ساختمان بهرام خان | گروه معماری باراد(بهرام بادین‌راد)

ساختمان مسکونی بهرام‌خان
معمار: گروه معماری باراد (بهرام بادین‌راد)

موقعیت : ایران، تهران، یوسف آباد، خیابان شانزدهم، پلاک ۶۷
وضعیت : ساخته شده
مساحت : ۴۷۰ مترمربع
کاربری : مسکونی
تاریخ ساخت : دی ماه ۱۳۹۳ الی اسفند ماه ۱۳۹۴ 
کارفرما : آقای سردشتی
همکاران طراحی : ترمه خلدی، بیژن خرم‌دل مهربان
عکاس : الهه سرحدی، استودیو دید

درباره پروژه ساختمان بهرام‌خان

حرکت و تغییر دو رکن تاثیر گذار بر زندگی انسان اند که رفته رفته جای خود را در معماری باز کرده اند مسئله این است که در طراحی ساختمان بهرام خان ذهن، معمار را به سمت لوورهای چوبی محرک می برد. لوورها ریتم افقی خود را به کل نما بسط می دهند و با هر جایگزینی هم نمای جدیدی به ساختمان می دهند و هم نقشی از پرده ای خارجی را بازی می کنند. بازی درون و بیرون و ایجاد ساختمانی قابل سکونت به یاری مواد و مصالح دیرآشنا و مأنوس با روح زندگی، استفاده حداکثری از فضای سبز، احیای برخی از عناصر و فضاهای فراموش شده معماری ایرانی، طراوت بخشیدن به زندگی روزمره و یافتن پاسخی برای این سوال که “ساختمان های تهران امروز تا چه اندازه میتوانند با تغییر از ساخت و ساز صرف فاصله بگیرند و جهت گیری خود را به سمت بناهای زنده تغییر دهند؟”

بافت ساختمان

با توجه به آنکه بافت منطقه یوسف آباد _که از مناطق مرکزی و نزدیک به مرکز شهر است و نسبت به مناطق شمالی و ییلاقی تهران_ بهره کمتری از فضای سبز و مطبوعیت آب و هوایی دارد، لذا طراح بر آن بوده تا با افزودن بر سطوح سبز _چه افقی و چه عمودی_ بر این مشکل فائق آید. در راستای احیای فضاهای فراموش شده معماری ایرانی نیز، ساختمان بهرام خان تنها در صدد بازآفرینی خشت و گل نیست؛ بلکه احیای آن روح معنوی را در نظر دارد که مسبب دور هم نشینی، احترام، محرمیت و سادگی ست. ساختمان بهرام خان اما در حسرت گذشته نیست، سر بازگشتن به گذشته را ندارد و تلاشش در راستای خلق فضاهایی‌ست که هم پا با روح زمان، ساکنین خویش را هرچه بیشتر در آرامش خود پناه دهد.

ویژگی های خارجی بنا 

معمار تحقق این خواست‌ها را، پیش از ورودی بنا آغاز کرده است. از اولین نقطه مواجهه عابر از پیاده رو در بیرونی ترین جبهه، بنا عقب نشینی مثلثی شکل در دیواره خارجی حیاط دارد و “پیر نشین” ی کنار حوضی کوچک با سقف آسمان تعبیه شده که عابر خسته را ترغیب می کند تا خستگی راه از تن و کدورت را از روح بزداید و چند دقیقه ای به درخت جوان در قاب پنجره حیاط بنگرد.

ویژگی های داخلی بنا

پس از ورود به حیاط و گذشتن از دربها که آنها نیز حامل سبزینه ها هستند گیاهان سبز و زنده در همه مکانهایی که فرصت بروز و رویش داشته اند، از جمله فضای منفی باقیمانده از رمپ پارکینگ ها، حضور یافته اند و تلاش برای نمایاندن رساندن نور هرچه بیشتر به این سرسبزی با به کارگرفتن متریال شفاف (شیشه) در کف راهرو منتهی به پارکینگ همکف پاسخ داده شده است. در کناره های مسیر عبور و ورود به بنا برای سواره و پیاده هماهنگ با ضرب آهنگ هر قدم رو جلو پر و خالی هایی حامل سبزینه در نظر گرفته شده است. اینجا چشم ناظر با حرکت بر روی امتداد خنکای سبزینه ها و گرمای چوبین تیر و ستون های شکل دهنده فضای مسقف، نیمه باز، که واسطی نیمه خصوصی ست، سعی در ایجاد پیوند میان عرصه عمومی و خصوصی داشته است.

حجم فضای سبز

حجم سبز محوطه با پیمایش در راستای عمودی و بر روی نمای ساختمان و لابه لای پنجره ها _که خویشاوند “تسمه های فلزی گرد حامل گلدانها روی نرده ایوان” خانه مادربزرگهاست، خود را با باغ سبز پشت بام یکی میکند تا ناظر را نوید دهنده فضای با طراوت خانه باشد. با این باغچه ها هر خانواده سهمی از فضای سبز خواهد داشت که نیازمند مراقبت و هرس است، درست شبیه زندگی.

نما و محرمیت فضا

بر روی دیواره نما و با بهره گیری از پرده های چوبین تلاش برای ایجاد محرمیت و کنترل نور بوده است. ضمن آنکه بهره گیری از این پرده ها، باعث ایجاد هم‌آهنگی و همنوایی میان طبقات شده است. قابلیت جابه جایی این پرده های چوبی و همنشینی آن با گیاهان سبز، سبب خلق نمایی پویا شده و از ملال نگریستن به نمایی “همواره یک شکل” از درون و منظره ای ثابت از درون کاسته است.

فضای داخلی

در فضای داخلی هم سعی بر آن بوده تا با گسترده لحاظ کردن فضاها در پلان به کاربر امکان داده شود فضا را با سلیقه خود مبلمان کند اما متأسفانه برخی اعمال نظرها در پلان به مشاور تحمیل شده است. پرده های چوبی پشت پنجره ها، در کیفیت فضای داخلی نقش مهمی ایفا میکنند. به این ترتیب که با کنترل ورود در ساعات مختلف روز به دلخواه میتوان چهره متفاوتی از فضا ساخت. بر روی بام بنا، با در نظر گرفتن فضای درختچه ها در اطراف دیواره سبز متخلخلی پیرامون بام را احاطه کرده است و که علاوه بر ایجاد حریم دیداری، به زیبایی بام می افزاید. حوض و نشیمن های اطراف آن نیز بستر مناسبی برای همنشینی ساکنین فراهم میکند.