آرامگاه کمال الملک
معمار : هوشنگ سیحون
موقعیت : ایران ، خراسان رضوی
وضعیت : ساخته شده
کاربری : آرامگاه ، مقبره
تاریخ : ۱۳۴۲/۱۹۶۳
دوره تاریخی : پهلوی
درباره پروژه آرامگاه کمال الملک
موقعیت
آرامگاه کمال الملک در شهر نیشابور در نزدیکی آرامگاه عطار نیشابوری در محله شادیاخ درنیشابور (شهر کهن) و موقعیت کنونی در خیابان عرفان (نیشابور) است.
طرح بنا آرامگاه کمال الملک
این بنا در نقش های دو مدول (پیمون) مربعی شکل تشکیل شده استکه مستطیلی با تناسب ۱ بر ۲ را می سازند.
اضلاع مربع در نما با یک قوس نیم دایره خود نمایی می کنند. حجم بنا از قوسهایی متقاطع که بر رویاقطار مربع زده شده اند پدید آمده که این قوسهای متقاطع، «طاق های چهار بخش» را کهدر معماری سنتی ایران بسیار دیده شده اند را تداعی می کنند و احتمالا منبع الهامطراح نیز بوده است
بهره گیری از قوس
طراح با بهره گیری خلاقانه از قوس و با پیچشی که در ایده کلی آن ایجاد کرده،به نتیجه ای ظاهرا متفاوت با هندسه ای پیچیده دست یافته است. این طرح نوآورانه با به کارگیری سازه پوسته ای بتنی اجرا شده است.
دو نوع قوس موجد در بنا
در بنای یادبود کمال الملک دو نوع قوس به شرح زیر دیده می شود:
شش قوس دایره نما که نسبت دهانه به ارتفاع آنها ۱ به ۲ است، چهار قوس متقاطع که بر روی اقطار دیده می شوند. همچنین درپایین قوس های اصلی نما از روبرو دو قوس کوتاه تر نیز وجود دارند که در واقع تلاقی قوسهای متقاطع هستند. شاید بتوان گفت حجم کلی بنا از پوسته ای سه بعدی در فضا حاصلآمده است که در یک حرکت نرم دو نوع قوس یاد شده را به هم پیوند می دهند. این قوس هاو پوشش آنها در بالا، اشکال هندسی مخروطی شکلی را بوجود آورده اند که ابتکاری هندسی بوده،اوج خلاقیت معماری را در بهره گیری از عناصر معماری سنتی ایران درترکیبی جدید و موزون نشان میدهد
تزیینات استفاده شده برای آرامگاه کمال
تزیینات استفاده شده برای آرامگاه کمال الملک کاشی معرق است که نقوش آنها بسیار هنرمندانه بر روی سطوح منحنی نما بکار گرفته شده اند و به سمت خط تقارن قوسها این نقوش کوچک و کوچک تر می شوند. به گفته طراح، کاشی معرق، معماری کاشان یعنی محل زادگاه کمال الملک را یادآور می شود. نمای بنا وتزیینات و همچنین رنگ کاشیها، هماهنگی فراوانی با آرامگاه عطار، که در کنار آناست، دارد؛ به گونه ای که شاید بازدید کننده در نگاه نخست گمان کند که این بناهابخشی از هم هستند.
هوشنگ سیحون خود در مورد آرامگاه کمال الملک در دفتر یادداشت های خود چنین نوشته است
این آرامگاه در ساده ترین شکل طراحی شده چه از نظر نقشه و چه از نظر نماد و حجم به ترتیبی که نقشه فقط یک مستطیل یک بر دو است. یعنی دو مربع. این تناسب و این ابعاد طی سالهای سال بصورت سنتی بین مردم ایران متداول بوده است. به طوری که اندازه های معمول برای زمین، باغچه،قالی، حوض، اطاق و سایر چیزها را اگر میخواستند جالب توجه و زیبا باشد همین اندازه یک بر دو انتخاب میشد و اساسا مربع از قرن ها پیش مورد توجه ایرانیان بوده است. چنانکه نقشه کاخ های هخامنشی درتخت جمشید، چه در کل و چه در جزء مربع است.
مصالح مورد استفاده آرامگاه کمال الملک
این مجموعه با بتون مسلح ساخته شده و تزئینات روی آن در حالی که داخلی و خارجی وجود ندارد،
تماما با اقتباساز نقش گچ بری های خانه بروجردی ها و همچنین تیمچه و بازار در کاشان با کاشی معرق تزئین شده است سنگ مزار کمال الملک در زیر این طاق ها جا دارد و ابعاد آن ۳/۴۶×۱ متر وارتفاع آن ۴۰ سانتیمتر میباشد. که در بالاسر بصورت مثلثی بارتفاع ۱۲۰ متربالا آمده و بر روی آن چهره کمال الملک روی سنگ مرمر بصورت نقش برجسته توسط مرحوم ابوالحسن صدیقی شاگرد خود کمال الملک تهیه و نصب شده است. تا شکل بنا یا طاق های در هم و کاشیکاری تزئینی روی هم رفته خاطره ای از کاشان است که زادگاه کمال الملک است.
[images_grid type=”carousel” auto_slide=”yes” auto_duration=”7.5″ cols=”three” source=”media: 22252,22265,22264,22263,22262,22261,22259,22258,22257,22256,22255,22254,22253″]
