کامران دیبا

کامران دیبا که نام خلاصه‌شده‌ی کامران طباطبایی دیبا است در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۳۱۵ در شهر تهران چشم به جهان گشود. در یک معرفی کلی می‌توان گفت وی یک نقاش، شهر ساز و معمار نوگرا و صاحب سبک ایرانی است. ازنظر خانواده او از نوادگان خاندان طباطبایی‌های تبریز و پسرعموی شهبانوی پیشین ایران، فرح پهلوی است. یکی از خانواده‌های پرنفوذ در دربار ایران از دوره قاجاریان خاندان طباطبایی‌های تبریز هستند. پدر کامران دیبا «اسفندیار دیبا» دندان‌پزشک بود. مادر او علاقه بسیاری به معماری و طراحی داخلی داشت. دیبا تحصیلات خود را در سال ۱۳۳۵ در دانشگاه هاروارد در شهر واشینگتن، دی.سی. و در رشته معماری آغاز نمود. وی این فرصت را بیشتر به غنیمت دانست و با مراجعه به کتابخانه کنگره آمریکا، به دانش خود در زمینه‌های فلسفه و روان‌شناسی می‌افزود. سرانجام موفق شد فارغ‌التحصیلی خود را در سال ۱۳۴۳ در رشته معماری را کسب نماید و پس‌ازآن تحصیلات تکمیلی را در رشته جامعه‌شناسی به مدت یک سال ادامه داد.

بازگشت به تهران

بازگشت وی به تهران در سال ۱۳۴۵، باعث شد محیط فرهنگی ایران را برای تفکرات و ایده‌های نوگرای خود مناسب نبیند و برخلاف تصور اولیه او بود. درراه تحقق ایده‌های او در جامعه آن دوران ایران، حتی ارتباط نزدیک خویشاوندی با دخترعمویش (فرح پهلوی) نیز راهگشا نبود. دیبا موفق شد یک سال پس از وردش به تهران رئیس و طراح ارشد شرکت مهندسین مشاور «DAZ» شود. پروژه‌های بزرگ و گوناگونی در ایران توسط این شرکت به اجرا درآمد و به‌سرعت توسعه یافت تا جایی که تعداد کارکنان آن در سال ۱۹۷۷ به صد و پنجاه تن رسید. بیشتر فعالیت‌های دیبا در ایران در بخش دولتی بود. از علاقه‌مندی‌های وی، سنت‌های بومی و هم‌چنین نیازهای جامعه شهری مدرن و اثر متقابل انسان بود. حضور دیبا در ایران در سال ۱۳۵۷ به دلیل اوج‌گیری اعتراضات انقلابی و توقف پروژه‌های عمرانی در ایران، پایان یافت و او تصمیم گرفت که برای مدتی از ایران خارج شود. درصورتی‌که این مسافرت به ترک همیشگی ایران و زندگی در اسپانیا و فرانسه انجامید و دیگر به ایران بازنگشت.

فعالیت‌ ها

ازجمله فعالیت‌های وی در این دوران می‌توان به طرح‌های خانه‌سازی در ایالت ویرجینیا و طرح توسعه هتل‌ ها در اسپانیا اشاره کرد. در دانشگاه کرنل نیز در سال ۱۳۵۶ به‌عنوان منتقد فعالیت داشت. دیبا درزمانی که در ایران بود به‌عنوان مشاور و برنامه‌ریز شهری در وزارت مسکن و توسعه شهری ایران خدمت کرد. هم‌چنین دفتر وی طرح جامعی برای برخی شهرها ارائه داد که ازجمله آن‌ها خرمشهر بندری مهم در خلیج‌فارس است. جایی که وی با طراح یونانی A.Doxias که در بخش خصوصی فعالیت می‌کرد همکاری کرد. وی هم‌چنین گردآورنده و واسطه فروش آثار نقاشی معاصر غرب بود و به‌عنوان یک نقاش چندین نمایشگاه انفرادی در ایران بر پا کرد. می‌توان در آثار او تأثیر فراوانی که از کارهای معماران شناخته‌شده‌ای مانند لوکوربوزیه، فرانک لوید رایت و لودویگ میس فن در روهه، گرفته است را به‌خوبی مشاهده کرد.

فعالیت‌های فرهنگی کامران دیبا :

• شرکت در نمایشگاه نقاشی دوسالانه ونیز (۱۳۴۰)
• شرکت در نمایشگاه نقاشی دوسالانه پاریس (۱۳۴۲)
• برپایی نمایشگاه نقاشی در گالری رئالیته آمریکا (۱۳۴۱)
• شرکت در دومین کنگره معماری ایران (۱۳۵۱)
• بنیان‌گذار دفتر مهندسین مشاور داض (۱۳۴۶)
• شرکت در مسابقه معماری بنیاد آقاخان و دریافت جایزه به خاطر معماری شهرک شوشتر (۱۳۶۵)

آثار طراحی و اجراشده‌ی کامران دیبا :

• موزه هنرهای معاصر تهران
• پارک و فرهنگسرای شفق
• دفتر مخصوص ملکه ایران
• پارک و فرهنگسرای نیاوران
• منزل مسکونی (موزه) پرویز تناولی
• نمازخانه جنب موزه فرش
• مسجد جندی‌شاپور
• شهرک شوشتر
• ویلای «پیرونه» (اسپانیا)
• ویلای «اسپارتینا» (اسپانیا)