فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهر ایرانی شماره ۱۷

 

---

چکیده مقاله ۱ فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهر ایرانی شماره ۱۷

معماری ایران از تاریخ، حكمت، اصول و بویژه پدیده های شگرف هنرهای معنوی سخن می گوید. این معماری در ادوار اسلامی، رشد فراوانی – در تمام شئون با هنرهای وابسته مانند هنر گچ بری – داشته است. در مجموع هنرهای وابسته به معماری ایران، بخصوص پدیدة گچ بری های بسیار باقاعده، زینت بخش داخلی بناها بوده و در برخی موارد سبب زیباسازی نماهای مسكونی بیرونی و اندرونی، هم چون منازل دورة قاجاریّه در كاشان و دیگر مناطق شده است.

 

 

از جمله اصول مهم شهرسازی ایرانی-اسلامی اصل انسجام و وحدت در ساختار شهر است. شهرهای گذشته ایران ساختاری اصلی داشتند که عملکردها و عناصر اصلی شهر را در بر می گرفت و به صورت سلسله مراتبی، در سطح محلّه ها ادامه می یافت و علاوه بر افزایش خوانایی و هویّت بخشیدن به شهر و محلّه ها، شکلی کارا و منسجم به شهرها می بخشید.

 

 

دریافت کامل مقاله

---

كارایی زبان الگوی اسلامی ـ ایرانی طرّاحی محیط و منظر در گرو دست یابی به ماهیّت درست این زبان وساختار آن است. حكمت هنر و معماری این مرز و بوم دارای مبانی نظری استواری است كه می تواند ساختار این زبان را در جهت نیل به منظر شهری با هویّت اسلامی ـ ایرانی پیكربندی نماید. در سال های گذشته تلاش های بسیاری برای تبیین و ارائة الگو ها در قالب یك زبان، در حوزة معماری غرب صورت پذیرفته است، امّا آن چه این الگو ها را با معماری اسلامی ـ ایرانی، ناهمسو می کند، نبود یا عدم تطابق ریشه های نظری آن با معماری اسلامی ـ ایرانی است.

 

 

محور، عاملی اساسی در سازمان دهی کالبدی معابد است که با توجّه به نحوة تفکّر هر مکتب، نقشی نمادین در فضاهای عبادی داشته است. محور، در فضای نیایشگاه ها عامل جهت مندی است که می تواند القاکنندة معانی و كیفیّت فضایی تعریف شده ای در عبادت گاه باشد. این مقاله در پی آشکار ساختن عوامل و معانی مؤثّر بر محوربندی معابد اسلامی و مسیحی است. ضرورت مطالعه و بررسی محور در اهمیّت نقش پنهانی و مؤثّرش در جهت گیری معنوی و كالبدی فضای عبادت گاهی است.

 

بازارهای ایرانی یکی از مهم ترین بخش های تشکیل دهندة ساختار شهر در شهرهای تاریخی و فرهنگی باستان بوده اند. این بازارها علاوه بر تأثیرگذاری بر ساختار کلی شهر و شکل گیری محلّه ها، به عنوان یکی از مظاهر مهم معماری، در میان مردم از اهمیّت برخوردار بوده و در جهان نام آور شده اند. به دلیل ویژگی های منحصر به فردی که بازار قیصریّه لار نسبت به دیگر بازارهای برجای مانده از دوران کهن دارد، بررسی عمیق تر و موشکافانه تر آن ضروری به نظر می رسد.