تأليفاتمجلاتمجله علمی منظرمقالات
مجله علمی منظر شماره ۲۴ پاییز ۱۳۹۲ (۱)
فهرست مقالات در نشریه علمی منظر شماره ۲۴ (بخش۱)
۱-منظر آیینی | سید امیر منصوری
۲- اهمیت پژوهش‌های چندجانبه در باغ ایرانی | لادن اعتضادی
۳-دربارۀ به هم پیوستگی ناگزیر تار‌و‌پود جهان معاصر | فیلیپ نیس
۴-تعامل فضای آموزش معماری با طبیعت در تأمین نیاز روانی دانشجویان دو دانشگاه در اصفهان | سمانه امامی
۵- باغ‌های شفابخش، رویکرد باغ ایرانی به سلامتی | مینا اکبرزاده؛ علی اصغر ادیبی
۶- محمد رضا مهربانی گلزار : درآمدی بر ارزیابی منظر
۷-چشم اسفندیار معماری منظر تهران | سید امیر منصوری
۸- فرایند برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌های شهری تهران | محمد صالح شکوهی بیدهندی
چکیده مقاله ۲ مجله علمی منظر شماره ۲۴
اهمیت پژوهش‌های چندجانبه در باغ ایرانی | لادن اعتضادی
باغ ایرانی پدیده‌ای تاریخی است که شناخت آن تنها به آگاهی داشتن از سیر تحول باغ‌سازی و اطلاعات شکلی و سبکی محدود نمی‌شود. باغ ایرانی محتوایی دارد و براساس خیالی پدید آمده است. خیال باغ ایرانی چیست و چه نسبتی با کالبد آن دارد؟ آیا می‌توان از تنوعات شکلی و ساختار یگانه باغ ایرانی سخن گفت؟ گستره تاریخی و جغرافیایی بسط باغ ایرانی چیست؟ مهم‌تر اینکه با کدام پیش‌فرض‌های متقن می‌توان به تحقیق در موضوع باغ ایرانی پرداخت؟ در این رابطه پرسش‌ها متعدد و متنوع و به تبع آنها موضوع تحقیق و منابع نیز متنوع است. امروز کشف ساختار، کالبد و همه ویژگی‌های کمی و کیفی باغ ایرانی نیازمند تحقیقات پردامنه و جدی براساس رویکردهای متناسب با موضوع است و پرسش بنیادین و مقدم بر سؤالات دیگر این است که “از باغ ایرانی چه می‌دانیم و مصادیق آن را در کدام گستره جغرافیایی یا محدوده تاریخی جستجو می‌کنیم؟” کشف همه وجوه باغ ایرانی برای شناخت جامع آن لازم است و این امر نیازمند تعریف موضوعات متنوع برای تحقیق در باغ ایرانی است. طرح پرسش‌های درست و شناخت منابع متعدد و متنوع و توجه به رویکردهای متناسبِ هر موضوع، لازمه چنین تحقیقی است. چرایی تحقیق در باغ ایرانی با فهم معنای تداوم حضور تاریخی آن و معنای جهانیِ باغ ایرانی روشن می‌شود و در پی آن گسترة وسیع موضوعات، سؤالات و منابع تحقیق در باغ ایرانی مطرح خواهد شد. در این راستا شناخت و انتخاب درستِ روش و رویکرد تحقیق از الزامات است.
چکیده مقاله ۳ مجله علمی منظر شماره ۲۴
دربارۀ به هم پیوستگی ناگزیر تار‌و‌پود جهان معاصر | فیلیپ نیس
برای سنتز و ساده‌ترکردن فهم ارزش‌های مربوط به پیتورسک سه رویکرد متفاوت را می‌توان در پیش‌گرفت : اول، پرداختن به رابطه و تناسب بین مفهوم و شیء به عنوان آنچه موضوع مطالعۀ تاریخی بوده است؛ دوم، بی‌تفاوتی کامل نسبت به مفهوم، چرا که حتی برای مواجهه با مسایل و چالش‌های شکل‌گیری جهان معاصر ناتوان است۱ و سوم نوعی پذیرش مسئله با بی‌میلی و از سر تفنن از یک سو و انتقاد تکان‌دهنده و کنایه‌آمیز از سوی دیگر، برای نشان‌دادن ساخت تماماً باسمه‌ای جهان امروز توسط گردشگری به عنوان جزئی جدانشدنی از فرآیند زیباسازی جهان و یکی از عناصر بنیادی پیتورسک. در این تصویر اجمالی، موضع‌گیری۲ ما شامل این پرسش می‌شود که آیا وجه مشخص ساختار جهان معاصر نمی‌تواند امروز ـ بیش از هر زمان دیگرـ یک پیتورسک کلی، گسترش‌یافته، چندریختی، فریبنده و نگران‌کننده، در مقیاس کرۀ زمین باشد۳؟ این فرضیه، بازنگری این مقولۀ زیباشناسانه را در شکل‌پذیری و تاریخ‌مندی آن ایجاب می‌کند و چرایی و چگونگیِ کارآمدی و انعطاف آن را از نقطه نظر منطقه‌ای، مادی و بصری مورد توجه قرار می‌دهد. تاریخ، پیچیدگی و گستردگی این مفهوم و تأثیرات واقعیات مجسم آن، چه تاریخی و چه معاصر، سبب می‌شود به محض یافتن و آشکارشدن پاره‌ای از مسایل، به آنچه اصطلاحاً جهانی‌سازی۴ نامیده می‌شود و همچنین ساختمایههای «منظر»های معاصر۵ منجر شود.
چکیده مقاله ۴ مجله علمی منظر شماره ۲۴
تعامل فضای آموزش معماری با طبیعت در تأمین نیاز روانی دانشجویان دو دانشگاه در اصفهان | سمانه امامی
به دلیل گرایش ذاتی و فطری انسان‌ها در تعامل با طبیعت، و تأثیرات قابل توجه ارتباط با طبیعت در روح و جسم آدمی، بشر همواره به دنبال ایجاد یک رابطۀ منطقی و مناسب میان فضای درون و طبیعت بیرون بوده است. در راستای تحقیقات صورت‌گرفته در رابطه با تأثیرات طبیعت بر بهبود روند آموزشی و نقش آرامش‌بخش ارتباط با طبیعت بر جسم و روان آدمی، بررسی کیفیت تعامل با طبیعت در مکان‌های آموزشی ضروری به نظر می‌رسد. درگیری مداوم و گذراندن بخش زیادی از اوقات تحصیل در فضای آتلیه سبب شده این فضا نقش مهمی در فرایند آموزشی دانشجویان معماری بازی کند. این نوشتار با روش توصیفی ـ پیمایشی کیفیت و نحوة ارتباط با طبیعت را از دیدگاه دانشجویان سال چهارم در دو دانشگاه هنر اصفهان مورد سؤال قرار داده و تأثیر آن را بر نیازهای ذهنی و روانی آنها بررسی کرده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که ارتباط با طبیعت زنده در مقایسه با طبیعت مصنوع یا طبیعت مصور از دیدگاه دانشجویان اهمیت بیشتری در تأمین نیازهای روانشناختی آنها در ارتباط با فضای آتلیه بازی می‌کند.
چکیده مقاله ۵ مجله علمی منظر شماره ۲۴
بشر از ابتدای خلقت، زندگی خود را در طبیعت آغاز کرده و عناصر طبیعی و اثرات فرح‌بخش باغ در باورها و فرهنگ عامه مردم از اهمیت قابل توجهی برخوردار بوده است. امروز با صنعتی شدن جوامع بشری و رابطه رو به زوال انسان و طبیعت، نگرانی جدی در رابطه با مسایل روحی و جسمی انسان‌ها مطرح است.روند زندگی شهرنشینی و صنعتی بر تمام فرایندهای فیزیولوژی، جسمی و روانی انسان اثرات منفی گذاشته است و بسیاری از مشکلاتی که انسان در زمینه اضطراب، افسردگی و خستگی روانیدارد ازنبود ارتباط با طبیعت نشأت می‌گیرد. مکان‌های شفابخش در ارتباط با عناصر طبیعت مدت زمانی طولانی پس از برپایی سکونتگاه‌های بشری، همواره یافت می‌شد. این مکان‌ها در قالب رودخانه‌ای شفابخش،بیشه‌زار، چشمه‌های مقدس، یک صخره با غار خاص یا درختی مقدس برای مردم دیده می‌شد. با گذشت زمان ایدۀ شفابخشی و باغ‌های شفابخش مطرح شد. این باغ‌ها با کمک برقراری رابطۀ انسان با طبیعت به برطرف کردن معضلات روحی انسان‌ها کمک کرد. ایدۀ باغ‌های شفابخش ایده‌ای دیرپا و کهن است و مکانی است که در آن سلامت روح و روان آدمی به واسطه ارتباط با عناصر طبیعت فراهم می‌شود. در این میان باغ ایرانی نیز به عنوان نمونه‌ای از مناظر شفابخش مطرح است که در آن به واسطۀ به کارگیری حواس انسان، از طریق الگوهای شکل‌گیری باغ، حس آرامش و آسایش به انسان القا می‌شود. باغ ایرانی با به کارگیری حس بینایی، شنوایی، بویایی و لامسه برای درک محیط پیرامون، انسان را در محیطی فارغ از هرگونه تنش و فشار عصبی قرار می‌دهد و حضور در منظری سلامت‌ساز را برای او فراهم می‌کند.
چکیده مقاله ۷
چشم اسفندیار معماری منظر تهران | سید امیر منصوری
چکیده مقاله ۸
فرایند برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌های شهری تهران | محمد صالح شکوهی بیدهندی
شهرداری تهران در سال‌های اخیر دست به اقدامات متنوع و متعددی در انجام پروژه‌های شهری و در راستای محورهای مختلف توسعه زده که چهره و مناظر جدیدی را برای شهر ایجاد کرده است. آسیب‌شناسی انجام گرفته نشان می‌دهد ویژگی‌های مثبت و منفی بسیاری در این پروژه‌ها قابل بحث و بررسی است که می‌توان در چهار گام تعریف پروژه، برنامه‌ریزی و طراحی، اجرای پروژه و ارزیابی و بازنگری به آنها پرداخت. عدم توجه به اولویت‌ها و ضرورت‌های پیش‌بینی شده در طرح‌های بالادست و «برنامه ـ محور» نبودن روند تعریف پروژه از آسیب‌های موجود در طرح‌های تهران امروز است. همچنین عدم «نیازسنجی» در کنار امکان‌سنجی پروژه‌ها نیاز به لزوم یا ضرورت آنها را مشخص نمی‌کند. در برنامه‌ریزی و طراحی پروژه‌ها، آسیب‌هایی در روند انتخاب مشاوران برنامه‌ریزی و طراحی و همچنین نظارت بر عملکرد آنها وجود دارد. به علاوه، پیوست‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، و زیست‌محیطی در برخی موارد از استقلال و استحکام لازم برخوردار نیستند. روند تصویب پروژه‌های شهری و ضعف در مشارکت مردمی در فرایند تهیه و تصویب برنامه‌ها جزء نقاط ضعف پروژه‌های تهران است. در بخش اجرا، عدم تبیین نظام تحقق‌پذیری و شفافیت پروژه‌ها مورد تحلیل و نقد است. در نهایت نیز در مرحله بازنگری و ارزیابی عدم وجود شاخص‌های ارزیابی و نیز فقدان سازمان ناظر بر این بازنگری از دیگر مسائلی هستند که نقاط قوت و ضعف این پروژه‌ها را مشخص می‌کنند. در این میان نقد و تحلیلی ساختاری در این فرایند می‌تواند به راهکارهایی برای ارتقای کیفی پروژه‌ها کمک کند.
