مسابقه طراحی سردر دانشگاه خیام | فرزان شاماسب لو – محمد اکبری
برگزارکننده: دانشگاه خیام
سال مسابقه: ۱۳۹۰
موقعیت: مشهد
وضیعت: رتبه دوم
درباره پروژه مسابقه طراحی سردر دانشگاه خیام
همواره آغاز شناخت مخاطب از فضا در عرصه ورود شکل خواهد گرفت.از این رو المان سردر ورودی نقش بسزایی در دریافت مخاطب از محتوای پروژه دارد. بدیهی است که تفاوت فیزیکی وعملکردی هر فضا به تغییر ماهیت کالبد ورودی آن می انجامد. آنچه در نگاه اول ورودی دانشگاه و اماکن آموزشی و فرهنگی را از سایر اماکن شهری و عمومی متمایز می کند، نوع مخاطب خاص این اماکن است.
از این رو انتزاع در کالبد مفهومی این پروژه ها معنای بیشتری یافته و استفاده از عناصر و اشاره های مستقیم و سهل الوصول را مناسب نمی نماید. از سویی دیگر، ورودی علاوه بر انتقال مفهومی که در سوی دیگر آن نهفته است، دارای عملکرد، ایجاد تباین، تغییر فضا و فیلترینگ می باشد که هر چه فاصله عرصه پس از ورود تا قلب پروژه بیشتر باشد و تباین فضاهای میان آنها افزایش یابد از این ویژگی عملکردی در سردر کاسته خواهد شد.
بررسی محتوای سردر ورودی دانشگاه خیام
از جمله مواردی که در نوع دیدگاه طراحان به پروژه مورد نظر موثر بوده است می توان به عناوین زیر اشاره کرد: ۱-کاربری پروژه ۲-وجه تسمیه دانشگاه ۳-ارتباط بلافصل فضاهای درون سایت و نیاز به فیلترینگ مناسب و تفکیک دسترسی های سواره و پیاده ۴-لوگوی دانشگاه به عنوان یک نهاد سازمانی تمامی موارد ذکر شده غیر از مورد اول، از ویژگی های انحصاری دانشگاه خیام بوده .از این رو استفاده از این عوامل به ایجاد طرحی زمینه گرا و منحصر به دانشگاه خیام و زمینه فیزیکی موجود آن می انجامد.
بررسی زمینه مکان یابی
همان گونه که در تصویر ارائه شده نمایان است، محل قرارگیری آبنمای محوطه نزدیک به مرکز ثقل بصری و عملکردی پروژه است.چنانچه محور فرضی عمود بر ضلع شرقی را که از مرکز آبنما عبور می کند در نظر بگیریم، بارهای بصری و عملکردی پروژه در طرفین محور از بیشترین تعادل برخوردار خواهند بود.از این رو در نظر گرفتن نقطه تقاطع این محور با ضلع شرقی به عنوان ورودی در ایجاد نظام سلسله مراتبی متعادلی از دسترسی های پس از عرصه ورودی می انجامد.
و هرچه از این نقطه به طرفین پیش می رویم از این تعادل کاسته می شود. تقارن بصری و عملکردی: تقارن در عرصه پس از ورود از ویژگی های بارز پروژه است.نه تنها این تقارن به صورت بصری در طراحی لندسکیپ سایت به چشم می خورد، بلکه تقسیم دسترسی های پیاده و سواره به طرفین نیز ، به دلیل وجود دو پارکینگ و دو ساختمان آموزشی در طرفین، سیرکولاسیونی متقارن را به تصویر می کشد.
محل ورودی
محل پیشنهادی ورودی در وسط ضلع شرقی واقع شده و بر این تقارن می افزاید.لذا ایجاد تقارن در طرح نیز اقدامی همراستا با زمینه خواهد بود. عنوان مسابقه از سه واژه المان، سردر و ورودی تشکیل شده است.هر یک از این سه واژه به جزئی ماهوی از کالبد طرح اشاره می کند.از این رو دیدگاه غالب طراحی بدین صورت بوده که طرح موجود در آن واحد به عنوان یک المان نمادگرا بوده، هم به عنوان سردر به تباین فضا بیانجامد و هم مستقیماً عملکرد اصلی ورودی یعنی فیلترینگ فضا و تفکیک دسترسی ها را انجام دهد به صورتی که وحدت خود را حفظ نماید و معرف یک هویت واحد باشد، نه ترکیبی از چند جزء با ذات متفاوت.
بیان دیدگاه و ایده های طراحی
۱-استفاده از خطوط مستقیم و متقاطع جهت ایجاد حس این همانی با معماری آرامگاه خیام نیشابوری و هویت پیچیده و منطق محور شخصیت خیام. ۲-طراحی سیرکولاسیون ورودی به شکل لوگوی دانشگاه : جهت گیری ورودی های پیاده و سواره و تناسبات آنها به گونه ای صورت گرفته است که حرکت افراد و وسایل نقلیه به صورتی ناخودآگاه در راستای خطوط فرم لوگوی دانشگاه شکل گرفته و حاصل آن آفرینش فرمی مجازی است که از رفتار مخاطب سرچشمه می گیرد. ۳-عدم تداخل مسیر سواره و پیاده پس از عرصه ورود ۴-بازتابی انتزاعی از نماد دانشگاه خیام در نما
