فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهر ایرانی شماره ۲۴

---

چکیده مقاله ۱ فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهر ایرانی شماره ۲۴

وقف نوعي ايمان سنجي و ترازوي باورهاي قلبي مردم در طول ادوار اسلامي محسوب مي شود که در جامعة ديني ظهور و بروز معناداري مي يابد. در شکل گيري شهرهاي اسلامي عوامل چندي مؤثر بوده اند؛ از جمله اين عوامل مي توان به انديشة وقف اشاره داشت. از ديرباز بناهاي وقفي از جمله تأسيسات و خدمات عمومي بخش عمده اي از بافت معماري شهرهاي اسلامي را به خود اختصاص داده است که با احداث آن ها و افزايش جمعيّت باعث گسترش و عمران شهرها شده است.

 

 

چنين به نظر مي رسد که رفتار انسان با طبيعت و به طور خاص گياه، با اعتقاد انسان ها ارتباط مستقيم دارد. اين مهم بر زندگي فردي و جمعي انسان، شکل گيري و مکان يابي و سازماندهي کالبدي و فضايي شهرها و مجتمع هاي زيستي تأثير مستقيم داشته است. در اين باره و مطابق با نخستين هدف پژوهش حاضر، تحقيق دربارة سير تاريخي مواجهة ايرانيان با طبيعت و تبيين جايگاه آن در زندگي ايشان انجام گرفته که با استفاده از روش توصيفي- تحليلي و شامل دو بخش پيش و پس از اسلام است.

 

 

دریافت کامل مقاله

---

طي چند دهة گذشته، در نتيجة رشد فزايندة جمعيّت و به موازات آن رشد شهرنشيني، نظام شهري تحوّلات عميقي را به خود ديده و بر تعداد سکونت گاه هاي شهري به طور فزاينده اي افزوده شده و در سازمان فضايي نظام شهري تغييراتي ايجاد کرده است. هدف از پژوهش پيش رو تحليل و ارزيابي سازمان‎يابي فضايي نظام شهري استان قزوين و شناخت تحوّلات جمعيّتي آن در سال‎هاي ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۰ با استفاده از سه نوع شاخص‎هاي سنجش ميزان نخست شهري، تمرکز و تعادل است.

 

 

شبستان به عنوان شاخص ترين عنصر معماري در مساجد سنّتي مي باشد که به لحاظ ساختاري و کالبدي از جايگاه مهمي برخوردار بوده است. ولي با گذشت زمان در معماري مساجد معاصر تغييرات مشهودي در ساختار و سازمان فضايي آن بوجود آمده است. از اين رو هدف اصلي اين مقاله بررسي اهميّت جهت گيري و سلسله مراتب فضايي شبستان در طرّاحي مساجد ايراني ـ اسلامي است و در نظر دارد با شناخت نظام انديشه و زيرساخت هاي تفکّر معماران مساجد ايراني ـ اسلامي به مطالعة تطبيقي جايگاه و جهت گيري شبستان در معماري مساجد سنّتي (دورة صفوي اصفهان) و مساجد معاصر (تهران) بپردازد.