مجله علمی منظر شماره ۳۱ تابستان ۱۳۹۴ (۱)
فهرست مقالات در نشریه علمی منظر شماره ۳۱ (بخش۱)
چکیده مقاله ۱ نشریه مجله علمی منظر شماره ۳۱
در میانه کوه و کویر | سید امیر منصوری
این شماره مجله، با تأخیر نسبت به موعد خود چاپ شد. در این فاصله خبر فوت استاد «محمد شهیر»، معمار منظر برجسته هندی موجب تأثر علاقمندان این حرفه شد. استاد که مقالاتی برای مجله منظر نگاشته بود، با مرمت باغ‌های تاریخی هند و افغانستان که به سبک ایرانی ساخته شده بودند، نقش مهمی در روزآمد کردن باغ ایرانی و فعال‌سازی آن در جریان زندگی امروزی داشت. تجربه‌های «محمد شهیر» در معماری منظر و مرمت باغ‌های ایرانی یادگاری گران‌بها برای جوانان امروز است. روحش شاد و پرفتوح باد…
چکیده مقاله ۲ مجله علمی منظر شماره ۳۱
باغ ایرانی تهران منظر خلاق در تلفیق سنت با مدرنیته |محمد آتشین بار؛ الناز مرتاضی مهربانی؛ نورا وحیدیان
باغ ایرانی تهران که در سال ۱۳۹۱ توسط مهندسین مشاور پژوهشکده نظر طراحی و اجرا شد، از معدود نمونه‌های امروزی‌شده این کهن‌الگو در ایران است. این باغ در حال حاضر مورد استقبال اکثریت تهرانی‌ها قرار گرفته و موجب ارتقاء کیفیت فضا و بازیابی هویت ایرانی شده است. این پژوهش با نگاهی نقادانه به بخش‌های مختلف طرح باغ ایرانی، تأثیر آن بر محیط اطراف، میزان رعایت الگوهای طرح در مقایسه با الگوی اصیل، تعامل اجتماعی و کارکرد طرح در ارتباط با بستر، به ارزیابی مبانی نظری و روش‌شناختی پروژه می‌پردازد.
چکیده مقاله ۳ مجله علمی منظر شماره ۳۱
مجسمه میادین تهران از اقتدارگرایی پیکره‌ای تا فردگرایی انتزاعی| پدیده عادلوند؛ زهرا سلحشور؛ آزاده قلیچ‌خانی
مجسمه شهری با خروج از انحصار موزه و گالری پا به عرصه منظر شهر گذاشت تا ضمن کمک به خوانایی شهر در ارتقای کیفیت بصری آن نیز ایفای نقش کند. در این راستا توجه به ذهنیت مخاطب، تاریخ و زمینه، اصولی مهم در موفقیت مجسمه جهت نیل به اهداف فوق شناخته می‌شوند.
به نظر می‌رسد حضور مجسمه در فضای میادین تهران از دوران پهلوی اول تا امروز روندی از اقتدارگرایی پیکره‌ای تا فردگرایی انتزاعی را طی کرده است. به طوری که اقتدار حاکمیت در دوران پهلوی اول و دوم در بازنمایی واقع‌گرای پیکره خاندان پهلوی و مشاهیر نمود پیدا می‌کند و از دهه ۸۰ تا امروز با الگوبرداری از زیبایی‌شناسی مدرنیستی از رویکردی انتزاعی و فردگرا تبعیت می‌کند. بنابراین شاید بتوان گفت مجسمه میادین به عنوان نشانه شهری با جدایی‌گزینی از زمینه و تاریخ و بدون توجه به مخاطب، روند تکاملی به سمت نمادین‌شدن را طی نکرده است و با انتزاع‌گرایی از معنابخشی به محیط فاصله گرفته است.
چکیده مقاله ۴ مجله علمی منظر شماره ۳۱
معنای نور سبک‌شناسی نورپردازی ساختمان‌های مسکونی در تهران | یاسمین افتخار؛ صدف امین‌الاسلامی اسکویی؛ نیوشا نبی بخش
در سال‌های اخیر شاهد رواج نورپردازی نماهای مسکونی در سطح شهر تهران هستیم. این نورپردازی‌ها به‌دلیل نبود قوانین هدایت‌کننده و همچنین عدم آگاهی و شناخت عموم از ماهیت هنری نورپردازی، به شیوه‌های سلیقه‌ای انجام می‌شوند که باعث ایجاد اغتشاش بصری در منظر شبانۀ شهر تهران شده است. این مسئله لزوم وجود مقرراتی در جهت کنترل این روند را آشکار می‌سازد. برای تبیین قوانین سامان‌دهنده نیاز است تا شناختی علمی از نورپردازی‌هایی که در سطح شهر انجام می‌گیرد حاصل شود. در این راستا بررسی حدود ۵۰ نمونه از نماهای مسکونی نورپردازی شده در سطح شهر تهران در قالب تحقیقی با مشاهدات میدانی گسترده صورت گرفت. مشاهدات نشان می‌دهد که نورپردازی نماهای مسکونی به‌طور کلی با سه رویکرد عمدۀ عملکردگرایانه، تزئینی و معناگرایانه انجام می‌شود. همچنین با در نظر گرفتن معیارهای مفهومی و ظاهری می‌توان نماها را در شش دسته با ویژگیهای متفاوت مورد بررسی قرار داد. طبقه‌بندی رویکردهای نورپردازی و شناخت ابعاد نظری و ویژگیهای هر یک از این دسته‌ها، می‌تواند اولین گام در مدیریت منظر شبانۀ محلات مسکونی و ایجاد قوانین هدایت‌کننده در این زمینه باشد.
چکیده مقاله ۵ مجله علمی منظر شماره ۳۱
بام سبز یا باغ‌بام؟ نگـاهی به تجـربه‌های اخیــر تهران | فرنوش پورصفوی؛ سمیرا اسکندری؛ مریم زاهدی
چکیده مقاله ۶
زندگی پیاده گذر پیاده از میدان امام حسین(ع) تا شهدا | لیلا سلطانی؛ فهیمه فرنوش؛ نیره پیشرو
پیاده‌پذیری فضاهای شهری کیفیتی است که صرف‌نظر از رابطه مستقیمی که با مؤلفه‌های حس مکان دارد، وابسته به روندی است که طی آن شهرها و مکان‌های شهری را می‌سازیم. روند شکل‌گیری هر فضا، تأثیری ژرف بر چگونگی زندگی جاری در آن دارد. بر این اساس ارزیابی روند مذکور منضم به اندازه‌گیری پیاده‌پذیری مکان (بر مبنای جنبه‌های حس مکان) و تدقیق ویژگیهای کیفی آن، می‌تواند بن‌مایه ساماندهی، برنامه‌ریزی و گزینش قواعد شهرسازانه باشد. اگرچه با توجه به ماهیت پایان‌ناپذیر طرح‌های شهری، سنجش محتوایی طرح‌های مرتبط با پیاده‌راه‌‌ها از طریق ارزیابی مؤلفه‌های مکان از سه جنبه کالبدی (بوم‌شناختی، فضایی، ریخت‌شناسانه، زمینه‌ای، بصری)، ذهنی (دریافتی) و رفتاری (اجتماعی، کارکردی و گزینشی) امری الزامی است، لیکن در بازه زمانی حاضر که طرح‌های متعدد پیاده‌راه‌سازی در کلانشهر پایتخت۱ از مبادی مختلف مطرح گردیده، که بعضاً فارغ از اسناد مصوب و یا در دست تبیین و تصویب۲ توسعه شهری است. بررسی فرایند تبیین طرح‌ها (در چارچوب مراحل پنج‌گانه تعریف، برنامه‌ریزی و طراحی، اجرا و بازخورد) و ارزیابی روند اقدامات مشابه پیشین و دستاورد چنین رویکردهایی به ضرورتی اولیه تبدیل شده است. این نوشتار مجال کوتاهی است تا فرایند تبیین طرح پیاده‌راه‌سازی محور هفده شهریور، حد فاصل میدان امام حسین(ع) و میدان شهدا با هدف ایجاد مکانی برای توسعه مدنی، ترویج زندگی فرهنگی-اجتماعی و ایجاد محلی برای مراسم آیینی مورد بررسی قرار گیرد.
چکیده مقاله ۷
موسیقی خیابانی به دنبال جایگاه موسیقی در منظر شهر | مونا مسچی؛ آناهیتا مدرک؛ پریچهر اصل‌فلاح
چکیده مقاله ۸
باغ‌موزه یا موزه‌باغ؟ منظر باغ‌موزه مینیاتور تهران | رضا کسروی قشلاق؛ مینا میرلوحی؛ فرانک اسماعیلی
باغ‌موزه مینیاتور پدیده‌ایست معاصر که با استفاده از ابزارهای منظر، مفهوم سنتی موزه را با گره زدن آن به فضای جمعی با دستیاری مفهوم سنتی باغ‌موزه دگرگون می‌کند. تلفیق باغ ایرانی و موزه در باغ‌موزه مینیاتور تهران می‌تواند به منظری آشنا را رقم زند که توسعه تعاملات اجتماعی، خاطره‌انگیزی و تقویت حس مکان از نتایج آن است. روند ناخودآگاه دریافت اطلاعات از میراث به نمایش درآمده در باغ‌موزه می‌تواند ادراک خاصی از فضا در اختیار مخاطب قرار دهد که مشوق او برای قرار گرفتن در فضای واقعی اثر باشد. منظر نمایشگاهی و توجه مناسب به الزامات منظر، نوع خاصی از فضا را ایجاد می‌کند که به رونق گردشگری می‌انجامد. در باغ‌موزه مینیاتور عدم وحدت کلیت طرح و جزء فضاها، نوعی التقاط در استفاده از عناصر آشنا و ناآشنا در منظره‌سازی ایجاد کرده که روح ایرانی مجموعه را کمرنگ می‌کند.
