نمازخانه حضرت مریم (کلیسای مریم مقدس) | نیکلای مارکف
موقعیت : ایران ، تهران
وضعیت : ساخته شده
کاربری : مذهبی
تاریخ : ۱۳۲۴
دوره تاریخی : پهلوی
درباره پروژه نمازخانه حضرت مریم
در ۱۹۳۶ میلادی، بررسی بنای کلیسای جدید آغاز شد و در ۱۷ آوریل ۱۹۳۷ میلادی، جلسه‌ای با حضور معماران ارمنی تشکیل و از «نیکلای لائوری» خواسته شد تا براساس بودجه شصت هزارتومان طرح کلیسا را ارائه کند. در این بین، آقای «رومان عیسی یان» هزینه بنای کلیسا را تقبل کرد و از نیکلای مارکف خواسته شد تا براساس بودجه یک صدهزارتومان کلیسا را بنا کند.
اولین کلیسای تهران
این کلیسا اولین کلیسای جامع ارامنه تهران بین سال‌های ۱۳۴۲ ش (۱۹۴۵ م( تا ۱۳۴۹ ش (۱۹۷۰ م) بود و بناهای مربوط به دفاتر اداری خلیفه‌گری ارامنه تهران و محل سکونت اسقف اعظم نیز در محدوده آن قرار داشت. بعدها به علت انتقال این دو واحد به محوطه کلیسای سرگیس مقدس ساختمان‌های مزبور کاربرد فرهنگی یافته‌اند. ساختمان این کلیسا بر روی صفه‌ای بنا شده است و جهت ورود به کلیسا می‌بایستی از پله‌های پهن واقع در مقابل ورودی‌های کلیسا استفاده کرد.
پلان نمازخانه حضرت مریم
پلان کلیسا با ابعاد کوچک‌تر، متأثر از معماری کلیساهای سده‌های هفتم تا دهم میلادی منطقه تایک، ارمنستان بزرگ طراحی شد. از طرح کلیسای اولیه اطلاعات مکتوبی در دست نیست. پلان کلیسا، هم از خارج و هم از داخل، به شکل صلیب است و طبق سنت کلیساهای ارمنیان محراب آن در سمت شرق قرار دارد
مشخصات نمازخانه حضرت مریم
کلیسای مریم مقدس بر روی صفه‌ای با ابعاد ۸/۱۹ × ۴۵/۳۲ متر و در مساحتی بالغ بر ۵۵۰ متر مربع با سنگ بازالت خاکستری رنگ ساخته شده است. برای ورود به داخل کلیسا پلکان‌هایی در غرب صفه و دو بازوی شمالی و جنوبی صفه، در مقابل سه ورودی نمازخانه حضرت مریم ، قرار دارد.
گنبد دوازده ضلعی نمازخانه حضرت مریم
کلیسا دارای یک گنبد اصلی دوازده ضلعی با دوازده نورگیر در بالای نمازخانه و یک گنبد ناقوس خانه با شش ستون در سمت غربی است. گنبداصلی کلیسا، که به هیچ وجه از معماری ارمنی پیروی نمی‌کند، متأثر از معماری بیزانسی ساخته شده که در گرجستان و روسیه متداول بوده است. ورودی اصلی، که در سمت غرب بنا قرار دارد، دارای سردری به سبک معماری کلیساهای سده‌های چهارم و پنجم میلادی در ارمنستان است که با کاستن ضخامت دو دیوار دو طرف سردر و قرار دادن دو ستون زیبایی خاصی به این قسمت بخشیده است.
