مجله علمی منظر شماره ۱۲ زمستان ۱۳۸۹ (۱)
فهرست مقالات در نشریه علمی منظر شماره ۱۲ (بخش۱)
چکیده مقاله ۱ نشریه مجله علمی منظر شماره ۱۲
چکیده مقاله ۱ نشریه مجله علمی منظر شماره ۱۲سخن سردبیر/ سفر چیست؟ | سید امیر منصوری
ساختارشکنى در نحوه شناخت از آدم‌ها و مکان‌ها. فرصتى براى تأمل در خود، دیگران و جای‌ها. امکانى براى بازشناسى آشناها. منظرى براى نگاه نو. جریان مداوم زندگى از پدیده‌هاى اطراف، شخصیت‌هاى ثابتى می‌آفریند. هویت یک دوست در پرتو رابطه روزمره با او تعریف مى‌شود. “او” محصول رابطه‌اى ثابت میان ماست. اگر این رابطه دگرگون شود، “او”یى که در ذهن ماست نیز “دیگر” خواهد شد. نه فقط انسان‌ها، که مکان‌ها را نیز از پنجره ارتباط روزمره با آنها مى‌شناسیم. درخت، شیئى است که جلوى خانه یا کنار خیابان است و هر روز که از خانه به محل کار مى‌رویم، شاهد عبور شتابان ماست. اما درخت در سفر، موجودى است که رنگ زیبایى دارد، پناهى است که سایه خنکى به ما م ىدهد، خانه پرندگانى است که آنها را نمى‌دیدیم و صدایشان را نمى‌شنیدیم.
چکیده مقاله ۲ مجله علمی منظر شماره ۱۲
نگاه به شهر، از بالا یا از درون | ناصر براتى
چکیده مقاله ۳ مجله علمی منظر شماره ۱۲
ریشه های باغ ایرانی | عباس مسعودى
کهن الگو معمولاً به الگوهایى اطلاق می شود که به عنوان نمونه آغازین مورد اقتباس قرار می گیرد. براى بازشناسى الگوى آغازین باغ ایرانى و اجتناب از بد فهمی هاى متداول، می توان به طرح یک فرضیه جدید مبادرت ورزید.
در این خصوص ضمن بررسى آنچه به عنوان الگوى اولیه باغ ایرانى قلمداد می شود، می توان به تجزیه و تحلیل بنیادى این الگو پرداخت و آنچه را در این رابطه بدیهى فرض می شود به چالش کشید. در این بررسی ها، ابزارهاى نظرى مرتبط با زبان شناسى و اسطوره شناسى بیشترین نقطه اتکاء را تشکیل داده است. ساختار این تحقیق را توجه به دو موضوع تشکیل خواهد داد :
اول اینکه الگوى بدیهى فرض شده باغ ایرانى الزاماً ابتدایی ترین شکل آن نبوده و به نظر می رسد این طرح بندى، وجهى انتزاعى از نمونه هایى قدیمی تر باشد. موضوع دوم که محور اصلى مقاله را تشکیل داده و به نظر می رسد کمتر به آن توجه شده، همانا جستجوى نمونه هاى متقدم است، که در نهایت به معرفى یک سیستم مرتبط با آبیارى منتهى خواهد شد. این سیستم را می توان به عنوان نطفه اولیه باغ ایرانى قلمداد نمود که هنوز به کارکرد خود ادامه می دهد. در معیارى فراتر از باغ ایرانى و دلمشغولی هاى مرتبط با آن به نظر میرسد که نتیجه این تحقیق در رابطه با مقولات مرتبط با کهن الگوها و اسطوره ها از اهمیت بیشترى برخوردار است. در این خصوص چنین فرض می شود که اسطوره ها، عمر محدودى داشته و با از دست دادن کارکردهاى خود “از زندگى مردم خارج شده و تنها در زندگى روشن فکرانه، ادبیات… وارد شده و ادامه حیات بدهند” (بهار، ۱۳۸۴).
چکیده مقاله ۴ مجله علمی منظر شماره ۱۲
دلبستگی مکانی، بررسی مفهومی و کارکردی | مهرداد کریمى مشاور
در تعریف اجمالی دلبستگی مکانی به عنوان مفهومی جدید، می‌توان گفت؛ پیوندی میان شخص و محیط است که ابعاد مختلف انسانی و مکانی آن از ویژگی‌های خاصی نیز برخوردار است. اگرچه ابعاد دلبستگی مکانی وابستگی بسیاری به مسایل اجتماعی دارد؛ اما در ابعاد مکانی آن می‌توان قابلیت‌هایی را ارائه نمود که در تصمیم‌گیری‌های مربوط به فضاهای عمومی در شهرها نیز مورد استفاده قرار گیرد. از مهمترین کارکردهای دلبستگی مکانی می‌توان به ایجاد امنیت در محیط، هدفمندی در اشخاص و ایجاد انسجام زمانی اشاره کرد. «رلف»،۲ «گیفورد»۳، «مزومدار»۴، «گیلیانی»،۵ «لو» ۶و«آلتمن» ۷ از صاحبنظران بنام این حوزه بشمار می‌روند. این نوشتار قصد دارد با ارائه تعریفی جامع و ساده از دلبستگی مکانی، نمونه‌ای از کارکردهای آن را نیز توضیح دهد.
چکیده مقاله ۵ مجله علمی منظر شماره ۱۲
منظر اساطیری ایران | سلماز مصباح نمینى
اگرچه تلاش برای شناسایی عناصر اصلی تشکیل‌دهنده ساختار فضایی شهر و جستجوی چگونگی تشکیل استخوانبندی اصلی آن، از جمله اهداف دانش نوینی موسوم به «معماری منظر» به شمار می‌رود؛ اما، درک روح تاریخی حاکم بر فضاهای همگانی و عمومی و دمیدن روح زندگی امروزین در کالبد فضا به ترتیبی که مناسبات حاکم بر داستان تشکل و دگرگونی فضا را به زبان آشنا با زندگی معاصر برقرار سازد از جمله تلاش‌هایی است که اگر نادر نباشد، نمونه و شاهدی در دسترس نیست تا آن را به محک قیاس درآورد. البته در سال‌های اخیر، تجاربی از این جنس و با عنوان معاصرسازی بافت‌ها و فضاهای شهری در دستور کار وزارت مسکن و شهرسازی و سازمان میراث فرهنگی قرار گرفته است.
چکیده مقاله ۶
رشد تضاد در شهر | فریبرز رئیس‌دانا
با افول نهضت معماری مدرن و وارد کردن انتقاداتی به طراحان این نهضت در کاربرد ناقص مدل انسان، رشته‌‌ای به نام «روانشناسی محیط» تأسیس شد. پس از آن، با توسعه مطالعات این رشته و کاربرد روزافزون واژه «محیط» توسط پژوهشگران حوزه‌های مختلف علمی، تشخیص معنای محیط مشکل شد. در ادبیات روانشناسی محیط، مدلها و طبقه‌بندی‌‌های متفاوتی از محیط و مؤلفههای آن صورت گرفته است. مقاله حاضر، با مرورِ تحلیلی این مدلها و با توسعه تعریف راپاپورت از محیط، چارچوبی برای فهم ماهیت محیط و مؤلفههای آن پیشنهاد می‌‌دهد. طبق چارچوب این مقاله، محیط یک سری رابطه بین اشیاء با اشیاء، اشیاء با انسان، و انسان با انسان است. بر این اساس، محیط دارای سه مؤلفه اساسی است : محیط طبیعی، محیط انسان‌ساخت و محیط تعاملات انسانی.
چکیده مقاله ۷
جهانی‌سازی، گفتگویی درونی با معماری بومی | ملیحه تقی‌پور؛ محسن اکبرزاده
در دوران کشاورزی و دامداری، تفاوت‌های اقلیمی سبب‌ساز تفاوت‌های اقتصادی، فرهنگی و لاجرم معماری می‌شد و پس از انقلاب صنعتی نیز، همانندی در فرایند‌های اقتصادی، وضعیتی همگانی را به فرهنگ و معماری ملل دیکته می‌کرد. انقلاب سوم که از آن به «جهانی‌شدن» تعبیر می‌شود بر پایه اقتصادهای فراملی (فوکویاما) و جهان اطلاعاتی بی‌مرز (مک لوهان) در عین تأمین تشابهات زیستی انقلاب دوم، این ظرفیت را دارد که لایه‌های تمایزجویانة فرهنگی انقلاب اول را نیز حفظ کند. این وضعیت در معماری امروز جهان نیز رویکردهای بین‌المللی (مشابه) و محصولات منطقه‌ای (متفاوت) را در پی داشته است. اتفاقی که خود را در مقیاس یک بافت شهری تا طراحی داخلی فضاهای خصوصی و یا حتی طراحی مبلمان به رخ می‌کشد. هرچند دیگر نمی‌توان سنت را که محصول انقلاب نخستین است به مثابه الگویی زیستی در نظر گرفت اما از درون جهان جهانی‌شده می‌توان به گفتگویی بهره‌گیرانه با سنت روی آورد؛ گفتگویی بی‌جبر، درطول تاریخ و عرض جغرافیا.
چکیده مقاله ۸
منظر، راهی برای شناخت جهان | امین حبیبى
در این مقاله اشاراتی به علم منظر به عنوان فرایند و الگو، طراحی منظر و مداخلات مدیریتی، ارتباطات اجتماعی تشکیل‌دهندة مبنای منظر و تعابیر فرهنگی متفاوت از منظر صورت می‌گیرد. اینها فقط شکل‌های مختلف روایت منظر نیستند بلکه شیوه‌های مختلف شناخت جهان هم می‌باشند.
یکی از نتایج انتقال تفکر منظر به گونه‌های مختلف می‌تواند تفاوت‌های آشکار در دیدگاه‌ها باشد. از مضامین اصلی این مقاله، تنش بین منظر به عنوان دانش متعارف و نمودهای دیگر منظر به عنوان شیوه‌ای برای شناخت جهان است.
چکیده مقاله ۱۰
پل “Simcoe” نظرگاهی از چوب و فولاد | ثمین ژند
چکیده مقاله ۱۱
آینده اکسپو : تغییر یا انحلال؟ | مهرداد سلطانى
