مجله علمی منظر شماره ۱۴ بهار ۱۳۹۰ (۲)

 

 

---

چکیده مقاله ۹ نشریه مجله علمی منظر شماره ۱۴

 

 

 

 

دریافت کامل مقاله

---

نقش مشارکت مردمی و رابطه متقابل دولت و مردم در توسعه، از عوامل بسیار مهمی است که باید در هر برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مورد توجه قرار گیرد. با مشارکت مردم و کاستن از تمرکزگرایی دستگاه‌ها و سازمان‌‌های دولتی، می‌توان قدرت تصمیم‌گیری را به سطوح عمومی‌‌تر و محلی‌تر منتقل کرد. هرگاه مردم در اجرای فعالیت‌ها، پروژه‌ها و برنامه‌های توسعه، مشارکت داشته باشند، دسترسی به اهداف این پروژه‌ها آسان‌تر و همچنین اقدامات و برنامه‌های توسعه نیز بر نیازها منطبق بوده و پایدار خواهد ماند. عدم مشارکت مردم در پروژه‌ها و طرح‌های شهری از مسایل عمده‌ای است که کشور ما از آن رنج می‌برد؛ به این معنی که در فرایند برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و اجرای یک طرح، مردم یا اصلاً نقشی ندارند یا نقش آنها بسیار کمرنگ است. این در حالی است که در نظر‌گرفتن راه‌حل‌های متعدد برآمده از خواسته‌های مردم، امکان برقراری ارتباط مستقیم بین اهداف طراحی و راه‌حل پیشنهادی را فراهم می‌سازد و می‌توان از تناسب راه‌حل انتخابی با اهداف طرح اطمینان داشت. این نوشتار تجربیات نوسازی بافت فرسوده محله «نعمت‌آباد» واقع در منطقه ۱۹ شهرداری تهران را در قالب دفتر محلی نوسازی طی سال‌های ۸۸ تا ۸۹ و میزان مشارکت مردم در طرح‌های نوسازی و بهسازی بافت فرسوده را معرفی می‌نماید.

در دوران معاصر، عدم اتخاذ تدبیر مناسب و فقدان عزم بازدارنده عوامل فرسودگی، منجر به افزایش وسعت فرسودگی‌های شهری به خصوص در بافت‌های کهن شده‌ است. اقدامات اخیر نیز که با عنوان «طرح‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری» و همچنین با عناوین «طرح‌های ساماندهی»، «طرح‌های ویژه بافت‌های مسئله‌دار» و یا «طرح‌های منظر شهری» مطرح می‌شود، در روند مطالعات خود به بررسی راهکارهای محرک توسعه در بافت مذکور می‌پردازد و در نهایت با ارائه پروژه‌هایی در مجموعه، آن را به عنوان عوامل محرک در نوسازی، بهسازی و یا توانمندسازی بافت معرفی می‌کند. بنابراین بررسی و ارزیابی رویکردهای موجود در نوسازی بافت‌های فرسوده و عوامل تأثیرگذار بر تحریک توسعه در چارچوب بهسازی و نوسازی این‌گونه بافت‌ها هدف این پژوهش است.

 

مردم به دلایل زیادی از قبیل آینده بهتر زندگی، کار، حقوق بیشتر، دسترسی به آموزش و تصور اینکه زندگی مدرن در شهرها روی می‌دهد، به شهرها مهاجرت می‌کنند. کیفیت زندگی را می‌توان با معیارهای مختلف از قبیل سطح درآمد، سلامت، سطح تحصیلات، دسترسی به تسهیلات فرهنگی و غیره ارزیابی کرد. در این میان می‌توان به فراهم‌بودن فرصت‌های تفریحی در باغ‌ها، پارک‌ها، جنگل‌ها و دیگر مناطق طبیعی در کنار رودخانه‌ها و سواحل نیز اشاره داشت. شواهد بسیاری نشان می‌دهد که دسترسی مطلوب به فضای باز و سبز، به معنی نزدیکی کافی به محل سکونت مردم به نحوی که امکان دسترسی به این اماکن تفریحی در موقع احساس نیاز و بدون استفاده از وسایل نقلیه فراهم شود، از عوامل کمک‌کننده‌ای است که می‌تواند در کاهش استرس و افزایش ورزش و بازی کودکان نقش موثر داشته باشد.