خانه شاملو تخریب می‌شود؟
«خانه شاملو» تخریب می‌شود؟
گزارش‌ها حاکی از تخریب قریب الوقوع “خانه شاملو” هستند. در این میان علاقه‌مندان ادب و فرهنگ دغدغه حفظ و حراست این بنا را دارند.
خانه‌ای قدیمی و سه طبقه با نمای آجری در خیابان ویلای (نجات اللهی) پایتخت به منظور حراست از ارزش‌های فرهنگی ایرانیان برای بقا پایداری می‌کند.
این خانه در خیابان ویلا، نبش جنوبی کوچه خسرو واقع شده است و در بین مردم و اهل رسانه با عنوان “خانه شاملو”، محل سکونت احمد شاملو، شاعر پرآوازه معاصر ایران، شناخته می‌شود.
همسایه‌ها و دیگر شهروندان اهل ادب و فرهنگ به ویژه در شبکه‌های اجتماعی نگران تخریب این خانه هستند و برخی از صدور مجوز گودبرداری برای ساختمان خانه خبر داده‌اند.
به گزارش ایسنا، سازمان میراث فرهنگی نه فقط به خاطر سکونت احمد شاملو، بلکه به دلیل “ارزش‌های معماری“ این ساختمان، آن را “واجد ثبت” می‌داند و تلاش دارد آن را حفظ کند.
دویچه‌وله فارسی درخصوص ویژگی‌های تاریخی این بنا و اهمیت حفظ و حراست از آن با مجتبی چناری، کارشناس ارشد مرمت و احیای بناهای تاریخی، گفت‌وگو کرده است.
مجتبی چناری در این باره می‌گوید: «تا جایی که من می‌دانم وی در خانه‌های متعددی زندگی کرده است و در این مکان نیز دو سال به صورت استیجاری زندگی می‌کرده است. به روایت آیدا سرکیسیان، همسر شاملو، و یکی از دوستان قدیمی شاملو، او شعر معروف “آیدا در آینه” را در این خانه سروده است.»
مجوز گودبرداری برای “خانه شاملو”
مجتبی چناری که درباره احتمال تخریب “خانه شاملو” پرس و جو کرده است، می‌گوید: «در گزارش‌هایی که در رسانه‌ها منتشر شده است به این پرداخته‌اند که این ساختمان در و پنجره ندارد و مالک این خانه به‌زودی آن را تخریب می‌کند؛ که چنین چیزی صحیح نیست. این ساختمان سالهاست رها شده و پنجره‌های آن قبلا کنده شده بودند.»
چناری می‌افزاید: «موقعیت جغرافیایی این خانه در واقع برای آن یک شانس محسوب می‌شود، چون در نزدیکی اداره میراث فرهنگی استان تهران قرار گرفته و می‌توان امیدوار بود لااقل مثل خیلی از بناهای تاریخی نگون‌بخت تهران، بدون مجوز تخریب نشود.»
ثبت ملی خانه احمد شاملو
خانه‌ای که متعلق به شاملو بوده و همسرش در آن زندگی می‌کند در کرج و در شهرک دهکده واقع است.
فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت و احیای آثار تاریخی، در آبان ماه ۹۵ از ثبت ملی خانه احمد شاملو در کرج خبر داده است.
فرهاد نظری به ايسنا گفته است: «این اتفاق دو سال پیش افتاد که بنا برملاحظات، خبر آن تاکنون اعلام نشده است.»
علت اطلاق “خانه شاملو” به خانه خیابان ویلا
سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که چرا به خانه خیابان ویلا می‌گویند “خانه شاملو”؟
در مورد شناخته شدن خانه خیابان ویلا به “خانه شاملو”، چناری دلایل زیر را برمی‌شمرد: «دلیل مهم این است که این خانه به دلیل ارزش‌های میراث فرهنگی یک “مکان-رویداد” است. این بنا به لحاظ اینکه شعر معروف” آیدا در آینه ” شاملو در آن سروده شده است، حائز ارزش است. به این نمونه ساختمان‌ها “مکان-رویداد” گفته می‌شود.»
چناری دلیل دوم اطلاق واژه “خانه شاملو” را این می‌داند که این ساختمان را بتوان با استفاده از نام شاملو نجات داد.
این کارشناس در ادامه گفت‌وگو با دویچه‌وله فارسی از خانه‌هایی در تهران صحبت می‌کند که از لحاظ ویژگی‌های تاریخی و معماری شرایط مشابهی با “خانه شاملو” دارند، اما خیلی‌هایشان شانس بقا ندارند و متاسفانه تخریب می‌شوند.
اما محسن شیخ‌الاسلامی ، معاون میراث فرهنگی استان تهران، در مصاحبه‌ای در روز شنبه پنجم مرداد به ایسنا گفته است: «بار دیگر در نامه و تماس با شهرداری منطقه شش نسبت به این قضیه تاکید می‌کنیم که تخریب و نوسازی این بنا (خانه شاملو) ممنوع است. اگر شخصی به نام شاملو هم برای مدتی در این خانه نبود، باز هم همین کار را انجام می‌دادیم، چون این بنا از نظر معماری دارای ارزش است و نباید از جداره خیابان نجات‌الهی حذف شود.»
ارزش‌های تاریخی “خانه شاملو”
مجتبی چناری در مورد ویژگی‌های معماری ساختمان مزبور می‌گوید: «این خانه از معماری معمول دوره پهلوی دوم الگو گرفته است؛ دارای تزئینات خاص مانند کاخ‌ها و مساجد و امثال اینها نیست، ولی به لحاظ اینکه نمونه‌ای از معماری دوره پهلوی دوم در تهران است، دارای اهمیت تاریخی و معماری است.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
طبق آمارها حدودا هزار و۵۰۰ خانه پهلوی با ویژگی‌هایی که از لحاظ معماری، کارشناسان آثار تاریخی آنها را قابل ارزش می‌دانند در تهران وجود دارند که تعدادی از آنها هم تخریب شده‌اند.
مالکیت بر این بنا
آیدا سرکیسیان ، همسر احمد شاملو، در گفت‌وگویی در فروردین ۹۸ با ایلنا در مورد مالکیت “خانه شاملو” گفته است: «این خانه بعد از انقلاب تحت مالکیت بنیاد مستضعفان قرار می‌گیرد و سپس مالکیت آن به دانشگاه صنعتی اصفهان منتقل می‌شود. هم اکنون مالک این بنا شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران می‌باشد، که زیرمجموعه وزارت نیروست.»
چرا میراث فرهنگی این بنا را مرمت نکرده است؟
میراث فرهنگی تا کنون نه تنها مجوز تخریب این بنا را صادر نکرده، بلکه با تخریب آن هم مخالفت کرده و به صورت مکتوب اعلام کرده است که این اتفاق نخواهد افتاد.
مجتبی چناری که از فعالان حوزه میراث فرهنگی هم هست، می‌گوید: «سازمان میراث فرهنگی نمی‌تواند ساختمان‌هایی که در اختیار این نهاد نیست را به طور مستقل مرمت کند. تنها کاری که این سازمان در این خصوص می‌تواند انجام دهد اقدام از طریق همکاری مشترک بین دستگاههای دولتی بود. متاسفانه تا حالا نمونه‌های معدودی از همکاری بین دستگاههای دولتی برای حفاظت از بناهای تاریخی وجود دارد.»
به عقیده چناری کاری که میراث فرهنگی برای حراست از”خانه شاملو” می‌توانست انجام دهد امضای تفاهم‌نامه‌ای با نهاد مالک “خانه شاملو” برای بازسازی و مرمت این بنای تاریخی بود.
چناری بر این نظراست که در صورت امضای چنین تفاهم‌نامه‌ای، میراث فرهنگی می‌توانست اقدام به بازسازی این بنا کند و نهایتا هر دو نهاد می‌توانستند از عواید چنین طرحی منتفع شوند.
چناری می‌گوید شهرداری تهران اخیرا چنین طرح‌هایی را اجرا کرده است.
این کارشناس بناهای تاریخی اما در ادامه می‌گوید :«طبق آمار تا سال ۹۵ حداقل ۸۰۰ خانه تاریخی در تهران تخریب شده‌اند و متاسفانه خیلی از آنها با مجوز شهرداری تهران و حتی میراث فرهنگی صورت گرفته است.»
“خانه شاملو” سرپا می‌ماند؟
چناری باور دارد از آنجایی که مالک این ساختمان یک نهاد دولتی است، این شانس وجود دارد که “خانه شاملو” توسط شهرداری تهران خریداری شود و به طرح‌هایی اضافه شود که شهرداری برای تبدیل خیابان ویلا به یک محور فرهنگی و صنایع دستی در نظر دارد اجرا کند.
شهرداری قبلا در خیابان سی تیر و خیابان انقلاب طرح‌های موفقی را برای ایجاد محورهای فرهنگی اجرا کرده است.
مجتبی چناری تاکید می‌کند: «این بنا به لحاظ معماری، تاریخی و فرهنگی ارزشمند است و باید حفظ شود.»
منبع : دویچه وله
