تأليفاتمعماریمقالات

مروری بر مسابقة کتابخانه ملی در سال ۱۳۵۶

مروری بر مسابقة کتابخانه ملی در سال ۱۳۵۶

چاپ شده در شماره هفدهم مجله آبادی، تابستان ۱۳۷۴


مروری بر مسابقة کتابخانه ملی
مروری بر مسابقة کتابخانه ملی

مروری بر مسابقة کتابخانه ملی در سال ۱۳۵۶

در سال ۱۳۵۶، مسابقه ای بین المللی به سرپرستی کتابخانه ملی و اتحادیه بین المللی معماران برای انتخاب طرح ساختمان کتابخانه ملی در تهران برگذار شد. خلاصه گزارش این مسابقه و نتایج آن را که در مجله نر و معماری (شماره ۴۶ -۴۵، سال دهم، فروردین – تیر ۱۳۵۷) چاپ شده است در زیر می خوانیدو تدارک برگذاری مسابقه بین المللی معماری کتابخانه ملی از سال ۱۳۵۲ با بررسیهای مقدماتی، بازدید گروههای اعزامی کتابخانه از ۱۲۵ کتابخانه مهم جهان و تبادل نظر با سازمان جهانی یونسکو، فدراسیون بین المللی انجمنهای کتابداران و بیش از ۱۰۰ انجمن و سازمان کتابداری در کشورهای جهان آغاز شد.

موضوع برنامه ساخت مجموعه ای فرهنگی در زمینی به مساحت ۰۰۰ر۵۰ مترمربع با ۰۰۰ر۱۰۰ تا ۰۰۰ر۱۲۰ متر مربع زبرینا بود که می بایست در هنگام افتتاح کتابخانه در سال ۱۳۵۶، ۱۰۰۰۰۰۰ را جلد کتاب را در خود جای دهد. حداکثر گنجایش کتابخانه ۴۰۰۰۰۰۰ را کتاب و همین تعداد مدارک دیگر و تعداد کارکنان مورد نیاز برای این مجموعه ۱۵۰۰ نفر برآورد شده بود.

بر مبنای این اهداف، «کمین تکنیک» ، متشکل از کتابداران و معماران ایرانی و خارجی، برنامه فیزیکی طرح (۳۰۰۰ صفحه) را در مدت ۲ سال تهیه کردند که در سال ۱۳۵۵ ارائه شد. برنامه از ۹ بخش مختلف تشکیل شده بود:

۱.فعالیتهای مربوط به عموم مانند کتابخانه عمومی، کتابخانه های کوچک، مرکز کنفرانسها…. .

٢. کتابخانه تحقیقاتی برای متخصصان و محققان شامل:

– قسمت هنر و علوم انسانی 
– قسمت علوم اجتماعی 
– قسمت علوم تکنیکی 
– قسمت موسیقی و مدارک سمعی و بصری 
– قسمت دستخطها 
– قسمت نقشه ها و اطلسها 
– قسمت سرویس مخصوص برای معلولان 

٣. تدارکات اجرایی شامل لابراتوارهای کارگاهها، مرکز کامپیوتر

۴. قسمت اداری و سرویسهای تکنیکی 

۵. محافظت و نگهداری 

۶. انبار کتاب 

۷. مرکز تحقیقات ایران شناسی

 ۸. آپارتمانهای کارمندان و مهمانان

۹. پارکینگها

شرکت در مسابقه برای همه معماران بلامانع بود و مدارک درخواستی که می بایست بیان کننده ایده اولیه باشند عبارت بودند از پلانو ماکت در مقیاس ۱/۵۰۰  همراه با گزارش طرح که بسیار کم هزینه بود و امکان شرکت معماران جوان و استادان دانشگاه را فراهم می آورد (بیش از نیمی از ۱۳ طرح برنده، متعلق به این گروه از شرکت کنندگان بود).

ادامه مطلب
منطقه مرکزی مسکن برای بشریت

جریان مسابقه با نامنویسی حدود ۳۰۵۶ معمار از ۸۷ کشور جهان آغاز شد و تا موعد انقضای مهلت ارائه طرحها، ۶۱۸ طرح به دفتر کتابخانه رسید. اعضای هیئت داوران – نادر اردلان (ایران)، چارلز کوریا (هندوستان)، ایومینگ پی (چین)، جیانکارلو دکارلو (ایتالیا)، ترور دانت (انگلستان)، پدرو رامیرز (مکزیک)، فیومیهیکو ماکی (ژاپن) – کار خود را با بررسی کلیه پروژه ها آغاز کردند. آنها در ابتدا فهرستی از ۸۲ پروژه تهیه کردند. این فهرست با فهرست کمیته تکنیک که یک ماه پیش از ورود هیئت داوران به تحلیل پروژه ها پرداخته بود، مقایسه شد. در مرحله بعد، پس از تحلیل پروژه ها، در ابتدا ۳۸ و سپس ۲۲ پروژه برگزیده شدند. در مرحله آخر، بعد از بررسی کامل جزئیات، ۶ طرح انتخاب شد و برای انتخاب برندگان اول تا سوم از میان این ۶ طرح و انتخاب ۱۰ برنده بعدی از میان ۲۲ پروژه رأی گیری صورت گرفت.

سه برنده نخست معماری کتابخانه ملی عبارت بودند از:

– گروه معماری و مهندسی ,Von Gerkan 

Marg & Partners ، از جمهوری فدرال آلمان، برنده اول 

-گروه معماری و فنی ,Engelbert Eder Rudolf F . Weber , Reiner Wieden از اتریش، برنده دوم 

-گروه مهندسیWilhelm O. Meyer از افریقای جنوبی، برنده سوم

مشخصه های درخور توجه سه طرح برنده به طور خلاصه عینا از مجله هنر و معماری به شرح زیر نقل می شود:

برنده اول مسابقة کتابخانه ملی 

مجموعه فعالیتها متمرکز در بخش A (قسمت جنوبی زمین) از محدوده کلی زمین در یک ساختمان بسیار متراکم به فرم U که به طرف جنوب باز می گردد قرار گرفته با ادامه فیزیکی میدان به داخل زمین، کتابخانه یک حالت دعوت کننده به خود می گیرد و مراجع را به راحتی وارد محدوده کتابخانه می نماید. میدان به وجود آمده، بدین ترتیب در داخل کتابخانه به وسیله فعالیتهایی چون کتابخانه کودکان و کتابخانه عمومی محصور می گردد. این میدان به صورت فضای عبوری همچنان به طرف شمال ادامه یافته و با ایجاد آبنماها در زیر سایه آفتابگیر که گرما و آفتاب را کنترل می نماید تا شمالی ترین نقطه آن بعنی ناحیه پذیرایی مراجعان پیش رفته و به وسیله مکرهای متعدد به میدان فوقانی تری راهنمود می شود که در آنجا کافه تریا، ورودی پرسنل و مرکز ایران شناسی قرار دارد.

ادامه مطلب
گران‌ترین خانه در تهران متری چند فروخته شد؟

سکوهای فوق این امکان را به وجود آورده اند که دسترسی آسان به فعالیتهای مختلف میسر باشد. این سکوها ابتدا به مرکز کنفرانس و سپس به بخشهای مختلف کتابخانه تحقیقاتی دسترسی می یابند. فضاهای مطالعه به طور پله ای در دو ضلع ا و در دو طرف میدان مرکزی با استفاده از فرم خریایی سقف نور می گیرند.

فرمهای این پوشش در بخش ساختمان را از یکدیگر متمایز می سازد:

۱. پلاتفرم زیرین، حجم بسته به طرف خارج شامل فعالیتهایی است نظیر سالنهای مطالعه، انبار کتاب و سرویسهای نگهداری . 

۲.تاج فوقانی، از نظر فرم آزادتر و باریکتر شامل دفاتر اداری و آپارتمانها با قبول اینکه از عناصر معماری سنتی ایران چه از نظر فرم و چه از نظر جایگزینی حجمها میراثی نبرده (ولیکن شاید بتوان بدأ ساختمان را از این نظر غنی ساخت). این ساختمان برای استفاده بسیار ساده و از نظر زندگی بسیار مطلوب خواهد بود.

به خاطر تطبيق مطالعه شده اش با وضعیت آب و هوای ایران، فضای پذیرایی مراجعان که همواره حد فاصل بین فضای داخلی و خارجی است، گردش ممتد و آزاد مردم در طول فعالیتها در میدان (حیاط) مرکزی این ساختمان می تواند در آینده به صورت یک مرکز عمومی واقعی درآید که برخوردها، تبادل فکرها ودسترسی به اطلاعات و دانشها را آسانتر می نماید. و شاید نیز در آینده به صورت یک مرجع جدید فرهنگی درآید؟

برنده دوم  مسابقة کتابخانه ملی

برعکس راه حل پیشنهادی برنده اول، در بقيه پروژه ها پیشنهاداتی کم و بیش مشابه در زمینه راه حلهایی برمبنای به طور تقریبی ۸ ساختمان جوابگوی سمبلیک هر یک از ۸ بخش اصلی برنامه ارائه داده شده.

ادامه مطلب
فصلنامه هویت شهر شماره 8

 ترکیب فضا در مسابقة کتابخانه ملی

ترکیب بسیار فشرده ساختمانها ارتباط بین فعالیتها را سریع نموده، مؤثر و مطلوب است و ایجاد حیاطهای مرکزی در یک مقیاس جالب انسانی است.

تنوع مطالعه فضاهای تودرتو، این پروژه را به یک طرح با روحیه معماری سنتی نزدیک کرده، علی الخصوص ورودی اصلی این مجموعه ساختمانی که از طریق دو گالری سرپوشیده، عمود بر هم صورت می گیرد و به اولین حیاط مرکزی راه می یابند.

عدم روشنی مطالعه بر روی پوشش کلی و نمای اصلی خارجی جستجوی انجام شده در این پروژه را ناقص گذاشته است.

مهم جلوه دادن سیستم توزیع کتاب (در روی بام ساختمان ) از انبارهای کتاب به سالنهای مطالعه چیزی بر کیفیت معماری این پروژه نیفزوده است.

برنده سوم مسابقة کتابخانه ملی 

از بین کلیه پروژه های پیشنهادی که بر اساس یک تکنیک پیشرفته راه حل مطالعه شده در این طرح موفق شده که ترکیب فضاها را در یک مقیاس انسانی با تکنیک و توزیع سیستماتیک عملکردی در هم آمیزد.

مراجعان بعد از گذشتن از اولین حیاط مرکزی که در اطراف آن فعالیتهای مربوط به عموم توزیع می گردد، به یک سرسرای بزرگ داخلی وارد می شوند که تا حد انتهای ساختمان بین دو دیواره عمودی سرویس ادامه دارد.

 پلکانهای بزرگ متعددی مراجعان را به فعالیتهای مختلف در سه طبقه راهنمایی می کنند. این فعالیتها عموما در شرق به فضای کتابخانه و در غرب به دفاتر و لابراتوارها اختصاص دارند. پاسیوهای دایره شکل نور طبیعی را به طبقات زیرین منتقل می نمایند.

ضلعهای غربی و شرقی با وارد کردن باغچه هایی به داخل ساختمان بریده شده اند.

به همین سیستم ساختمان ناحیه B بعنی قطب شمالی زمین برای مرکز تحقیقات ایران شناسی به کار برده شده است و آپارتمانها با برخورداری از شیب طبیعی زمین در این ناحیه مورد مطالعه قرار گرفته اند. در این مجموعه که عامل تکنیک اهمیت بسیار یافته و به خوبی مطالعه گردیده، زندگی دادن به فضای ورودی توزيع فعاليتها احتمالا با اشکال مواجه خواهد گردید.»

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

9 − 8 =

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا