معماری و سینمای معناگرا

انتشار کتاب معماری و سینمای معناگرا ؛ بازخوانی تاثیر فضاهای معماری در تجلی معنا در سینمای معناگرا
نویسنده: دکتر سیامک پناهی
ناشر: عصر کنکاش
تاریخ انتشار: ۱۳۹۷
تیراژ: ۱۰۰۰ نسخه
قیمت: ۱۴۰/۰۰۰ تومان

سخت ابتدایی نویسنده ی کتاب معماری و سینمای معناگرا ؛ بازخوانی تاثیر فضاهای معماری در تجلی معنا در سینمای معناگرا

آنچه که بر هیچ‌کس پوشیده نیست عدم پرداخت دقیق هنرمندان، روشنفکران و اندیشمندان بر ارتباط معماری و سینماست و آنچه تا به امروز در طراحی فیلم‌های سینمایی عموماً مورد بی‌مهری قرار گرفته است تأثیر معماری بر تجلی معنا در فضای حاکم بر فیلم است. انگیزه اصلی در انجام این پژوهش به عدم پرداخت معماران و سینماگران به تجلی معنا در آثار خود مربوط می‌شود. این کتاب برگرفته از رساله دکترای این‌جانب است که در سال ۸۶ انجام‌ گرفته است.

چارچوب نظری  کتاب معماری و سینمای معناگرا

در این کتاب چگونگی نقش فضاهای معماری در تجلی مفاهیم در فیلم‌های معناگرا مورد بررسی و تحلیل قرارگرفته است. چارچوب نظری این کتاب به سه بخش: نحوه برخورد با فضاهای معماری، چارچوب و دیدگاه فلسفی پژوهش و روش نشانه‌شناسی تقسیم می‌گردد. «نظریه فضاهای معماری بر اساس نظریه «ادراک فضا»ی کریستین نوربرگ شولتز بوده که از اندیشه‌های هایدگر، مرلوپونتی و ژان پیاژه بهره گرفته است». نظرات وی به‌عنوان پایه بحث برگزیده‌ شده و جهت رفع نقصان آن از نظرات برنارد شومی در معماری رویداد، کریستوفر الکساندر در زبان فضا و همچنین گاستون باشلار درزمینه بوطیقای فضا استفاده ‌شده است. در مرحله ادراک فضای سینمایی، تلفیق نظریه پیتر گرینوی به‌صورت نظریه «فضا به‌ مثابه فرم» با نظریه ویم وندرس به‌صورت نظریه «فضا به ‌مثابه نماد» مؤثر واقع‌شده است.

رویکرد فلسفی

در رابطه با رویکرد فلسفی پژوهش سعی گردیده است نظرات هایدگر در باب «دازاین» که بیشتر معنای «فرد-هستی» می‌دهد با نظرات واتسوجی تتسورو در باب «نینگن» به معنای «جمع- هستی» و از طرف دیگر ناخودآگاه فردی فروید با ناخودآگاه جمعی یونگ تلفیق گردد. با به‌کارگیری مفاهیم، ابزارها و رویکردهای تحلیلی که این نظریه در دسترس قرار می‌دهد، معماری فیلم و عناصر مرتبط با آن تحلیل‌شده است. در این تحقیق با روش تحلیلی و توصیفی با تکیه ‌بر روش نشانه‌شناسی لایه‌ای (تحلیل فیلم با دیدگاه محور هم‌نشینی لایه‌های متن، بافت، بینامتن، رمزگان و رسانه‌ها) و تحلیل سه‌گانه اروین پانوفسکی (ادراک اولیه، ادبیات موضوع و هرمنوتیک) در تمامی لایه‌های هم‌نشین و درنهایت تلفیقی از تحقیق کیفی (از نظریه به نمونه موردمطالعه) و کمی (از نمونه مطالعه به نظریه) مفاهیم بازشکافت شده‌اند.

هدف کتاب 

این کتاب سعی در ارائه یک مدل برای تحلیل فضاهای معماری موجود در فیلم‌های معناگرا دارد. فرآیند حاصل از این تحقیق به این نتیجه دست‌یافته است که عناصر مشخصه فضاهای معماری فیلم‌های معناگرا عموماً بر اساس اندیشه شکل‌گرفته و در تجلی معنا و مفاهیم معنوی آن از قبیل سقوط، سردرگمی، عروج، آرمانشهر، مفهوم خانه، بازگشت به ریشه‌ها، عشق، ُادیسه، کشف، ایمان، وجدان و … نقش بسزایی دارد. در تحلیل فوق با دیدگاه شولتز هر مرحله در تطبیق با شش فضای: جغرافیا، فضای شهری، شهر، معماری، معماری داخلی وشیء مورد بررسی قرارگرفته و در هر مرحله با نقد سه حالت مورفولوژی، توپولوژی و تیپولوژی، نشانه‌ها از طریق نشانه‌شناسی لایه‌ای به شرحی که در جداول مربوطه ارائه گردیده است مورد تحلیل قرارگرفته‌اند.