خانه آجر بافت | دفتر معماری علیرضا مشهدی میرزا

خانه آجر بافت
معمار: دفتر معماری علیرضا مشهدی میرزا

موقعیت : ایران، تهران
وضعیت : ساخته شده  
مساحت : ۱۳۰ مترمربع
کاربری : مسکونی
تاریخ ساخت: ۲۰۱۱
جوایز : این پروژه در فستیوال خانه های معماری سال ۲۰۱۲ شرکت داشت و برنده مجله معمار نیز بود.

درباره پروژه  خانه آجر بافت 

این ساختمان توسط مهندس علیرضا مشهدی میرزا در تهران برای جشنواره معماری جهانی ۲۰۱۲ در رده بندی گروه مسکن طراحی شده است . 

و توسط مجله معماری ایرانی “معمار” به عنوان یکی از دستاوردهای معماری سال نیز برگزیده شده است.

طراحی این بنا از ساختمان های منطقه فقیر نشین تهران گرفته شده است.

مهندس علیرضا مشهدی میرزا در مورد این پروژه می گوید:

ساختمانی که قرار بود طراحی کنیم، یک نما بیشتر نداشت. 

نمایی به عرض ۶ متر و ارتفاع حدود ۱۵ متر. برای ایجاد سایه‌های متنوع روی نما و کنترل نور، تصمیم گرفتیم نمایی سه‌بعدی طراحی کنیم. محدودیت‌های پروژه، از نظر متراژ و عدم امکان ایجاد تراس و فضای منفی در نمای خارجی، باعث شد از حداقل عمق لازم برای ایجاد نمای سه‌بعدی استفاده کنیم و بدون از دست دادن متراژ بنا، این نما توسط بافت آجری ایجاد شود.

طراحی سنتی آجری دارای ارزش فرهنگی نیز هست ، در کشور ایران مردم برای محرمیت و حریم شخصی ارزش خاصی قائلند ، از این رو با پرده پنجره های خود را می پوشانند که این کار view بیرون را از ایشان می گیرد ، از این رو با ایجاد شبکه نیمه شفافی از آجر کاری کردم که به پرده ای نیاز نبوده و در عین حال نمای بیرون نیز از داخل از دست نمی رود. ”

روش ۲۳

با توجه به کم بودن حق‌الزحمه در این پروژه، می‌بایست روشی ابداع کنیم که نیاز چندانی به نظارت یا تولید نقشه‌های جزئیات اجرایی نداشته باشد. بنابراین کلیه ملزومات اجرایی در یک دستورالعمل که مبنای آن اعداد و ارقام ریاضی است، خلاصه شدند. اسم این روش را ۲۳ گذاشتیم، چون همه گزینه‌ها در آن با عدد ۲۳ شناخته می‌شوند: ۲۳ ردیف آجر، ۲۳ اندازه آجر برش‌خورده، ۲۳ کارتن آجر، ۲۳ ستون میلگرد که استراکچر نما بوده و آجرها به ترتیب داخل آن قرار می‌گیرند.

روند طراحی خانه آجر بافت 

در این روش، مطابق دستورالعمل که معادل یک برگ A۴ است.

 به کارفرما ارائه می‌شود، کارفرما می‌بایست ۲۳ جعبه برای هر طبقه تهیه کند. روی هر جعبه، از عدد ۱ تا ۲۳ کدگذاری می‌شود و داخل هر جعبه، مطابق جدول دستورالعمل، آجرهای برش‌خورده قرار می‌گیرند. این ۲۳ جعبه در هر طبقه قرار گرفته و کارگر جعبه‌ها را به ترتیب، از جعبه شماره ۱ باز کرده و آجرهای آن را به ترتیب اعداد، در هر ردیف داخل میلگرد کرده و به صورت خشکه‌چین روی هم قرار می‌دهد. این روش، مانند اجرای پازل است که پشت قطعات پازل شماره‌گذاری شده و مجری بدون اینکه حتی متوجه باشد، با استفاده از ارقام و اعداد، چیدمان را انجام می‌دهد. معمار می‌تواند بدون نظارت مستمر، با نیروی غیرمتخصص و بدون صرف هزینه‌های مازاد، در مدت زمانی کوتاه، نماهایی پیچیده از این قبیل را طراحی و اجرا کند.

فضای نور گیری 

دو درخت چنار روبروی زمین پروژه قرار دارند؛ ارتفاع این دو درخت بلند است، به طوری که از داخل هر طبقه درختان دیده می‌شوند. لذا تصمیم گرفتیم حضور درختان را در داخل خانه از بین نبریم و بتوانیم به هنگام استراحت در فضای نشیمن خانه، درختان را ببینیم، بدون آنکه از بیرون دیده شویم یا احتیاجی به پرده باشد. پوسته سه‌بعدی آجری به نحوی طراحی شد تا بخش‌هایی از خانه که به نورگیر و پنجره نیاز داشت، مجوف شود. به همین دلیل، ایده ۵۰ درصد را اجرا کردیم، یعنی ۵۰ درصد از سطح نما را به بازشو و نورگیر اختصاص دادیم، ولی نه به اشکال متعارف، بلکه به شکل شبکه شطرنجی و فضای پر و خالی، مطابق دیاگرام‌های فوق. در روز، نیازی به استفاده از پرده نیست و بیینده از داخل، بیرون را نظاره‌گر است، بدون اینکه از بیرون، فضای داخل دیده شود.