فضای درون ؛تجربه داخلی خاستگاه معماری است

انتشار کتاب فضای درون ؛تجربه داخلی خاستگاه معماری است

نویسنده: رابرت مَکارتر
مترجم: رضا امیررحیمی
ناشر: مؤسسه معمار نشر
تاریخ انتشار: اسفند ۱۳۹۷
(سال انتشار کتاب اصلی: ۲۰۱۶)
صفحات: ۱۸۱ صفحه
قیمت: ۲۵/۰۰۰ تومان

 مقـدمه کتـاب فضای درون ؛تجربه داخلی خاستگاه معماری است

در سراسر تاریخ بشر فضای داخلی و تجربه آن، هم آغاز، الهام ابتدایی برای طراحی معمارانه، و هم فرجام، منظور نهایی معماری بوده، آن‌گونه که در سکونت انسان به کار گرفته شده است. از ابتدای دوران مدرن، و تا امروز، کشف‌های محوریِ طراحی معمارانه را می‌توان تا آرمان زاینده تجربه داخلی نزدیک دنبال کرد، و می‌توان نشان داد که کیفیت تجربه فضامند داخلی ساکنان، هم عامل تعیین‌کننده و اساسی فرایند طراحی معمارانه، و هم چاره ارزیابی شایسته یک اثر معماری پس از ساخته شدن است. این کتاب به دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که چگونه فضای داخلی بخش جداناپذیری از تکوین معماری مدرن از اواخر قرن هجدهم تا امروز بوده است، و چگونه نسل‌های پی‌در‌پی معماران دل‌مشغول فضای داخلی و تجربه آن بوده‌اند، که به آنها امکان داده به طور بنیادی روش‌ها و هدف‌های سنتی ترکیب‌بندی معمارانه را متحول کنند. برای بسیاری از معروف‌ترین و معتبر‌ترین معماران حرفه‌ای معاصر، فهم تجربه فضامند داخلی کماکان نقطه آغاز گریزناپذیر طراحی است. جا دادن به سکونت کماکان دلیل اصلی ساختن آثار معماری است.

فضای درون

اجازه دهید به سراغ ابتدای فرایند تصور و ساختن معماری برویم. خاستگاه اندیشه ابتدایی یک اثر معماری در اغلب مواقع جایی است که فرانک لوید رایت «فضای درون»  نامید. اتاق‌هایی که به لحاظ فضایی نوآورانه‌اند، در ابتدای فرایند طراحی پدیدار شدند، و در تأثیر تجربی‌شان قدرتمندتر از فرم‌های خارجی‌ای هستند که سرانجام برای پوشاندن آنها مناسب پنداشته شده‌اند. با این همه‌، این روزها‌، برای اینکه ادعا کنیم تجربه داخلی تقدم دارد، نیاز داریم وسواس فرهنگی و اجتماعی معاصر در مورد نقش منظرها و فرم‌های خارجی در بازنمایی معمارانه را به پرسش بگیریم، و بر تمرکز وسواس‌گونه بر فرم خارجی و نادیده گرفتن تجربه داخلی همراه با آن، تأکید کنیم. برخلاف تأثیر از دور تجربه دیداریِ محض نگریستن به فرم خارجی یک بنا، و قرار دادن آن در پیشارویمان به منزله شیء برای نظرپردازی زیبا‌شناختی، اتاق ما را عملاً احاطه می‌کند، و تمامی حس‌های ما – لمس کردن، شنیدن، بوییدن، مزه کردن و دیدن – را به کار می‌گیرد و احساس نزدیکی مجسم و تماسی را برمی‌انگیزد و چیزها را به ‌ما نزدیک می‌کند.

تجربه فضامند

آنچه به عنوان پرنفوذترین سه کشف معماری مدرن اولیه شناسایی شده – و امروزه کماکان مورد استفاده و بر کارهای معاصر حاکم است – همه ملهم از تجربه فضامند و داخلی‌اند. «نقشه بافته» فرانک لوید رایت، نوعی لایه‌بندی کف و سقف که به طور مستقیم به مفهوم‌های آسیای شرقی سکوی زمینی و سایبان سقفی مربوط است، ابتدا در طراحی‌هایی نمود یافت که ظاهر خارجی آنها به‌هیچ‌وجه نشانی از ساختار فضامند و پویای درونی ندارند. در Raumplan (نقشه اتاق) آدولف لوس هر اتاق در مقطع خود نسبت‌ها و موقعیت و رابطه متقابل نزدیکی با سایر اتاق‌های خانه داشت، که منجر به نقشه‌هایی می‌شد که به لایه‌های چندگانه‌ای شکسته می‌شدند، و نوعی بوم یا عوارض طبیعی زمین را شکل می‌دادند. در plan libre (نقشه آزاد) لوکوربوزیه، نقشه کف با دیوارهای خمیده آزاد اشغال می‌شد، که به فضاهای داخلی‌ای شکل می‌دادند که وقتی سکونت‌کننده  از میان آنها  و در گردشگاه معمارانه – عالی‌ترین اندیشه داخل – حرکت می‌کند، رابطه فضاها با هم نوسان پیدا می‌کند.