعه‌های زیستی از جمله در ایران، نشان می‌دهد که رفتارهای قلمروی برای ساکنان، برنامه‌ریزان و طراحان، محترم و همه در تفاهم و توافقی ضمنی و گاه رسمی، به رعایت لوازم زیستن در چنین شرایطی ملزم بوده‌اند. در این نوشتار، سطوحی از رفتارهای قلمروی با عنوان «قلمروهای تفاهمی» یا «وفاق ضمنی» که وجه مشخصه‌شان عدم مالکیت حقوقی مدعیان بر این قلمروها بوده، معرفی و دسته‌بندی شده است. قلمرو‌هایی که نقشی مهم در شکل‌گیری ساختارهای ارگانیک بافت‌های تاریخی داشته و می‌تواند در چهار سطح با عناوینِ قلمرو متأثر از اهلیت در مکان، قلمرو متأثر از نظام دسترسی، قلمرو متأثر از حدود همسایگی و قلمرو متأثر از نظام برگزاری مراسم آیینی و مذهبی، مورد شناسایی قرار گیرد.
چکیده مقاله ۳ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۶
بررسی تأثیر جهت ساختمان بر کاهش آلودگی ناشی از ریزگردها در مجموعه‌های ساختمانی، مورد مطالعاتی: بناهای شهر دزفول | شهرام پوردیهیمی، محسن بینا
غبار هوا وضعیت پرمخاطرهای را در فضای زندگی مردم جنوب غربی ایران به‌وجود آورده و به بهداشت هوای تنفس آن‌ها آسیب زده است؛ لذا برای چاره‌اندیشی و رفع این مشکل، لازم است متخصصان رشتههای گوناگون از جمله محیط زیست، بهداشت محیط، زمین‌شناسی، جغرافیای طبیعی، شیمی آلودگی هوا، مکانیک سیالات، هواشناسی، طراحی محیط، منابع طبیعی و… همدیگر را یاری کنند، زیرا این معضل را یک گروه تک تخصصی نمیتواند برطرف کند. در این میان، شایسته است معماران با مشارکت مؤثر خود، برای رفع این معضل نهایت تلاششان را بکنند.
چکیده مقاله ۴ مجله علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران شماره ۶
معماریِ گم‌شده: خانقاه در خراسان سدۀ پنجم | مهرداد قیومی بیدهندی، سینا سلطانی
خانقاه در طی تاریخ ایران، به‌ویژه تا پیش از صفویه، در زمرۀ بناهای پرشمار بوده است. بااین‌حال، از معماری آن چندان چیزی نمی‌دانیم. برای شناخت معماری خانقاه باید در طی چندین تحقیق در برهه‌های گوناگون تاریخی و مناطق جغرافیایی ایران و جهان اسلام، همۀ منابع نوشتاری عربی و فارسی و ترکی و نیز آثار مرتبط معماری را بررسی کرد. در این تحقیق، به مرحلۀ نخست پیدایی خانقاه در زادگاه آن در ایران، یعنی در سده‌های نخست هجری در خراسان (ربع نیشابور) می‌پردازیم. روش این تحقیق تفسیری‌ـ تاریخی و منبع اصلی آن، منابع اولیۀ نوشتاری مرتبط با خراسان سده‌های نخست است.
خوی از دیرباز، یکی از شهرهای مهم ایران بوده و با توجه به جایگاه ویژۀ سیاسی و آب و هوای مطبوع آن زمینۀ مناسب برای ایجاد باغ همواره فراهم بوده است. با وجود این، داغ باغی، تنها باغ قدیمی شهر است که از آن آثار و نشانه هایی اندک در دامنۀ تپه هایی با نام قلاّبی و همچنین خاطرۀ مردم شهر برجای مانده است.
چکیده مقاله ۶
پس از فروپاشی حکومت پارتیان به دست اردشیر بابکان، در اوایل قرن سوم میلادی، قدرتی جدید به نام سلسله ساسانی روی کار آمد. تعدد آثار تاریخی به‌جای‌مانده از این دورۀ تاریخی به نسبت دورۀ پارتی، نشان می‌دهد که میزان فعالیت‌های عمرانی، مانند ایجاد شهرها، قلعه‌ها، پل‌ها و سدها، رشد قابل توجهی داشته است.
متاسفانه بیش از سه دهه متناوب است که در غم ازدست‌رفتن هویت اسلامی ـ ایرانی معماری گذشتگان خود، به‌ظاهر به سوگ نشسته و مدام شِکوه از آن داریم که هویت ارزشمند و الهی هنر فاخر و معماری شکوه‌مندمان از میان رفته است. و در پی بازیافتن آن و کشف راه چگونه بازگردانیدن آن نیز، بسی عاجزانه کوشیده و به هر در و دروازه شناسا و ناشناسایی رفته، حلقه گدایی بر در کوفته و آن را با گریه و زاری طلب کرده‌ایم. حتی عزیزان وفادار به آن دوران باشکوه، بیکار ننشسته و بسیار کوشیده و می‌کوشند تا دوباره جنازه در گور رفته و پوسیده برخی از درگذشتگان آن نوع از هنر و معماری را از دل خاکِ بالذّات فناپذیر بیرون کشیده، بر تخت حاکمیت فکر و ذهن خود نشانده، یا در مقام نمونه و الگویی برترین، از آن‌ها کپی‌برداری کنند.
اختلال بیش‌فعالی/ نارسایی‌توجه بخش قابل‌توجهی از بار اختلالات در دوران کودکی و نوجوانی را به خود اختصاص می‌دهد و با توجه به احتمال باقی‌ماندن تا بزرگسالی و طولانی بودن دورۀ آن، از اهمیت بالایی برخوردار است. روش‌های مختلفی برای درمان و کنترل این اختلال وجود دارد که رایج‌ترین آن‌ها دارو‌درمانی است. نقش تأثیرات محیط زندگی افراد دارای اختلال، تا حد زیادی نادیده انگاشته شده و به‌خوبی مورد بررسی قرار نگرفته است.
چکیده مقاله ۹
گزارش علمی: بررسی چگونگیِ کاربرد اسناد در مطالعات تاریخ معماری ایران | احسان طهماسبی
اسناد، مدارکی نوشتاری‌اند که برخی رویدادهای مهم زندگی در دوران مختلف، در آن‌ها ثبت شده است. هدف این مقاله شناسایی استعداد معماریانۀ اسناد و چگونگیِ استفاده از آن‌ها در مطالعات تاریخ معماری ایران است. روش تحقیق مقاله به‌صورت تحلیل محتوا و روش گردآوری اطلاعات آن، کتابخانه‌ای است. برای آشنایی با نحوۀ خواندن اسناد و ویژگی‌های‌شان، نخست، تاریخچه و انواع و اجزای آن‌ها و سپس انواع خط و زبانِ به‌کاررفته در اسناد را مطالعه می‌کنیم.
