فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهر ایرانی شماره ۱۲

 

---

چکیده مقاله ۱ فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهر ایرانی شماره ۱۲

امروزه توجّه به مفهوم امنیّت شهروندان و روش های ارتقای آن، از اولویّت های اساسی حرفه مندان و نظریّه پردازان شهری محسوب می شود. جدای از اثرات اجتماعی و فرهنگی ناشی از برنامه ریزی و طرّاحی محیط های امن شهری بر الگوهای رفتار شهروندی و بهبود کیفیّت محیطی نواحی سکونتی، تبیین ویژگی و اثرات مرتبط بر نقش کالبدی شهر بر کاهش جرایم شهری یا کاستن از وقوع جرم، موضوع مستقل و با اهمیّتی است که در قالب نظریّه های نوین شهرسازی و نقش کالبدی شهر (برنامه ریزی و طرّاحی شهری) در کاهش و پیشگیری از جرایم شهری اشاره می شود. 

 

 

آیین ها را می توان به آداب و رسومی تعبیر کرد که طی سال های طولانی شکل گرفته اند و روابط و مناسبات انسان ها با جامعه، محیط و تاریخ و نیز روابط میان شهروندان را در فضایی نمادین تعریف و تنظیم می کنند. آیین ها ریشه در باورها، احساسات و هویّت اجتماعی مردم دارند و به همین دلیل، اغلب، برگزاری آن ها به شکلی خودانگیخته از سوی افراد جامعه صورت می پذیرد. 

 

 

دریافت کامل مقاله

---

رویکرد حفاظت از آثار ارزش مند معماری به عنوان عناصری هویّت‏بخش ـ در قالب توسعه، تعمیر و مرمت ـ همواره به‏عنوان رکنی اساسی در تاریخ معماری این مرز و بوم محسوب شده است. 

منابع تاریخی حکایت از آن دارند که بنیان گذار کاروان سرا، هخامنشیان بودند. کاروان سراها از لحاظ محل استقرار، به دو گونۀ برون شهری و شهری تقسیم شده اند. شکوفایی کاروان سراهای ایران مربوط به دورة صفویه است. در این دوره رونق تجاری- اقتصادی به خصوص در اصفهان، سبب استقرار کاروان سراهای شهری و برون شهری بسیاری در ناحیة اصفهان شد. 

 

این نوشتار در مقام واکاوی مؤلّفه های شهر زیارتی مطلوب با تاکید بر شهر مشهد می باشد. به لحاظ مفهومی مدل شهر زیارتی مطلوب شامل ابعاد و شاخص های چندگانة محیطی و کالبدی، اقتصادی، مدیریتی و سیاست گذاری و اجتماعی- فرهنگی است. در این مطالعه، ترکیبی از روش های اسنادی، بحث گروهی، تحلیل ثانویه، پیمایش محدود، تحلیل سلسله مراتبی (تصمیم گیری چندگزینه ای به شیوة فازی) به کار گرفته شد.

 

 

بنای قبّة سبز متعلق به قراختاییان کرمان است و قدمت آن به قرن هفتم هجری می رسد. مجموعه آثار زمان قراختاییان، خصوصاً ترکان خاتون، یکی از مجموعه های بزرگی بود که متأسفانه بر اثر زلزله تمام آن از بین رفت و فقط سر در مدرسه و مقبرة آن ها باقیست و به نام قبّه یا گنبد سبز مشهور است. بقایای دیوارهای مدرسه و آرامگاه احتمالاً زیر ساختمان های مسکونی اطراف مدفون است. 

 

 

تمامی شهر های جهان اسلام، دارای هویّت اسلامی مشترکی هستند. این هویّت به وسیلۀ ارزش های اسلامی پنهان در بطن معماری و شهرسازی آنان حاصل شده است. در واقع ایجاد تعامل میان فقه و زبان طرّاحی نیازمند طرّاحی الگویی راهبردی است؛ این الگو با واكاوی و بازشناسی مفاهیم اسلامی به دست خواهد آمد. در مقاله حاضر با رجوع به قرآن و احادیث، تجلّی اصل «لاضرر و لاضرار» به عنوان مهم ترین اصل حقوق شهروندی، بر پایة عدل در معماری مسکونی، بررسی شده است. 

 

 

 

معماری ایرانی در بستر فرهنگ اسلامی حاکم بر جامعه، مسیر تکامل خود را طی نموده است. در این میان شناخت اصول و عوامل وحدت بخش معماری سنّتی، برای باززنده سازی فرهنگ و معماری برگرفته از آن، در جامعة امروزی، مورد نظر بسیاری از محققان است. شهر از دیدگاه اسلام با معیار وسعت و جمعیّت سنجیده نمی شود؛ گرچه بزرگی و جمعیّت شرط لازم برای شهر محسوب می شود.